Nowa koncepcja wykorzystania synergii usprawniającej współdziałanie gospodarki wodnej z rolnictwem

• Autorzy: Eymontt Andrzej , Wierzbicki Krzysztof

Warianty tytułu

EN

A new concept for the use of synergies improving the operation of water management with agriculture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rozwój produkcji w rolnictwie jest uzależniony od dostępności wody i substancji organicznych zawartych w glebie. Odpowiednie powiązanie tych dwóch istotnych uwarunkowań wymaga synergicznej długofalowej strategii działania z uwzględnieniem formalnych możliwości finansowania ze środków pomocowych Unii Europejskiej. Obecnie warunki dostępności tych środków są szczególnie korzystne i stąd powstała koncepcja wykorzystania cennych pod względem nawozowym osadów dennych zmniejszających pojemność retencyjną zbiorników wodnych (nawet do 80%), a jednocześnie powiększające wodną retencję gleby i jej zasoby w substancje organiczne. Realizacja ww. koncepcji wymaga wdrożenia opracowanej obecnie w wersji modelowej technologii wydobywania osadów ze zbiorników wodnych, a następnie ich przetwarzania na nawozy organiczne o właściwościach zbliżonych do obornika. Zastosowanie tej technologii zmniejsza zagrożenie eutrofizacją wody w ekosystemach wodnych. Ten niekorzystny proces będzie bardziej intensywny wraz ze zmianami klimatu w Polsce.

EN

The development of production in agriculture depends on the availability of water and organic substances contained in the soil. Appropriate linking of these two important conditions requires a synergistic long-term strategy, taking into account formal funding opportunities from the European Union's aid funds. Currently, the conditions for the availability of these resources are particularly beneficial and hence the concept of using fertilizer valuable bottom sediments reducing the retention capacity of water reservoirs (up to 80%) and increasing the water retention of the soil and its resources in organic substances. Implementation of the above-mentioned concept requires the implementation of currently developed in the model version of the technology of extracting sediments from water reservoirs, and then their processing into organic fertilizers with properties similar to manure. In addition, the use of this technology reduces the risk of water eutrophication in water ecosystems, which will be more intense with climate change in Poland.

Słowa kluczowe

PL

gospodarka wodna; nawozy organiczne; ochrona ekosystemów wodnych

EN

organic fertilizers; protection of water ecosystems; water management

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 19, z. 2
• Strony: 5--20
• Opis fizyczny: Bibliogr. 47 poz.

Twórcy

autor

Eymontt Andrzej

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Oddział w Warszawie, ul. Rakowiecka 32, 02-532 Warszawa

