Związek Słuchaczów Architektury jako animator studenckiego życia towarzyskiego – czyli o Balach [Młodej] Architektury, a także Czarnych Kawach, dancingach i tzw. fuksówkach organizowanych na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej w latach 1917-1948

• Autorzy: Rozbicka Małgorzata

Identyfikatory

DOI

10.17388/WUT.2022.0002.ARCH

Warianty tytułu

EN

Union of Architectural Students as an Animator of Student Social Life: [Young]Architecture Balls, Black Coffee Get–Togethers, Dances,and Hazings Organized on the Faculty of Architecture of the Warsaw University of Technology over the Years 1917–1948

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Związek Słuchaczów Architektury utworzony na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej w 1916 roku imprezy towarzyskie organizował najpewniej już od 1917 roku. Najważniejszymi z nich były coroczne bale karnawałowe, do 1930 roku organizowane przez ZSA pod nazwą Bal Architektury, potem aż do 1948 roku, jako Bal Młodej Architektury. Ponieważ wszystkie Zarządy ZSA, tak przed jak i po II wojnie światowej były świadome, że zysk, w szczególności z dorocznych Bali, stanowi jedno z najistotniejszych źródeł dochodu Związku, z reguły przykładały wielką wagę zarówno do ich sprawnej organizacji, jak też należytej i szerokiej reklamy. W przypadku Bali dbały także o zapewnienie mu odpowiednio wysokiej rangi towarzyskiej oraz szczególnie efektownej i wysoce artystycznej oprawy plastycznej. Rokrocznie wybierane w drodze konkursów plakaty reklamowe, blankiety zaproszeń i dekoracje sal balowych traktowano z jednej strony jako bardzo istotny element propagandy studenckich umiejętności zawodowo-artystycznych, z drugiej zaś jako jedną z głównych atrakcji wyróżniających Bale [Młodej] Architektury spośród wielu innych bali, tak przed jak i w pierwszych latach po wojnie, w okresie karnawału organizowanych w Warszawie. Aby przyciągnąć jak największą liczbę gości, a tym samym przynieść Związkowi godziwy dochód organizatorzy każdorazowo starali się zapewnić uczestnikom Bali nie tylko unikalny wystrój sal, muzykę taneczną w wykonaniu doborowych zespołów i dobrze zaopatrzony bufet, ale także inne atrakcje, jak np. usługi fryzjerskie, czy pokazy filmów. W poszukiwaniu dochodu podczas Balu w 1932 roku Zarząd ZSA zdecydował się nawet na realizację eksperymentalnego krótkometrażowego filmu pod tytułem Bal (dziś bardziej znanego pt. Dziś mamy bal). Związek Słuchaczów Architektury w celach głównie dochodowych poza dorocznymi balami karnawałowymi rokrocznie urządzał również bardziej kameralne imprezy taneczno-towarzyskie – w latach 20. zwyczajowo nazywane Czarną Kawą, a w latach 30. XX wieku dancingami lub dancingbridge’ami. Najpewniej zarówno w latach 1917–1939, jak i w pierwszych latach powojennych, Związek był też organizatorem tzw. fuksówek, czyli niedochodowych zabaw zapoznawczych urządzanych każdej jesieni dla studentów pierwszego semestru. Wznowiona w 1946 roku pod rządami powojennych władz politycznych działalność ZSA, w tym również ta towarzysko-rozrywkowa, która tak jak przed wojną miała wspierać finansowo związkową działalność wydawniczą i statutową, zaczęła być jednak stopniowo ograniczana. Jeśli nawet uznamy, że szczerą intencją władz uczelni oraz wybranego na wiosnę 1948 roku nowego Zarządu było utrzymanie przedwojennej formuły, zakresu i sposobu działania ZSA, to i tak okazało się to zgoła niemożliwe w warunkach stale rosnącej presji ideologicznej i nasilających się, zwłaszcza na przełomie 1948 i 1949 roku, represji i aresztowań, w tym również wśród studentów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. W tych okolicznościach z końcem 1948 roku Związek Słuchaczów Architektury ostatecznie zaczął obumierać, a z nim również uświęcone wieloletnią tradycją formy wydziałowego życia towarzyskiego, na czele z legendarnym dorocznym Balem Młodej Architektury.

