Dostępność przestrzenna do publicznej komunikacji miejskiej w mieście średniej wielkości na przykładzie Sanoka

• Autorzy: Korczyński Karol

Warianty tytułu

EN

Spatial accessibility to public urban transport in a medium-sized city on the example of Sanok

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest ocena dostępności przestrzennej do publicznej komunikacji miejskiej w obrębie miasta średniej wielkości na przykładzie Sanoka. W szczególności skupiono się na kwestii dostępności pieszej do przystanków autobusowych, zwłaszcza w kontekście rozmieszczenia zabudowy mieszkaniowej i ludności a także częstotliwości kursów. Ponadto, celem dodatkowym jest określenie możliwości zastosowania źródeł danych dostępnych w Polsce, takich jak Baza Danych Obiektów Topograficznych, Open Street Map czy Spis Powszechny 2011, do badań dostępności do publicznej komunikacji miejskiej w ośrodkach średniej wielkości. Wyniki pracy powinny stworzyć podstawę do dalszych analiz porównawczych tego typu miast. Przeprowadzona analiza wskazała, że zdecydowana większość ludności Sanoka posiada dostęp do komunikacji miejskiej ze swoich miejsc zamieszkania, jednak liczba dostępnych kursów znacząco różni się na poszczególnych obszarach i w podziale na dni robocze, soboty i niedziele. W większości przypadków liczba kursów obsługujących przystanki odpowiada charakterystyce ich obszarów dostępności pod względem liczby ludności lub lokalizacji ważnych obiektów docelowych. Zidentyfikowano także obszary zabudowane o relatywnie niskiej dostępności lub nieposiadające dobrej dostępności do komunikacji miejskiej. Użyte w badaniu źródła danych, dostępne na obszarze całego kraju, jak i zastosowane procedury ich opracowania i prezentacji pozwalają na przeprowadzenie w przyszłości szerszych badań porównawczych na obszarze wielu miast.

EN

The aim of the article is to assess spatial accessibility to public urban transport within a medium-sized city on the example of Sanok. In particular, the focus was put on the walking accessibility to bus stops, especially in the context of the spatial distribution of residential areas and population as well as the frequency of routes. The additional aim is to determine the possibility of using data sources available throughout Poland, such as the Topographic Objects Database (pol. Baza Danych Obiektów Topograficznych), Open Street Map, and the 2011 Census, for studying accessibility to public transport in medium-sized municipalities. The results of the work should form the basis for further comparative analyzes of this type of cities. The conducted analysis indicated that the vast majority of Sanok population has access to public transport from their places of residence, however the number of available routes varies significantly between areas and between business days, Saturdays and Sundays. In most cases, the number of routes serving particular stops corresponds to the characteristics of their accessibility areas in terms of population or location of important points of interest. Moreover, built-up areas with relatively low accessibility or without sufficient accessibility have been identified. The data sources used in the study, available throughout the country, as well as the procedures used for their preparation and presentation, allow for further comparative research in the area of multiple cities.

Słowa kluczowe

PL

dostępność przestrzenna; komunikacja miejska; miasta średniej wielkości

EN

spatial accessibility; urban transport; middle-sized cities

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
• Czasopismo: Przegląd Komunikacyjny
• Rocznik: 2019
• Tom: R. 74, nr 4
• Strony: 19--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 44 poz., rys.

Twórcy

autor

Korczyński Karol

• Uniwersytet Wrocławski (doktorant)

