Poszukiwanie reguł definiowania bezpieczeństwa

• Autorzy: Stańczyk J.

Warianty tytułu

EN

In search of imperatives defining security

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł dotyczy poszukiwania formuły definiowania bezpieczeństwa. Stanowić to powinno etap wstępny procesu jego konceptualizacji. Formuła wyjaśniania pojęć jest elementem koniecznym dla prawidłowego i zarazem komunikatywnego wysłowienia kategorii bezpieczeństwa. Specyfiką nauk społecznych jest dość duża umowność, a niekiedy dowolność dookreślania pojęć. Nic to dziwnego, ponieważ mówiąc o bezpieczeństwie kierujemy się jego poczuciem. Jest ono trudno mierzalne i subiektywne. Zbiega się z tym fakt, że istota bezpieczeństwa pozostaje względna. Autor zwraca uwagę na potrzebę doprecyzowywania i dookreślania jego pojęcia, jako obszernej kategorii pojęciowej w nauce i życiu społecznym. Zwraca uwagę na rosnący zakres znaczeń nadawanych bezpieczeństwu. Reguły jego definiowania wciąż będą stanowić istotny problem. Wraz z dokonującą się złożonością współczesnego świata, deskrypcyjna formuła wyjaśniania pojęć z pewnością zachowa swą istotność i pozostawać będzie aktualną.

EN

The article’s main objective is an examination of the possible formulas defining security. Author evaluates this problem as the preliminary step, in process of security conceptualization. In this view, the methodological explanation of concepts is a necessary element leading to proper and communicative expression of various security categories. The specificity of the social sciences present fullness of conventionalities and sometimes-arbitrary determinations of terms. It is not surprising, since discussing different aspects of security; we tend to define it monolithically by sense of insecurity. It is, therefore, difficult to evaluate its subjectively named values in an objective manner. With this, another problem is corollary, fact that the essential security norms are relative. The author draws attention to the need for clarification, and proper formative evaluation of its definition as a comprehensive conceptual category, in science and social life. He draws attention to the growing range of meanings form lated for security descriptions. Finding the rules defining it, seems to be a significant problem. It is so, because of various complexities of the modern world, and the descriptive formulas explaining security concerns also change. If they are to be relevant in a discussion, the proper definitions must be current.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo; teoria bezpieczeństwa; kategoria bezpieczeństwa; badanie bezpieczeństwa; formułowanie pojęć; dyscyplina naukowa

EN

security; security theory; category of security; security studies; formulation of concepts; scientific discipline

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2016
• Tom: R. 6, Nr 10
• Strony: 15--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz.

Twórcy

autor

Stańczyk J.