EN

There can be no doubt that the Union of Architectural Students, as established at the Faculty of Architecture of the Warsaw University of Technology in 1916, organized social events as early as 1917. The most important of these, the annual carnival balls, were organized by the Union of Architectural Students under the name of Architectural Balls up to the year 1930. This was changed to Young Architecture Balls and so remained up to 1948. Because all of the Boards of the Union of Architectural Students, both prior to and following World War II, were aware of the fact that profits, especially as stemming from the annual balls, made up one of the most significant sources of income for the Union, they usually put great weight on both efficient organization and suitable, wide–ranging advertising. In the case of the balls, they also took care to ensure that its social standing was fittingly high and the artistic setting was both effective and on a high creative level. Competitions for advertising posters, invitations, and ballroom decorations were held every year. On the one hand, they were treated as a very important element showcasing student professional and artistic skills. On the other, they were one of the major attractions of the [Young] Architecture Balls as compared to all the many other balls both before and immediately following the war that were organized during the carnival period in Warsaw. In order to attract the largest number of guests and therefore provide adequate income for the Union, the organizers always tried to guarantee not only unique décor for the ballrooms, dancing music per formed by choice bands, and a well–stocked buffet for the participants, but also other attractions such as hair grooming services and film screenings. In the quest for income, it was during the 1932 Ball that the Union of Architectural Students Board decided to create even an experimental film short entitled The Ball (today, better known as There Is a Ball Today). In addition to the annual carnival balls aimed mainly at attracting income, the Union of Architectural Students also organized intimate dancing events, usually called Black Coffee in the 1920s and Dances or Dancing with Bridge in the 1930s. Most certainly over the years 1917–1939 and the initial post–war years, the Union was also the organizer of “hazings,” non–profit get–togethers organized each autumn for students of the first semester. Under the auspices of the post–war political authorities, Union of Architectural Students operations as resumed in 1946 encompassed social and entertainment activities for financial support for its publishing and charter activates, just like before the war. These were slowly restricted. Even if one concedes the honest intentions of the University authorities and those of the new Board selected in the spring of 1948 to maintain the prewar formula, scope, and manner of activities of the Union of Architectural Students, this proved to be quite impossible in the face of the growing ideological pressure and especially the escalating repressions and arrests at the turn of 1948 and 1949, including among students of the Faculty of Architecture of the Warsaw University of Technology. Under these conditions, by the end of 1948, the Union of Architectural Students began to wither away. With it went the time–honored tradition of the Faculty’s social life, led by the annual Young Architecture Balls.

Słowa kluczowe

PL

Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej; Związek Słuchaczów Architektury; Bal Młodej Architektury; studenckie życie towarzyskie

EN

Faculty of Architecture of the Warsaw University of Technology; Union of Architectural Students; Young Architecture Ball; student social life

• Wydawca: Politechnika Warszawska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Studia do Dziejów Architektury i Urbanistyki w Polsce
• Rocznik: 2022
• Tom: nr 5
• Strony: 5--43
• Opis fizyczny: Bibliogr. 58 poz., fot., il.

