The architect’s trace. The case of Przyszowa

• Autorzy: Mizia Małgorzata

Identyfikatory

DOI

10.54264/0085

Warianty tytułu

PL

Ślad architekta. Przykład Przyszowej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The architect’s trace is what is left over in the natural and urban environment following the interference of architects – it is a trace after planned activities. To what extent are they beneficial to the current reality? Using the village of Przyszowa as an example, with documented historical heritage and significant urban values in the form of monuments of architecture and arrangements, an analysis of urban image values was conducted so as, to compare the benefits and losses resulting from the implementation of standard improvements and modernizations. At a time of desperate attempt at the protection of the instantly shrinking natural environment, we turn our attention to rural areas as the last bastion of the still-free living space. The need to care for its shape, authenticity, and quality is felt there more than anywhere else. It is architects and urban designers who should above all be responsible for the current state of things.

PL

Ślad architekta – to pozostałość w środowisku przyrodniczo-urbanistycznym po ingerencjach architektów – to ślad po działaniach zaprojektowanych. W jakim stopniu pozytywnie wpływają one na bieżącą rzeczywistość? Na przykładzie sądeckiej wsi Przyszowa, o udokumentowanej spuściźnie historycznej i znaczących walorach urbanistycznych w postaci pomników architektury i ukształtowania planu, przeprowadzono analizę procesu dodawania i ujmowania wizerunkowych wartości urbanistycznych, porównanie korzyści i strat zaistniałych na skutek wprowadzenia standardowych usprawnień i modernizacji. W dobie dramatycznej ochrony kurczącego się nieustannie swobodnego krajobrazu przyrodniczego, zwracamy się ku wsi, jako schyłkowej ostoi jeszcze wolnej przestrzeni niezabudowanej. Tym mocniej odczuwamy tam potrzebę dbałości o jej kształt, autentyczność i jakość. To architekci-urbaniści w pierwszym rzędzie będą odpowiedzialni za bieżący stan rzeczy.

Słowa kluczowe

EN

cultural heritage; values; rural planning; architecture; professional responsibility

PL

spuścizna kulturowa; wartości; urbanistyka; architektura; odpowiedzialność zawodowa

• Wydawca: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach
• Rocznik: 2024
• Tom: T. 18
• Strony: 9--22
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys.

Twórcy

autor

Mizia Małgorzata

• Akademia Śląska, Wydział Architektury, Budownictwa i Sztuk Stosowanych, Katowice

• https://orcid.org/0000-0002-1417-3805

Bibliografia

• [1] Barbaruk Magdalena, Fereński Piotr Jakub, Szerszeń Tomasz Czuła sejsmografia historii w: Konteksty. nr 4/2021, s.192-197
• [2] Benedyktowicz Zbigniew, Kuba Szpilka, Tomasz Szerszeń „Ta wojna trwa permanentnie, ona się nigdy nie kończy”…w: Konteksty. nr 4/2021, s. 197-203
• [3] Bojarska Katarzyna, Kącka Eliza, Zydel Robert, Szerszeń Tomasz Przeciwko ostrości widzenia w: Konteksty. nr 4/2021, s. 184-192
• [4] Leśniakowska Marta Architekt jako fictor – fikcja jako (cyber)antropologia współczesności w: Konteksty. nr 4/2021, s. 207-210
• [5] Mizia Małgorzata Architektura twarzą kultury, Kraków 2020, wyd. PK, ISBN 978-83-66531-44-4, stron 163
• [6] Mizia Małgorzata Architektura w przestrzeni sztuk, Kraków 2013, oficyna wyd. PRz, ISBN 978-83-7199-767-9, stron 186
• [7] Osarczuk Janusz, Życie w przybliżeniu, PWN, Warszawa 2023, ISBN 978-83-01-22592-6, stron 184
• [8] Porębski Mieczysław Dzieje sztuki w zarysie. Wiek XIX i XX t.3, Arkady, W-wa 1988, ISBN 83-213-3224-2, stron 463
• [9] Szerszeń Tomasz Wszystkie wojny świata Inst. Sztuki PAN, wyd. słowo/obraz terytoria, Gdańsk W-wa 2021, ISBN 978-83-7453-526-7, ISBN 978-83-66519-30-5, stron 424
• [10] Elementy. Sztuka i Dizajn., nr 1/2021, Kraków, t. Przejęzyczenie, wyd. ASP im. J.Matejki, ISSN 2720-2291, stron 263
• [11] Konteksty. Polska Sztuka Ludowa nr 4/2021 (335), indeks 369403, ISSN 1230-6142, stron 225
• [12] Żółkoś Monika, Szerszeń Tomasz Afektywność wojny, afektywność pisania w: Konteksty. nr 4/2021 (335), s. 177-184
• Internet sources accessed on 27.12.2022.:
• [1] www.pl.wikipedia.org/wiki/Przyszowa,
• [2] nowa.lukowica.pl/solectwa/przyszowa/,
• [3] www.google.com/search?gs_ssp=eJzj4tLP1TcwyUrOyTYwYPTiLCiqqiyuyi9PBABTMAel&q=przyszowa&oq=Przyszowa&aqs=chrome.1.69i59j46i512j0i512l3j46i175i199i512j0i512l4.5999j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-8