Bibliografia

• [1] bdl.stat.gov.pl, 1 lutego 2018 roku.
• [2] Biba S., Curtin K. M., Manca G. A new method for determining the population with walking access to transit. International Journal of Geographical Information Science, 2010, 24, s.347-364.
• [3] Borowska-Stefańska M., Wiśniewski S. Dostępność łódzkich parków w świetle transportu indywidualnego, zbiorowego i rowerowego. Przegląd Komunikacyjny, 2018, 2, s.9-16.
• [4] Cascetta E., Carteni A. A Quality-Based Approach to Public Transportation Planning: Theory and a Case Study. International Journal of Sustainable Transportation, 2014, 8, s.84-106.
• [5] Church A., Frost M., Sullivan K. Transport and social exclusion in London. Transport Policy, 2000, 7(3), s.195–205.
• [6] Dittmar H., Ohland G. The new transit town. Best practices in transit-oriented development. Island Press, 2004.
• [7] Downs A. Still Stuck in Traffic: Coping with Peak-Hour Traffic Congestion. Brookings Institution Press, 2004.
• [8] Florida R. L. The rise of the creative class, and how it is transforming work, leisure, community and everyday life. Basic Books, 2002.
• [9] Foda M. A., Osman A.O. Using GIS for measuring transit stop accessibility considering actual pedestrian road network. Journal of Public Transportation, 2010, 13(4), s.23-40.
• [10] Gadziński J., Bul R. Planning new public transport line based on accessibility criteria. Przegląd Komunikacyjny, 2017, 4, s.2-7.
• [11] Gadziński J. Ocena dostępności komunikacyjnej przestrzeni miejskiej na przykładzie Poznania. Biuletyn Instytutu Geografi i Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Seria Rozwój Regionalny i Polityka Regionalne, 2010, 13.
• [12] Gent C., Symonds G. Advances in public transport accessibility assessments for development control – a proposed methodology. Capita Symonds Ltd. Transport Consultancy, 2005.
• [13] Główny Urząd Statystyczny. Miasta w liczbach 2016. Główny Urząd Statystyczny, 2018.
• [14] Goliszek S., Połom M. The use of general transit feed specification (GTFS) application to identify deviations in the operation of public transport at morning peak hours on the example of Szczecin. Europa XXI, 2016, 31, s.51-60.
• [15] Goliszek S. Poprawa dostępności kolejowej miast wojewódzkich Polski Wschodniej w wariencie inwestycyjnym – analiza porównawcza. Przegląd Komunikacyjny, 2014, 8, s.20-23.
• [16] Goliszek S. Space-time variation of accessibility to jobs by public transport – a case study of Szczecin. Europa XXI, 2017, 33, s.49-66.
• [17] Hochmair H. Assessment of Bicycle Service Areas around Transit Stations. International Journal of Sustainable Transportation, 2015, 9, s.15-29.
• [18] Jaskólski M., Smolarski M. Rozwój przestrzenny a dostępność komunikacyjna wrocławskich suburbiów na przykładzie Siechnic, Smolca i Długołęki. Przegląd Komunikacyjny, 2018, 2, s. 4-8.
• [19] Loose W. Flächennutzungsplan 2010 Freiburg – Stellungnahme zu den verkehrlichen Auswirkungen. Öko-Institut e.V., 2001.
• [20] Maciejewski M., Piątkowski B., Walerjańczyk W. Od makroskopowego modelu popytu na podróże do całodobowej mikroskopowej symulacji przepływu ruchu. Przegląd Komunikacyjny, 2014, 2, s.27-31.
• [21] Murray A.T., Davis R., Stimson R.J., Ferreira L. Public Transportation Access. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 1998, 3(5), s.319-328.
• [22] Olszewski P., Dybicz T., Śleszyński P. Proponowane miary dostępności czasowej w transporcie publicznym. Przegląd Komunikacyjny, 2013, 12, s.10-17.
• [23] Panecka-Niepsuj M. Przestrzenne zróżnicowanie sytuacji ekonomicznej miast średniej wielkości w Polsce. Studia Miejskie, 2015, 20, s.167-177.
• [24] Przeniosło G., Taczanowski J. Ocena systemu transportowego gminy suburbialnej na przykładzie Konopisk (powiat częstochowski). Prace Komisji Geografi i Komunikacji PTG, 2017, 20 (3), s.31-43.
• [25] Rosik P., Pomianowski W., Goliszek S., Stępniak M., Kowalczyk K., Guzik R., Kołoś A., Komornicki T. Multimodalna dostępność transportem publicznym gmin w Polsce. Prace Geograficzne, 2017, 258.
• [26] Runge A. Metodologiczne problemy badania miast średnich w Polsce. Prace Geograficzne, 2012, 129, s.83-101.
• [27] Saghapour T., Moridpour S., Thompson R. Public transport accessibility in metropolitan areas: A new approach incorporating population density. Journal of Transport Geography, 2016, 54, s.273–285.
• [28] Salvo G., Sabatini S. A GIS approach to evaluate bus stop accessibility. Proceedings of the 16th Mini-Euro conference and 10th meeting of EWGT, 16 września 2005 roku.
• [29] Sienkiewicz J., Hołyst J. Statistical analysis of 22 public transport networks in Poland. Physical Review E - Statistical, Nonlinear, and Soft Matter Physics, 2005, 72(4), 046127.
• [30] Smith N., Walters P. Desire lines and defensive architecture in modern urban environments. Urban Studies, 2018, 55, s.2980-2995.
• [31] Spirin I. W. Организация и управление пассажирскими перевозками Учебник. Издательский центр «Академия», 2010.
• [32] Śleszyński P., Dybicz T., Olszewski P. Stopień dostępności czasowej jako syntetyczny wskaźnik poziomu obsługi transportowej. Przegląd Komunikacyjny, 2015, 6, s.23-27.
• [33] Trako. Wierzbicki i Wspólnicy S.J. Wielkość popytu na usługę komunikacji miejskiej w Krośnie i w gminach ościennych wchodzących skład MOF Krosno wraz z koncepcją optymalizacji podaży jej usług. Trako. Wierzbicki i Wspólnicy S.J., 2016.
• [34] Transport for London. Accessible bus stop guidance. Transport for London. 2006.
• [35] Tsiotas D. K., Kalantzia O. S., Gavardinas I. D. Accessibility assessment of urban mobility: the case of Volos. Transportation Research Procedia, 2016, 24, s.499-506.
• [36] Vickerman R. Accessibility, attraction, and potential: a review of some concepts and their use in determining mobility. Enviroment and Planning A, 1974, 6, s.675-691.
• [37] Wiśniewski S. Funkcjonowanie nocnego transportu zbiorowego w Łodzi. Przegląd Komunikacyjny, 2016, 7, s. 4-8.
• [38] Wiśniewski S. Łódź accessibility by public transport. Europa XXI, 2016, 31, s.61-78.
• [39] www.cnu.org/who-we-are/charter-new-urbanism, 1 lutego 2019 roku.
• [40] www.sanok.pl/gospodarka, 1 lutego 2018 roku.
• [41] Yigitcanlar T., Sipe N., Evans R., Pitot M. AGIS-based land use and public transport accessibility indexing model. Australian Planner, 2007, 44(3), s.30–37.
• [42] Yuen A., Martins Rocha C., Kruger E., Tennant M. Does public transportation improve the accessibility of primary dental care in São Paulo, Brazil?. Community Dentistry and Oral Epidemiology, 2018, 46, s.265-269.
• [43] Zajfert M. Wpływ czynników jakościowych komunikacji miejskiej w Polsce na substytucję środka transportu. Przegląd Komunikacyjny, 2018, 8, s. 2-9.
• [44] Zhu W., Chen M., Wang D., Ma D. Policy-Combination Oriented Optimization for Public Transportation Based on the Game Theory. Mathematical Problems in Engineering, 2018, 7510279.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).