Twórcy

autor

Rozbicka Małgorzata

• Politechnika Warszawska, Wydział Architektury

• https://orcid.org/0000-0003-1311-4835

Bibliografia

• MATERIAŁY PUBLIKOWANE
• [1] ABC literacko-artystyczne na balu Młodej Architektury, „ABC”, 1934, nr 31, s. 6.
• [2] „Album Młodej Architektury”, 1935.
• [3] „Album Młodej Architektury”, 1936.
• [4] Anons prasowy, „Kurier Warszawski”, 1930, nr 32, s. 17.
• [5] Anons prasowy, „Szczerbiec”, 1935, nr 2, s. 1.
• [6] Anons prasowy, „Komunikat SARP”, 1939, nr 1.
• [7] Anons prasowy, „Życie Warszawy”, 1946, nr 57, s. 5.
• [8] AS , Dziś bal u Architektów , „Życie Warszawy”, 1947, nr 31, s. 3.
• [9] Bal Młodej Architektury , 1939 (ulotka reklamowa). Zb. Spec. ZAP WAPW, b.s.
• [10] Bal Młodej Architektury , „Życie Warszawy”, 1954, nr 50, s. 6.
• [11] Biskupski Łukasz, Kinofilia zaangażowana. Stowarzyszenie Miłośników Filmu artystycznego „Start” i upowszechnianie kultury filmowej w latach 30. XX wieku, Łódź 2017.
• [12] Doroczny Bal Architektury, „Kurier Warszawski”, 1928, nr 29, s. 14.
• [13] Dzięgielewski Tadeusz, Związek Słuchaczów Architektury, [w:] Fragmenty stuletniej historii 1899––1999. Relacje, wspomnienia, refleksje, red. B. Kalisz, Warszawa 2000. s. 59 –60.
• [14] Dziś mamy bal, „Album Młodej Architektury”, 1935, bns.
• [15] Gerquin Bohdan, Dekoracje balowe, „Prosto z Mostu”, 1935, nr 4, s. 8.
• [16] Główczewski Jerzy, Optymista mimo woli, Warszawa 2004. „Grafika”, 1939, z. 2.
• [17] Gronowski Tadeusz, Plakaty Związku Słuchaczy Architektury, „Grafika”, 1932, z. 1, s. 31–34.
• [18] Hawajska miłość. Wielki przebój Balu Młodej Architektury, muzyka: Kozłowski Jan, Osadca Marek; słowa: Łotocki Stanisław, Maciejowski Zbigniew; Warszawa 1938.
• [19] Karpiński Zbigniew, Wspomnienia, Warszawa 2018.
• [20] Kleczyński Jan, Dwie wystawy, „Kurier Warszawski”, 1931, nr 292, s. 16.
• [21] Konkurs na plakat Balu Młodej Architektury i Balu Politechniki, „Grafika”, 1933, z. 6, bns.
• [22] Konkurs na Plakat Młodej Architektury, „Album Młodej Architektury”, 1936, bns.
• [23] Kowal Jakub, Grunt to smoking, „Stolica”, 1947, nr 6, s. 5.
• [24] Kuranc-Szymczak Małgorzata, Edward Maria Kopciński 1921–1994. Regionalista z Warszawy, http:// zamosc.ap.gov.pl [dostęp: 12.06.2022]
• [25] M.K., Karnawał 1948 w Warszawie, „Stolica”, 1948, nr 6, s. 9.
• [26] Plakaty Związku Słuchaczy Architektury, „Grafika”, 1932, z. 1, bns.
• [27] Piechotkowie Maria i Kazimierz, Wspomnienia architektów, Warszawa 2021.
• [28] St. Ż., Dnia 14 stycznia 1936 roku..., „Album Młodej Architektury”, 1936, bns.
• [29] Świątkowski Wojciech, My chcemy się uczyć..., [w:] Fragmenty stuletniej historii 1899 –1999. Relacje, wspomnienia, refleksje, red. B. Kalisz, Warszawa 2000, s. 246 –249.
• [30] Wr, „Piwo prosto z konia”. Z nowej siedziby studentów architektury, „Życie Warszawy”, 1946, nr 62, s. 3.
• [31] Zaproszenie na Bal Młodej Architektury w 1931. Zb. Spec. ZAP WAPW, b.s.
• [32] Zaproszenie na Bal Młodej Architektury, 1937, https://stanislawjankowskiagaton.pl [dostęp: 16.04.2022].
• [33] Zaproszenie na Bal Młodej Architektury, 1947, zb. prywatne.