autor

Wierzbicki Krzysztof

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach

Bibliografia

• BAJKIEWICZ-GRABOWSKA E. 2013. Czyste jeziora Pomorza. W: Biologizacja warunkiem zdrowego środowiska i ekonomicznego rolnictwa [Clear Pomeranian lakes. In: Biologization as a condition for a healthy environment and economic agriculture]. Materiały pokonferencyjne. Toruń. Urząd Marszałkowski woj. Kujawsko-Pomorskiego s. 45–57.
• BROGOWSKI Z., BURZYŃSKA I., EYMONTT A., WIERZBICKI K. 2017. Możliwości wykorzystania osadów dennych w rolnictwie [Possibilities of using bottom sediments in agriculture]. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie. Nr 1 s. 37–43.
• CHUDECKI Z., KWARTA C. 1957. Rolnicze wykorzystanie namułów z dna toru wodnego Szczecin –Świnoujście [Agricultural use of sediments from the bottom of the Szczecin – Świnoujście fairway]. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie. Nr 2 s. 55–57.
• CHYŁEK K.E., BIELECKI S. 2015. Biogospodarka – technologie innowacyjne szansą poprawy konkurencyjności w sektorze rolno-spożywczym i na obszarach wiejskich [Bioeconomy – innovative technologies as an opportunity to improve competitiveness in the agri-food sector and in rural areas]. W: Badania naukowe w procesie kształtowania polskiej wizji Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. Red. E. Chyłek. III Kongres Nauk Rolniczych. Warszawa. MRiRW s. 9–14.
• CORREA M. 2013. Oczyszczanie jezior, rzek i cieków wodnych. W: Biologizacja warunkiem zdrowego środowiska i ekonomicznego rolnictwa [Cleaning lakes, rivers and watercourses. In: Biologization as a condition for a healthy environment and economic agriculture]. Materiały pokonferencyjne. Toruń. Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego s. 26–36.
• CZUBIŃSKI T. 2017. Tysiąc kilometrów z obornikiem [Thousand kilometers with manure]. Top Agrar. Nr 5 s. 78–80.
• EYMONTT A., WIERZBICKI K. 2015. Analiza i ocena możliwości wydobywania antropogenicznych osadów dennych z jezior, zbiorników i cieków wodnych [Analysis and evaluation of the possibility of mining anthropogenic bottom sediments from lakes, reservoirs and watercourses]. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie. Nr (3)446 s. 113–120.
• EYMONTT A., WIERZBICKI K., BROGOWSKI Z., BURZYŃSKA I., ROSSA L. 2017. Nowa technologia wydobywania osadów dennych z rowów na stawach rybnych i ich zastosowanie w rolnictwie [New technology for extracting bottom sediments from ditches on fishponds and their use in agriculture]. Komunikaty Rybackie. Nr 2(157) s. 7–13.
• GAŁKA B., WIATKOWSKI M. 2010. Charakterystyka osadów dennych zbiornika zaporowego Młyny oraz możliwości ich rolniczego wykorzystania [Characteristics of bottom sediments of the Młyny dam reservoir and the possibilities of their agricultural use]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 10. Z. 4(32) s. 53–63.
• GORZELAK G., JAŁOWIECKI B. 2000. Metodologiczne podstawy strategii rozwoju regionu na przykładzie województwa lubuskiego [Methodological bases for the region's development strategy on the example of the Lubuskie Voivodeship]. Studia Regionalne i Lokalne. Z. 3 s. 41–58.
• KAJAK Z. 1998. Hydrobiologia – limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. [Hydrobiology – limnology. Inland water ecosystems]. Warszawa. PWN. ISBN 83-0112537-3 ss. 355.
• KENTZER A. 2001. Fosfor i jego biologicznie dostępne frakcje w osadach jezior różnej trofii [Phosphorus and its biologically available fractions in lake sediments of various trophies]. Toruń. Wydaw. Nauk. UMK. ISBN 8323113033 ss. 111.
• KLAPPER H. 1991. Control of eutrophication in inland waters. London, Toronto, Sydney, Tokyo, Singapore. Ellis Horwood Series in Water and Wastewater Technology. ISBN 0131748300 ss. 337.
• KOSTECKI M. 2014. Rekultywacja antropogenicznego zbiornika wodnego Pławniowice metodą usuwania hypolimnionu – studium limnologiczne [Reclamation of the anthropogenic Pławniowice water reservoir by the hypolimnion removal method – a limnological study]. Works and Studies. Nr 84. Zabrze. IPIŚ PAN. ISBN 978-83-60877-09-8 ss. 215.
• KOWALEWSKI Z. 2003. Wpływ retencjonowania wód powierzchniowych na bilans wodny małych zlewni rolniczych [Impact of surface water retention on the water balance of small agricultural catchments]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 6. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISBN 83-88763-31-8 ss. 126.
• LAL R. 2000. Węgiel aktywny i nasilenie efektu cieplarnianego [Activated carbon and intensification of the greenhouse effect]. Zeszyty Edukacyjne. Nr 6/2000. Falenty. IMUZ s. 22–36.
