Petroarcheologiczne badania nad proweniencją surowców skalnych starożytnego Chersonezu na Krymie

• Autorzy: Skoczylas J.

Warianty tytułu

EN

Petro-archaeological investigations over the provenience of raw rock materials of ancient Chersoneses on Crimea

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W ramach międzynarodowej polsko-ukraińskiej współpracy przeprowadzono badania archeologiczno-architektoniczno-geologiczne ruin starożytnego miasta Chersonez, położonego na południowo-zachodnim krańcu Półwyspu Krymskiego. Osada-miasto Chersonez funkcjonowało od VI w. p.n.e. do Х-ХІІ w. n.e. Zbudowane zostało głównie z lokalnych wapieni. Jednak w okresie VI-IX w. n.e. w wielu budowlach, głównie w świątyniach, znajdujemy wiele marmurowych kapiteli, baz kolumn, kolumn, progów, przegród ołtarzowych, okładzin drzwi i okien. W związku z brakiem naturalnych wychodni marmurów na Krymie przeprowadzono rekonesans terenowy na wyspę Marmara Adasi na Morzu Marmara, skąd pobrano próbki marmurów do badań porównawczych. W wyniku badań petrograficznych oraz izotopowych, a także uwzględniając dane historyczne i architektoniczne, potwierdzono import marmurów z wyspy Marmara Adasi, którą w starożytności nazywano Proconessos. Eksploatowane tam marmury były obrabiane na miejscu i wysyłane w całym basenie Morza Śródziemnego, w tym i do Chersonezu na Krymie.

EN

In the conduct of an international, Polish-Ukrainian cooperation there has been carried out an archaeological-architectural-geological research of the ruins of an ancient city of Chersoneses, situated on the south-west outskirts of the Crimean Peninsula. The settlement-city of Chersoneses functioned from the 6th century B.C until the 1 Oth-12th century A.D. It was built manly of the local limestone. However, between the 6th century B.C until the 9th century A.D. in many buildings, especially temples, we can find numerous marble capitals, bases of columns, columns, thresholds, altar barriers, lining of doors and windows. Due to the lack of natural outcrops of marble on Crimea, there was conducted a site reconnaissance of Marmara Adasi island on the Sea of Marmara, from where samples of marble were taken to comparative studies. As a result of petrographic and isotopic research, simultaneously taking into consideration historical and architectural data, the import of marble from Marmara Adasi island, which in the ancient times was called Proconessos, was confirmed. The marble utilized there was shaped and sent in the Mediterranean, including Chersoneses on Crimea.

Słowa kluczowe

PL

Chersonez; surowiec skalny; Krym; starożytność

EN

Chersoneses; rock material; Crimea; antyquity

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Górnictwo i Geologia
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 8, z. 1
• Strony: 89--99
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz.

Twórcy

autor

Skoczylas J.

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań

Bibliografia

• 1. Biernacki A., Klenina E.L., Ryżów S.G. (red.): Wczesnobizantyjskie budowle sakralne Chersonezu Taurydzkiego. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2004.
• 2. Biernacki A., Klenina E.L.: Chersonez Taurydzki. Przewodnik po mieście. Wyd. SPD Arefev. Sewastopol, 2009.
• 3. Podgorecki P.D.: Krym. Priroda. Symferopol. 1998.
• 4. Pożaryska K., Pożarski W., Cieśliński S.: Z geologii Krymu. Przegląd Geologiczny. T. 8, nr 4, 1960, s. 222-225.
• 5. Skoczylas J.: Użytkowanie surowców skalnych na Krymie. Streszczenia Referatów. T. 11,2002, s. 11-14.
• 6. Skoczylas J., Grala K.: Problemy ochrony i zachowania śladów antycznej działalności kamieniarskiej na wyspie Marmara (Proconessos) na morzu Marmara. Ochrona Zabytków. T. 54, z. 3: 2001, s. 292-297.
• 7. Sławin W.I.: Sowremiennyje geologiczeskije procesy w jugo-zapadnom Krymu, Moskwa 1972.