Porównanie efektywności nabywania wiedzy przestrzennej o środowisku wysokogórskim w wyniku korzystania z map tradycyjnych i mobilnych

• Autorzy: Depta J.

Warianty tytułu

EN

Effectiveness of spatial knowledge acquisition in mountainous environment with paper and mobile maps

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Mapy, obok bezpośredniego doświadczenia życiowego, są podstawowym źródłem informacji przestrzennej, a umiejętność rozumowego ujmowania relacji przestrzennych wyraża się w ludzkim myśleniu w postaci reprezentacji przestrzennych (Żyszkowska, 1996). Badania empiryczne, porównujące pozyskiwanie wiedzy przestrzennej, zdobytej na drodze użytkowania map papierowych i mobilnych pokazują, że korzystanie w czasie nawigacji z map mobilnych jest mniej efektywne w zakresie „uczenia” się przestrzeni (Aslan et al., 2006; Münzer et al., 2006; Ishikawa et al., 2008; Dillemuth, 2009; Willis et al., 2009; Field et al., 2011). Praca jest podsumowaniem przeprowadzonych przez autorkę wstępnych badań empirycznych z zakresu różnic pozyskiwania wiedzy przestrzennej o środowisku wysokogórskim w wyniku korzystania z map tradycyjnych i mobilnych. Badanie przeprowadzone zostało na 139 studentach pierwszego roku geografii i studiów biologicznogeograficznych (bez poruszania się w terenie). W pierwszej części eksperymentu studenci zapoznawali się z fragmentem nieznanej im mapy obszaru wysokogórskiego. Połowa losowo wybranych studentów pracowała z mapą mobilną, a reszta – z mapą papierową stanowiącą wydruk tejże mapy mobilnej w największej szczegółowości (skala 1:25 000). Druga część polegała na rozwiązaniu testu wyboru, w którym z pamięci odpowiadano na pytania dotyczące charakterystyki terenu. Analiza wyników przeprowadzona została w pięciu kategoriach odpowiadających kilku różnym rodzajom informacji o środowisku wysokogórskim: analiza odległości, wielkości, kierunków, poziomic oraz relacji topologicznych. We wszystkich kategoriach studenci pracujący z mapą mobilną wykazali uboższą wiedzę na temat przestrzeni. Najwyraźniejsze różnice wystąpiły w przypadku pytań dotyczących analizy poziomic, kierunków i wielkości. Na końcu wyszczególniono prawdopodobne przyczyny takich wyników.

EN

Maps are a main source of spatial information. The mental ability to organize spatial relations in person’s mind is referred to as spatial repesentation (Żyszkowska, 1996). Empirical studies show that individuals who use navigation applications with mobile maps have lower level of spatial knowledge acquisition than those working with paper maps (Aslan et al., 2006; Münzer et al., 2006; Ishikawa et al., 2008; Dillemuth, 2009; Willis et al., 2009; Field et al., 2011). The paper is a summary of preliminary research concerning differences in spatial knowledge acquisition based on paper and mobile maps in the mountainous environment. In the experiment 139 first year students of geography and biology were tested in class conditions. In the first part of the experiment, students became familiar with previously unknown mountain maps: a half of randomly selected students worked with a mobile map and the others with paper maps. The latter was a printed version of the mobile map in the highest accuracy level (scale 1:25 000). In the second part all students resolved the test referring to the mountain area represented on the maps. The analysis dealt with five spatial categories: distances, dimensions, directions, contour lines and topological relations. In all those categories students working with the mobile maps showed poorer acquisition of spatial knowledge. The highest differences appeared in questions referring to contour lines, directions and dimensions. These results confirm findings of other researchers. In conclusion potential reasons of these differences were discussed.

Słowa kluczowe

PL

reprezentacja przestrzenna; wiedza mapowa; wiedza proceduralna; mapa tradycyjna; mapa mobilna

EN

spatial representation; survey knowledge; route knowledge; paper map; mobile map

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Geodetów Polskich
• Czasopismo: Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 23
• Strony: 81--89
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz.

Twórcy

autor

Depta J.

• Zakład Systemów Informacji Geograficznej, Kartografii i Teledetekcji Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, telefon: [phone]

