Wstępna ocena zawartości metali ciężkich na zwałowisku odpadów pogórniczych w Czerwionce-Leszczynach

• Autorzy: Chrzan A. , Mojza K.

Identyfikatory

DOI

10.2429/proc.2018.12(2)044

Warianty tytułu

EN

Preliminary assessment of the heavy metal content on the post-mining waste dump in Czerwionka-Leszczyny

• Konferencja: ECOpole’18 Conference (10-13.10.2018 ; Polanica Zdrój, Poland)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Działalność antropogeniczna powoduje istotne zmiany w obiegu pierwiastków w środowisku, co prowadzi do zanieczyszczenia tymi elementami poszczególnych składników środowiska. Szczególnie niebezpieczny jest proces akumulacji metali ciężkich. Metale ciężkie w nadmiernych ilościach stwarzają poważne zagrożenie dla roślin i człowieka, ale również dla fauny glebowej. Celem podjętych badań było określenie zawartości metali ciężkich Pb, Cd i Ni, Zn i Cu w materiale pobranym w różnej odległości od szczytu hałdy pogórniczej w Czerwionce-Leszczynach oraz określenie ich wpływu na liczebność i różnorodność fauny glebowej na tych stanowiskach. Zawartość badanych metali nie przekraczała norm ustalonych dla gleb Polski (wg rozporządzenia ministra środowiska z 2002 r.). Stwierdzono stężenie metali ciężkich w granicach od 1,18 mg/kg suchej masy dla Cd do 222 mg/kg s.m. dla Zn. Nie zaobserwowano wyraźnego wpływu zawartości badanych metali na pedofaunę. Odnotowano wzrost liczebności fauny w miarę oddalania się od szczytu zwałowiska (z wyjątkiem stanowiska odległego o 11 metrów od szczytu hałdy).

EN

Anthropogenic activity causes essential changes in the circulation of elements in the environment, which leads to the pollution of individual environmental components. The process of accumulation of heavy metal elements is particularly hazardous. Excessive amounts of heavy metals pose serious risk to plants, animals and human beings. In presented study heavy metal content (Pb, Cd and Ni, Zn and Cu) in the soil samples collected from a different distance from the top of post-mining dumps in Czerwionka-Leszczyny was determined. Moreover, the impact of these contents on the density and diversity of soil fauna at these sites was defined. The heavy metal content did not exceed the standards set out for the soils of Poland. The concentration of heavy metals was found to be from 1.18 for Cd to 222 mg/kg d.m. for Zn. No clear impact of the studied metal content on pedofauna was found. The increase in the number of fauna with the distance from the top of the dump was noticed (except for a distance of 11 meters from the top of the dump).

Słowa kluczowe

PL

metale ciężkie; odpady pogórnicze; fauna glebowa

EN

heavy metals; post-mining dumps; soil fauna

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Proceedings of ECOpole
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 12, No. 2
• Strony: 455--463
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys., tab., fot.

Twórcy

autor

Chrzan A.

• Zakład Ekologii i Ochrony Środowiska, Instytut Biologii Uniwersytetu Pedagogicznego, ul. Podbrzezie 3, 31-054 Kraków, tel. [phone], fax [phone]

autor

Mojza K.

• Zakład Ekologii i Ochrony Środowiska, Instytut Biologii Uniwersytetu Pedagogicznego, ul. Podbrzezie 3, 31-054 Kraków, tel. [phone], fax [phone]