• LAMPERT W., SOMMER U. 1996. Ekologia wód śródlądowych [Ecology of inland waters]. Warszawa. PWN. ISBN 8301133872 ss. 416.
• LESZCZYŃSKI M., KADŁUBOWSKI J. 2016. Ustawa o rewitalizacji. Praktyczny komentarz [Act on revitalization. A practical comment]. Warszawa. MIiB, Dpt. Polityki Przestrzennej ss. 56.
• ŁAWNICZAK A.E., KUTYŁA S., ACHTENBERG K. 2015. Ocena sposobu zagospodarowania zlewni i stanu hydromorfologicznego Jeziora Kierskiego. W: Sposoby ochrony i rekultywacji jezior poznańskich [Assessment of the management of the catchment and the hydromorphological state of Kierskie Lake. In: Methods of protection and recultivation of Poznań lakes]. Red. A. Ławniczak. Poznań. Bogucki Wydaw. Nauk. s. 109–132.
• MADEYSKI M. 1998. Hydrauliczna i reologiczna charakterystyka procesu zamulania stawów rybnych [Hydraulic and rheological characteristics of the silting process of fish ponds]. Zeszyty Naukowe AR Kraków. Ser. Rozprawy. Z. 236. ISSN 1233-4189 ss. 77.
• MARSZEWSKA-ZIEMIĘCKA J. 1948. Zarys mikrobiologii gleby [Soil microbiology outline]. Warszawa. PIWR. Biblioteka Puławska. Nr 24 ss. 243.
• MIODUSZEWSKI W. 2003. Mała retencja. Ochrona zasobów wodnych i środowiska naturalnego. Poradnik [Small retention. Protection of water resources and the natural environment. Guide]. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISBN 83-88763-24-5 ss. 49.
• PARZONKA W. 1977. Hydrauliczne podstawy transportu rurowego mieszanin dwufazowych [Hydraulic basics of pipe transport of two-phase mixtures]. Skrypty AR Wrocław. Nr 159 ss. 140.
• PARZONKA W., WIERZBICKI K. 1965. Transport namułów przy robotach melioracyjnych i hydrotechnicznych. W: Melioracja robót ziemnych [Transport of sediments for drainage and hydrotechnical works. In: Land reclamation of earthworks]. Materiały V Międzynarodowej konferencji. Warszawa. NOT. A-40 ss. 13.
• PIKUŁA K., HEESE T. 2015. Metody rekultywacji jezior. W: Sposoby ochrony i rekultywacji jezior poznańskich [Methods of lake recultivation. In: Methods of protection and recultivation of Poznań lakes]. Red. A.E. Ławniczak. Poznań. Bogucki Wydaw. Nauk. s. 101–107.
• PODEWILS W. 2014. Recykling fosforu w Niemczech – stan aktualny i perspektywy [Phosphorus recycling in Germany – current status and perspectives]. Wodociągi – Kanalizacje. Nr 1(91) s. 26–30.
• SCHRAMM G. 1998. Reologia, podstawy i zastosowania [Rheology, basics and applications]. Poznań. PAN. Ośrodek Wydaw. Nauk. ISBN 83-85481-63-X ss. 272.
• SIEBIELEC S., SIEBIELEC G., SMRECZAK B. 2015. Zanieczyszczenie osadów dennych rzek i zbiorników wodnych [Pollution of river and water reservoirs bottom sediments]. Studia i Raporty IUNG –PIB. Z. 46(20) s. 163–181.
• SIUDA W., CHRÓST R.J. 2015. Hydrobiotechnologia – biologiczne podstawy, aktualny stan wiedzy i perspektywy rozwoju [Hydrobiotechnology – biological basis, current state of knowledge and development perspectives]. Technologia Wody. Nr 5(43) s. 31–41.
• SIWEK H., WESOŁOWSKI P., BRYSIEWICZ A., RAFACZ E. 2015. Zawartość fosforu i jego przyswajalnych form w osadach dennych śródpolnych zbiorników wodnych w kontekście ich znaczenia nawozowego [Content of phosphorus and its assimilable forms in bottom sediments of mid-field water reservoirs in the context of their importance for fertilizing]. Przemysł Chemiczny. Nr 94/6 s. 118–121. DOI 10.15199/62.2015.6.32.
• SOBCZYŃSKI T., JONIAK T. 2009. Differences in composition and proportion of phosphorus fractions in bottom sediments of Lake Góreckie (Wielkopolska National Park). Environment Protection Engineering. Vol. 35(2) s. 89–95.
• SOSZKA H., KOLADA A., PASZTALENIEC A., KUTYŁA S. 2015. Wybrane działania ukierunkowane na ochronę jezior w aktualizacji planów gospodarowania wodami w Polsce [Selected activities aimed at lake protection in the update of water management plans in Poland]. Technologia Wody. Nr 3 s. 14–17.
• SZYPER H., GOŁDYN R. 1999. Rekultywacja zbiorników wodnych [Water reservoirs reclamation]. Przegląd Komunalny. Nr 7–9 (94–95) s. 81–82.
• WIERZBICKI K. 1982. Transport hydrauliczny w instalacjach rolniczego wykorzystania gnojowicy [Hydraulic transport in installations for the agricultural use of liquid manure]. Warszawa. IBMER ss. 185.
• WIERZBICKI K., EYMONTT A. 2017. Nowe technologie stosowane do usuwania osadów dennych na stawach rybnych. W: Innowacyjne technologie w produkcji zwierzęcej z uwzględnieniem standardów Unii Europejskiej i ochrony środowiska. Monografia [New technologies used to remove bottom sediments in fishponds. In: Innovative technologies in animal production taking into account the standards of the European Union and environmental protection. Monograph]. Red. W. Romaniuk, H. Jankowska-Huflejt. Falenty–Warszawa. ITP s. 192–197.