Bibliografia

• 1. Aslan I., Schwalm N., Baus J., Krüger A., Schwartz T., 2006. Acquisition of Spatial Knowledge in Location Aware Mobile Pedestrian Navigation Systems. Materiały konferencyjne MobileHCI'06, 12–15 września 2006, Helsinki, Finlandia.
• 2. Bartnicka M., 1986. Percepcja przestrzeni miejskiej Warszawy – na przykładzie dzielnicy Ochota. Przegląd Geograficzny, 58 (1-2), s. 165–190.
• 3. Cheung Y. K., Li Z., Chen W., 2009. Integration of Cognition-based Content Zooming and Progressive Visualization for Mobile-based Navigation. The Cartographic Journal, 46 (3), s. 268–272.
• 4. Dillemuth J. A., 2009. Navigation Tasks with Small-Display Maps: The Sum of the Parts Does Not Equal the Whole. Cartographica, 44 (3), s. 187–200.
• 5. Domański B. i Libura H., 1986. Geograficzne badania wyobrażeń, postaw i preferencji. Przegląd Geograficzny, 58 (1-2), s. 143–164.
• 6. Downs R., Stea D., 1977. Maps in minds. Reflections on cognitive mapping. Hamper & Row Publishers, New York.
• 7. Field K., O’Brien J., Beale L., 2011. Paper maps or gps? Exploring differences in way finding behaviour and spatial knowledge acquisition. Materiały konferencyjne 25 Międzynarodowej Konferencji Kartograficznej (ICC), 3–8 lipca 2011, Paryż.
• 8. Foland A., 2006. Psychokartografia – metoda badania przestrzeni miejskiej. [w:] Duda T. et al. (red.), Dynamika przestrzeni miejskiej, Wydawnictwo Poznańskie, s. 107–119.
• 9. Gendźwiłł A., 2005. Percepcja przestrzeni centrum Białegostoku – analiza wyobrażeń mieszkańców. [w:] Górecki J. (red.), Przestrzeń społeczno-ekonomiczna Europy Środkowej i Wschodniej, Kraków, Koło Geografów Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 57–66.
• 10. Gendźwiłł A., 2006. Geograficzne badania map poznawczych przestrzeni miejskiej. [w:] Duda T. et al. (red.), Dynamika przestrzeni miejskiej, Wydawnictwo Poznańskie, s. 95–106.
• 11. Gendźwiłł A., 2009. O prezentacji kartograficznej wyników map poznawczych. Polski Przegląd Kartograficzny, 41 (2), s. 115–127.
• 12. Gotlib D., 2011. Metodyka prezentacji kartograficznych w mobilnych systemach lokalizacyjnych i nawigacyjnych. Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej, Geodezja, Vol. 48, s. 1–159.
• 13. Ishikawa T., Fujiwara H., Imai O., Okabe A., 2008. Wayfinding with a GPS-based mobile navigation system: A comparison with maps and direct experience. Journal of Environmental Psychology, 28, s. 74–82.
• 14. Lewicka M., 2004. Ewaluatywna mapa Warszawy: Warszawa na tle innych miast. [w:] Grzelak J., Zarycki T. (red.), Społeczna mapa Warszawy. Interdyscyplinarne studium metropolii warszawskiej, Scholar, Warszawa, s. 316–336.
• 15. Libura H., 1983. Niektóre aspekty kartograficzne map wyobrażeniowych. Polski Przegląd Kartograficzny, 15 (3), s. 126–132.
• 16. MacEachren A. M., 1991. The role of maps in spatial knowledge acquisition. The Cartographic Journal, 28, s. 152–162.
• 17. Montello D. R., 1998. A New Framework for Understanding the Acquisition of Spatial Knowledge in Large-Scale Environments. [w:] Egenhofer M. J., Golledge R. G. (red.), Spatial and temporal reasoning in geographic information systems, Oxford University Press, Nowy Jork. s. 143–154.
• 18. Münzer S., Zimmer H. D., Schwalm M., Baus J., Aslan I., 2006. Computer-assisted navigation and the acquisition of route and survey knowledge. Journal o f Environmental Psychology, 26, s. 300–308.
• 19. Nowak A., 1991. Wyobrażeniowe mechanizmy przetwarzania informacji: myślenie przestrzenne. [w:] Kozielecki J. (red.), Monografie psychologiczne, Wrocław, Ossolineum. s. 1–180.
• 20. Peterson M., 1985. Evaluating a map’s image. The American Cartographer, 12 (1), s. 41–55.
• 21. Peterson M., 1987. Mental image in cartographic communication. The Cartographic Journal, 24, s. 35–41.
• 22. Peterson M., 2008. Maps and the Internet: What a Mess It Is and How To Fix It. Cartographic Perspectives, 59, s. 4–11.
• 23. Ragus M., 2010. Badanie percepcji mapy w systemach mobilnych wykorzystujących GPS. praca magisterska, Politechnika Warszawska, Wydział Geodezji i Kartografii, s. 1–94.
• 24. Słodczyk J., 1984. „Mapy mentalne” i ich zastosowanie w badaniach geograficznych. Czasopismo Geograficzne, 55 (1), s. 73–87.
• 25. Tversky B., 2003. Navigating by Mind and by Body. [w:] Freksa C. et al. (red.), Spatial Cognition 2002, LNAI 2685, s. 1–10.
• 26. Ulugtekin N., Dogru A. O., 2007. Current scopes of cartography: small display map design. Materiały konferencji Middle East Spatial Technology 4th Conference and Exhibition (MEST 2007), Bahrain, s. 1–11.
• 27. Willis K. S., Hölscher C., Wilbertz G., Li C., 2009. A comparison of spatial nowlegde acquisition with maps and mobile maps. Computers, Environment and Urban Systems, 33, s. 100–110.
• 28. Żyszkowska W., 1996. Mapy mentalne Polski uczniów klas licealnych. Polski Przegląd Kartograficzny, 28 (1), s. 9–29.