Bibliografia

• [1] Galos K, Szlugaj J. Management of hard coal mining and processing wastes in Poland. Miner Resour Manage. 2014;30(4):51-63. DOI: 10.2478/gospo-2014-0039.
• [2] Janas M, Zawadzka A. The impact of industrial waste landfill on the environment. Inż Ekol. 2017;18(3):64-73. DOI: 10.12912/23920629/70259.
• [3] Pusz A, Rogalski D, Trawińska A. Chemical degradation and processes of erosion of post-mine territories after mining exploration of iron ore. J Ecol Eng. 2017;18(6):71-79. DOI: 10.12911/22998993/76893.
• [4] Goswami S. Impact of coal mining on environment. European Research. 2015;92(3):185-196. DOI: 10.13187/er.2015.92.185.
• [5] Kicińska AJ, Smreczak B, Jadczyszyn J. Soil bioavailability of cadmium, lead, and zinc in areas of Zn-Pb ore mining and processing (Bukowno, Olkusz). J Ecol Eng. 2019;20(1):84-92. DOI: 10.12911/22998993/93794.
• [6] Stefaniak S, Twardowska I. Przemiany chemiczne w odpadach górniczych na przykładzie zwałowiska w Czerwionce-Leszczynach (Chemical transformations in mining waste exemplified in the Czerwionka-Leszczyny dump). Górnictwo i Geologia. 2006;1(3):89-100. http://www.polslpl/Wydzialy/RG/Wydawnictwa/Strony/KwartalnikRG.aspx.
• [7] Zając E, Zarzycki J. Revegetation of reclaimed soda waste dumps: effects of topsoil parameters. J Elem. 2012;17(3): 525 - 536. DOI: 10.5601/jelem.2012. 17.3.14.
• [8] Misz-Kennan M, Fabiańska M. Thermal transformation of organic matter in coal waste from Rymer Cones (Upper Silesian Coal Basin, Poland). Int J Coal Geol. 2010;81:343-358. DOI: 10.1016/j.coal.2009.08.009.
• [9] Skubała P, Zaleski T. Heavy metal sensitivity and bioconcentration in oribatid mites (Acari, Oribatida) Gradient study in meadow ecosystems. Sci Total Environ. 2012;414:364-372. DOI: 10.1016/j.scitotenv.2011.11.006.
• [10] Manu M, Bancila R, Iordache V, Bodescu F, Onete M. Impact assessment of heavy metal pollution on soil mite communities (Acari: Mesostigmata) from Zlatna Depression - Transylvania. Process Safety Environ Protect. 2017;108:121-134. DOI: 10.1016/j.psep.2016.06.011.
• [11] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. Dz.U. 2002, Nr 165, poz. 1359. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20021651359/O/D20021359.pdf.
• [12] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 r. w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi. Dz.U. 2016, poz. 1395. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160001395/O/D20161395.pdf.
• [13] Kabata-Pendias A, Pendias H. Biogeochemia pierwiastków sladowych. (Biogeochemistry of trace elements). Warszawa: WN PWN; 1999. ISBN 8301128232.
• [14] Klatka S, Malec M, Kruk E, Ryczek M. Ocena możliwości przyrodniczego zagospodarowania odpadów powęglowych wykorzystywanych do niwelacji powierzchni (Evaluation of possibility of natural utilisation of coal mine waste used for Surface levelling.). Acta Agrophys. 2017;24(2):253-262. http://produkcja.ipan.lublin.pl/uploads/publishing/files/AA24(2)253-262.pdf.
• [15] Uchwała nr IX/78/2002 Rady Miejskiej w Czerwionce-Leszczynach z dnia 26 września 2002 roku w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy i Miasta Czerwionka-Leszczyny: 1-60. http://www.bip.czerwionkaleszczyny.pl/informacje_urzedu/rejestr_planow_zagospodarowania.html.
• [16] Vega FA, Covelo EF, Andrade ML. Competitive sorption and desorption of heavy metals in mine soils: Influence of mine soil characteristics. J Colloid Interface Sci. 2006;298:582-592. DOI: 10.1016/j.jcis.2006.01.012.
• [17] Zając E, Zarzycki J. Wpływ aktywności termicznej zwałowiska odpadów węgla kamiennego na rozwój roślinności (The effect of thermal activity of colliery waste heap on vegetation development). Roczn Ochr Środ. 2013;15:1862-1880. http://ros.edu.pl/images/roczniki/2013/pp_2013_123.pdf.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).