• [34] Zaproszenie Związku Słuchaczów Architektury na fuksówkę w dniu 20 listopada 1948 roku, Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego, Zb. Druków Ulotnych, bs.
• [35] Ze Związku Słuch. Arch. Polit. Warsz., „Architektura i Budownictwo”, 1933, nr 2, s. 60.
• [36] Związek Słuchaczów Architektury (oprac. przez Zarząd Związku), [w:] Politechnika Warszawska 1915–1925. Księga Pamiątkowa, red. L. Staniewicz, Warszawa 1925, s. 481–484.
• [37] Żaryn Stanisław, O Związku Słuchaczów Architektury Politechnik Warszawskiej , „Architektura i Budownictwo”, 1935, nr 3–4 , s. 122 –123.
• [38] Żaryn Stanisław, Dwudziestolecie Związku Słuchaczów Architektury Politechniki Warszawskiej (1916 –1936), „Album Młodej Architektury”, 1936, bns.
• MATERIAŁY NIEPUBLIKOWANE
• [39] Murczyński Stanisław, Sprawozdanie z działalności Zarządu ZSA PW za okres od 12.03.1932 do 23.03.1933, Warszawa 1933, mps w Zb. WAPW.
• [40] Poliński Jan, Sprawozdanie z działalności Zarządu ZSA PW za okres od 4.03.1934 do 18.03.1935, Warszawa 1935, mps w Zb. WAPW.
• [41] Sprawozdanie z nadzwyczajnego zebrania Zarządu Z.S.A. w dniu 11.12.1925 r., rkps w Zb. Spec. ZAP WAPW, b.s.
• [42] Sprawozdanie z 20-ego zebrania zwyczajnego Zarządu Związku Słuchaczów Architektury w dniu 9.12.1925 r., rkps w Zb. Spec. ZAP WAPW, b.s.
• [43] Sprawozdanie z 22-ego zebrania zwyczajnego Zarządu Zw. Słuchaczów Arch. w dniu 19.12.1925 r., rkps w Zb. Spec. ZAP WAPW, b.s.
• [44] Sprawozdanie z 25-ego zebrania zwyczajnego Zarządu Związku Słuchaczów Architektury w dniu 21.01.1926 r., rkps w Zb. Spec. ZAP WAPW, b.s.
• [45] Sprawozdanie z 2-ego zebrania zwyczajnego Zarządu Związku Słuchaczów Architektury w dniu 20.02.1926 r., rkps w Zb. Spec. ZAP WAPW, b.s.
• [46] Sprawozdanie z 5-ego zebrania zwyczajnego Zarządu Związku Słuchaczów Architektury w dniu 17.04.1926 r., rkps w Zb. Spec. ZAP WAPW, b.s.
• [47] Sprawozdanie z 6-ego zebrania zwyczajnego Zarządu Związku Słuchaczów Architektury w dniu 1.05.1926 r., rkps w Zb. Spec. ZAP WAPW, b.s.
• [48] Sprawozdanie z 12-ego zebrania zwyczajnego Zarządu Związku Słuchaczów Architektury w dniu 13.11.1926 r., rkps w Zb. Spec. ZAP WAPW, b.s.
• [49] Sprawozdanie z 13-ego zebrania zwyczajnego Zarządu Związku Słuchaczów Architektury w dniu 4.12.1926 r., rkps w Zb. Spec. ZAP WAPW, b.s.
• [50] Sprawozdanie z 14-ego zebrania zwyczajnego Zarządu Związku Słuchaczów Architektury w dniu 18.12.1926 r., rkps w Zb. Spec. ZAP, b.n.s.
• [51] Żaryn Stanisław, Sprawozdanie z działalności Zarządu ZSA PW za okres od 18.03.1935 do 28.03.1936, Warszawa 1936, mps w Zb. WAPW.
• STRONY INTERNETOWE
• [52] https://desa.pl [dostęp: 5.05.2022].
• [53] https://www.pinterest.cl [dostęp: 15.08.2021].
• [54] https://stanislawjankowskiagaton.pl [dostęp: 16.04.2022].
• [55] http://www.repozytorium.fn.org.pl [dostęp: 11.12.2021].
• [56] https://staremelodie.pl [dostęp: 10.02.2022].
• [57] http://www.repozytorium.fn.org.pl [dostęp: 11.12.2021].
• [58] https://archiwum.allegro.pl [dostęp: 12.02.2022].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).