• WIERZBICKI K., EYMONTT A., ROSSA L., STRZELCZYK M. 2017. Nowe możliwości wzrostu produkcji roślinnej, a zarazem realizacji strategii Unii Europejskiej. W: Innowacyjne technologie w produkcji zwierzęcej z uwzględnieniem standardów Unii Europejskiej i ochrony środowiska. Monografia [New opportunities to increase plant production and, at the same time, to implement the European Union strategy. In: Innovative technologies in animal production taking into account the standards of the European Union and environmental protection. Monograph]. Red. W. Romaniuk, H. Jankowska-Huflejt. Falenty–Warszawa. ITP s. 184–191.
• Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej [Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council of 23 October 2000 establishing a framework for Community action in the field of water policy]. Dz. U. UE L z dnia 22 grudnia 2000 r. ze sprostowaniami Dz.U.UE.L.2014.124.1 i późn. zm.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/105/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie środowiskowych norm jakości w dziedzinie polityki wodnej, zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy Rady 82/176/EWG, 83/513/EWG, 84/156/EWG, 84/491/EWG i 86/280/EWG oraz zmieniająca dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady [Directive 2008/105/EC of the European Parliament and of the Council of 16 December 2008 on environmental quality standards in the field of water policy, amending and subsequently repealing Council Directives 82/176/EEC, 83/513/EEC, 84/156/EEC, 84/491/EEC and 86/280/EEC and amending Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council]. OJ L 348 z 24.12.2008 s. 84–97.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/39/UE z dnia 12 sierpnia 2013 r. zmieniająca dyrektywy 2000/60/WE i 2008/105/WE w zakresie substancji priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej [Directive 2013/39/EU of the European Parliament and of the Council of 12 August 2013 amending Directives 2000/60/EC and 2008/105/EC as regards priority substances in the field of water policy]. Tekst mający znaczenie dla EOG. OJ L 226 z 24.8.2013 s. 1–17.
• KE 2010. Komunikat Komisji Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. KOM(2010) 2020 wersja ostateczna [EC 2010. Communication from the Europe 2020 Commission. A strategy for smart, sustainable and inclusive growth]. Bruksela 3.03.2010 r.
• KE 2012. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Innowacje w służbie zrównoważonego wzrostu: biogospodarka dla Europy [Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. Innovations for sustainable growth: a bioeconomy for Europe] {SWD(2012) 11 final}. Bruksela 13.2.2012 r.
• KE 2016. Wniosek. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady określające zasady udostępniania na rynku produktów nawozowych z oznakowaniem CE i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1069/2009 i WE nr 1107/2009 [Application. Regulation of the European Parliament and of the Council determining the rules for making available on the market of CE marked fertilizer products and amending Regulations (EC) No 1069/2009 and EC No 1107/2009] (Tekst mający znaczenie dla EOG) {SWD(2016) 64 final} {SWD(2016) 65 final}. Bruksela 17.3.2016 r.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) [Regulation (EC) No 1069/2009 of the European Parliament and of the Council of 21 October 2009 laying down sanitary provisions for animal by-products not intended for human consumption and repealing Regulation (EC) No 1774/2002 (Product Regulation animal by-products)]. OJ L 300 z 14.11.2009 s. 1–33.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. określające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) [Regulation (EC) No 1107/2009 of the European Parliament and of the Council of 21 October 2009 laying down sanitary provisions for animal by-products not intended for human consumption and repealing Regulation (EC) No 1774/2002 (Product Regulation animal by-products)]. OJ L 300 z 14.11.2009 s. 1–33.
• Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji [Act of 9 October 2015 on revitalization]. Dz.U. 2015 r. poz. 1777.
• Ustawa z dania 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody [Act of 16 April 2004 on nature protection]. Dz.U. 2004. Nr 92 poz. 880.
• Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne [Act of 20 July 2017 Water Law]. Dz.U. 2017 poz. 1566 z późn. zm.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).