• Wojskowa Akademia Techniczna

Bibliografia

• [1] Ajdukiewicz K., Język i poznanie, Warszawa 1965.
• [2] Arystoteles, Analityki pierwsze i wtóre, Przełożył i komentarzem opatrzył K. Leśniak. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973.
• [3] Davis G.A., Creativity is Forever, Badger Press, University of Wisconsin 1981.
• [4] Długosz Z., Pojęcie bezpieczeństwa jako kategorii ontologicznej, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu im. Eugeniusza Kwiatkowskiego,” Gdynia 2009, zeszyt 12, Prawo 1.
• [5] Finkle R.A., Ward T.B., Smith S.M., Creative Cognition: Theory, Research and Applications, MIT Press, Cambridge 1992.
• [6] Frankowski P., Świat pozimnowojenny w świetle teorii chaosu, w: Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku. Wizje - koncepcje - paradygmaty, red. R. Kuźniar. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005.
• [7] Hajduk Z., Ogólna metodologia nauk, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Filozofii, Lublin 2005.
• [8] Hatch M.J., Cunlife A.L., Organization Theory: Modern, Symbolic and Postmodern Perspectives, Oxford University Press, Oxford, NY 2006.
• [9] Kamiński S., Struktura nauk przyrodniczych, [w:] Metoda i język. Studia z semiotyki i metodologii nauk, Lublin 1994.
• [10] Koźmiński A.K., Latusek-Jurczak D., Rozwój teorii organizacji. Od systemu do sieci, Oficyna a Wolters Kluwer Business, Warszawa 2011.
• [11] Kuc B.R., Funkcje nauki. Wstęp do metodologii. Nauka nie jest grą, Wydawnictwo PTM, Warszawa 2012.
• [12] Kuc B.R., Zarządzanie jako przedmiot badań organizacyjnych, [w:] Koncepcje i metody zarządzania, red. S. Duchniewicz, Wydawnictwo PTM, Warszawa 2010.
• [13] Lisiecki M., Kwiatkowska-Basałaj B., Pojęcie bezpieczeństwa oraz prognostyczny model jego zapewnienia, Kraków 2000.
• [14] Nęcka E., Proces twórczy i jego ograniczenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1987.
• [15] Nieznański E., Logika. Podstawy − język − uzasadnianie, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2006.
• [16] Pelc J., O znaczeniach słów „sens” i „znaczenie”, „Przegląd Humanistyczny”, 1981, nr 25.
• [17] Pogonowski J., Logika współczesna (4): logika w ogólnej metodologii nauk. 5 wykładów dla Studium Doktoranckiego Wydziału Neofilologii UAM, Zakład Logiki Stosowanej UAM, tekst dostępny na: http://logic.amu.edu.pl/images/e/ee/5wykladow4. pdf.
• [18] Pytkowski W., Organizacja badań i ocena prac naukowych, PWN, Warszawa 1981.
• [19] Stańczyk J., Istota współczesnego pojmowania bezpieczeństwa – zasadnicze tendencje, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, 2010/2011, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2011.
• [20] Stańczyk J., Konstruktywistyczne wartości poznawcze bezpieczeństwa, „Studia Bezpieczeństwa Narodowego. National Security Studies”, nr 5/2014.
• [21] Stańczyk J., Potrzeba bezpieczeństwa w stosunkach międzynarodowych, [w:] Współczesne bezpieczeństwo polityczne, red. S. Jaczyński, M. Kubiak, M. Minkina, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Instytut Nauk Społecznych, Centralna Biblioteka Wojskowa, Polskie Towarzystwo Filozoficzne Oddział w Siedlcach, Warszawa – Siedlce 2012.
• [22] Stańczyk J., Rozpatrywanie bezpieczeństwa w sensie pojęciowo-logicznym, [w:] Elementy teorii i praktyki transdyscyplinarnych badań problemów bezpieczeństwa. Elements of the Theory and Practice Transdisciplinary Research Security Issue, Tom I. red. M. Cieślarczyk, A. Filipek, A. W. Świderski, J. Ważniewska. Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Transdyscyplinarne Centrum Badania Problemów Bezpieczeństwa im. prof. K. Bogdańskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, Siedlce 2013.
• [23] Stańczyk J., Środowisko bezpieczeństwa państwa w ujęciu strategicznym, „Studia Bezpieczeństwa Narodowego. National Security Studies”, nr 7/2015.
• [24] Stańczyk J., Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1996.
• [25] Stańczyk J.,Złożoność kategorii bezpieczeństwa – zarys problematyki, [w:] Bezpieczeństwo człowieka a transdyscyplinowość, tom II Aspekty edukacyjne i politologiczne, red. E. Jarmoch, A.W. Świderski, I.A. Trzpil, Akademia Podlaska, Wydział Humanistyczny, Drohiczyńskie Towarzystwo Naukowe, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2009.
• [26] Stefanowicz J., Bezpieczeństwo współczesnych państw, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1984.
• [27] Surmaczyński M., Podstawowe problemy metodologiczne nauk społeczno-politycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2010.
• [28] Szaniawski K., Metoda i twórczość w nauce, [w:] idem, O nauce, rozumowaniu i wartościach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
• [29] Świniarski J., Filozoficzne podstawy edukacji dla bezpieczeństwa, Departament Społeczno-Wychowawczy MON, Warszawa 1999.
• [30] Turner J.H., Struktura teorii socjologicznej, Warszawa 1985.
• [31] Ziembiński Z., Logika praktyczna, PWN, Warszawa 2006.
• [32] Zięba R., Pozimnowojenny paradygmat bezpieczeństwa międzynarodowego, w: Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, red. R. Zięba. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).