Problemy ze standaryzacją nazw polskich jaskiń

• Autorzy: Bijak U. , Rutkowski M.

Warianty tytułu

EN

Problems with standardization of Polish cave names

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Standaryzacja to opiniowanie nazw do użytku oficjalnego, czyli ustalenie jednoznacznej i poprawnej nazwy, zgodnej z normami danego języka. Nazewnictwo jaskiń (speleonimia) jako specyficzna część toponimii, funkcjonująca przede wszystkim w obiegu mikrośrodowiskowym (geologów i speleologów), nie doczekała się jak dotąd standaryzacji. Na jej potrzeby został przygotowany w 2006 r. przez zespół powołany przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii projekt wykazu polskich jaskiń. Wykaz ten zawierał nazwy 3067 obiektów, z czego tylko 61 miało status nazw urzędowych. Kolejnym etapem prac było opiniowanie nazewnictwa jaskiniowego przez dwujęzykoznawców. Biorąc pod uwagę szczegółowe kryteria oceny, jak zgodność brzmienia i pisowni z ogólnymi zasadami języka polskiego, zapisy historyczne nazwy, tradycję użycia itp. proponowano dla każdej nazwy odpowiednią formę. Projekt wykazu nazw jaskiń był następnie przedmiotem obrad Komisji Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych, przy współudziale opiniujących językoznawców. Efekt tych prac został zamieszczony w Internecie i stał się wstępem do dyskusji z udziałem środowisk speleologicznych i geologicznych.

EN

The standardization is recommending the official forms of proper names, which should be done in accordance with the general rules of each language. Names of caves (speleonymy), as a special part of toponymy that function within the speleologists’ and geologists’ microsocieties, have not been standardized yet. A team for the cave names standardization, appointed by Head Office of Geodesy and Cartography, prepared Polish caves names tentative list in 2006. The list contained the names of 3067 caves, only 61 among them have the status of official names. The next stage was the assessment of the names by two linguists. They proposed official forms for all of the cave names, taking into consideration the particular criteria, as well as the accordance of the verbal and written forms with general lingual rules of Polish language, historical notations, usage tradition etc. Next, the project was consulted within the Commission of Place Names and Physiographic Objects Names, together with the linguists. The effects of these works were published on the website. This constituted as an introduction to the discussion within the speleologists’ as well as geologists’ communities.

Słowa kluczowe

PL

nazwy jaskiń; speleonimy; standaryzacja; onomastyka

EN

cave names; standardization; onomastics

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Geodetów Polskich
• Czasopismo: Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 23
• Strony: 29--35
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz.

Twórcy

autor

Bijak U.

• Instytut Języka Polskiego PAN, telefon: [phone], w. 118

autor

Rutkowski M.

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, telefon: [phone]

Bibliografia

• 1. Boryś W., 2005. Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków, s. 132, 205.
• 2. Cieślikowa A., Wolnicz-Pawłowska E., 2006. Przedmowa. W: Nazewnictwo Geograficzne Polski, t. I, Hydronimy, cz. 1, Wody płynące, źródła, wodospady. Gł. Urząd Geod. i Kart. Warszawa: VII–XIII.
• 3. JOPN, Gradziński M., Michalska B., Wawryka M., Bisek K., 1996. Jaskinie Ojcowskiego Parku Narodowego, Chełmowa Góra, Ojców, s. 35.
• 4. Kapełuś M., 1989. Toponimia jaskiniowa. Onomastica 34, s. 83–91.
• 5. NGRP, Nazwy Geograficzne Rzeczypospolitej Polskiej, 1991, Warszawa–Wrocław, s. 716.
• 6. Rutkowski M., 2001a. Mikrotoponimia przestrzeni wspinaczkowej. Studium socjonomastyczne. Olsztyn.
• 7. Rutkowski M. 2001b. Typ przestrzeni społecznej a nazewnictwo (na przykładzie oronimii Tatr).
• 8. W: Cieślikowa A., Czopek-Kopciuch, B. (red.), Toponimia i oronimia, Kraków, s. 323–331.
• 9. Rzetelska-Feleszko E. red. 1998. Polskie nazwy własne. Encyklopedia. Warszawa–Kraków.
• 10. Rzetelska-Feleszko, E., Cieślikowa A. red. 2003. Słowiańska onomastyka. Encyklopedia, t. I–II,. Warszawa–Kraków.
• 11. Seroczyński G., 2000. Uwagi o speleonimach sudeckich. Prace Filologiczne 45, s. 513–518.
• 12. Seroczyński G., 2002. Speleonimy regionu świętokrzyskiego. Onomastica 47, s. 99–106.
• 13. JP, 2011. geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/jaskinie_polski
• 14. KNMiOF, 2011. www.knmiof.mswia.gov.pl/portal/kn/72/2779/Nazwy_jaskin.html
• 15. SS, 2011. www.ssb.strefa.pl/ssptp/
• 16. Geoportal, 2011. maps.geoportal.gov.pl