BazTech - Yadda

1

Unique finds in palynological spectra: acetolyze resistant vegetative forms of freshwater dinoflagellate based on the Lake Młynek record from northeastern Poland

Bińka Krzysztof, Welc Fabian, Nitychoruk Jerzy, Sieradz Dominika, Lewczuk Antoni

Studia Quaternaria

|

2020

|

Vol. 37, Nr 2

59--67

EN

The freshwater dinoflagellate represent microfossils which are very rarely noted in lake deposits. In Late Holocene sediments of the Lake Młynek, the Iława Lakeland, northern Poland, we identified intense blooms of algae of the genus Palatinus. They occurred primarily in the period of strong human impact during expansion of the Monastic State of the Teutonic Order. The most amazing thing is that samples in which conventional palynological maceration has been used dinoflagellate are represented by armored vegetative forms instead of cysts. During this laboratory processes, especially acetolysis, cellulosic thecae of armored forms should be destructed. This is the second known example of acetolysis resistant thecae of modern dinoflagellate, built by substance other than cellulose. Palatinus blooms were associated probably with the hydrotechnical works made by Teutonic Knights in the catchment, which caused supply and discharge of micronutrients e.g. selenium in the basin.

2

Palaeoenvironments of the Middle Miocene evaporite-bearing deposits from the Działoszyce Trough, Carpathian Foredeep, Poland, based on microfaunal studies

Szczechura J.

Geological Quarterly

|

2000

|

Vol. 44, Nr 2

119-135

EN

Analysis of microfossil distribution (foraminifera, ostracodes and bolboforms) in evaporite-bearing deposits from the Działoszyce Trough (northern Carpathian Foredeep) has allowed the distinction of three ecozones: the Globigerinoides ecozone (Lower Badenian), the Globigerina ecozone (Middle and Upper Badenian) including an evaporitic horizon, and the Anomalinoides dividens ecozone (Sarmatian). These ecozones are of ecostratigraphical significance and reflect major sea-level changes. The highest stands of sea-level correspond with the Globigerinoides ecozone and the upper part of the Globigerina ecozone, above the evaporites, and they are considered to relate to an influx of oceanic waters. Drastic climatic changes (cooling) and a sea-level fall that weakened bottom water circulation at the boundary between the Globigerinoides and Globigerina ecozones are considered the major factors which accounted for hypoxia (an oxygen-poor environment) that accompanied evaporitic deposition. The appearance of a specific ostracod assemblage (Xylocythere carpathica Szczechura and Microxestoleberis sp.) in Upper Badenian deposits is linked with the occurrence of active submarine hydrocarbon seepages.

3

Age and evolution of depositional environments of the supra-evaporitic deposits in the northern, marginal part of the Carpathian Foredeep: micropalaeontological evidence

Szczechura J.

Geological Quarterly

|

2000

|

Vol. 44, Nr 1

81-100

EN

A rich assemblage of microfossils, including foraminifera, ostracodes and bolboforms (calcareous phytoplankton) have been found in the supra-evaporitic deposits of the Pecten Beds (Upper Badenian) and Krakowiec Clays (Sarmatian) of Middle-Miocene age, which occur in the Jamnica S-119 borehole near Tarnobrzeg, in the central part of the Carpathian Foredeep. Environmental conditions have been deduced from these microfossils. Comparison with other parts of the Carpathian Foredeep shows that microfauna distribution depended on location within the sedimentary basin and on hydrological conditions. Poorly-diversified and specific microfossils were associated with evaporites and overlying sediments (particularly within the lower Pecten Beds and Krakowiec Clays), indicating poorly-oxygenated near-bottom waters. Possibly, "Upper-Badenian" and "Sarmatian" biofacies had already differentiated by the end of the Badenian. Distribution of the Upper Badenian microfauna and bolboforms in the Polish part of the Carpathian Foredeep and beyond shows that there was faunal exchange between the eastern and western parts of the Polish section of the Carpathian Foredeep, and indicates connection between the Central Paratethys and Mediterranean basin areas.

4

Microfossils from the high-grade metamorphic rocks in the Góry Sowie Mts. (Sudetes area) and their stratigraphical importance

Gunia T.

Kwartalnik Geologiczny

|

1999

|

Vol. 43, Nr 4

519-536

EN

Unconventional micropalaeontological methods have been employed in order to examine calcareous-silicic rocks and intercalations of crystalline limestones from 7 localities of "diabasic amphibolites"* in the gneissic Góry Sowie Block. Very poorly preserved microflora and relicts of skeletal fauna, i.e. fragments of radiolarians, calcareous shells of Hyolithes, problematic conoidal forms and minut ?brachiopod shells have been found for the first time in the investigated rocks. A few specimens belonging to Archaeogastropoda, Ostracoda and ?Vermes have been identified, too. The microfossil assemblage contains also problematic taxa. The discovery of microfossils including skeletal fauna in crystalline limestones (marbles) enclosed in "schistose diabasic amphibolites" of the Góry Sowie Block has an outstanding stratigraphical importance. It is possible now to accept that the rocks are undoubtedly younger than Precambrian. The most probable age would be Cambrian. There have been over 10 isotopic datings reported for the Góry Sowie Mts. Various methods have been used and different minerals examined. Most of the ages fall within the Ordovician. There are also rather extreme results pointing to the Proterozoic and Devonian, and even to the Early Carboniferous.

PL

Przy zastosowaniu nowych, niekonwekcjonalnych metod mikropaleontologicznych, udało się znaleźć relikty organiczne dokumentujące nowe "repery" stratygraficzne. Korzystając z nabytego doświadczenia, zbadano wtrącenia węglanowe w niektórych "amfibolitach diabazowych". Według I. Finckha (1925) protolitem dla nich były tufy diabazowe bogate w węglany oraz tufy wapiennne. W późniejszej literaturze (K. Smulikowski, 1952; A.Polański, 1955; T. Morawski, 1973) nie neguje się wulkanicznego pochodzenia, lecz wyraża się prawdopodobieństwo, że protolitem tych amfibolitów mogły być wkładki dolomityczno-margliste w pierwotnym osadzie. W wyniku przeprowadzonych badań udało się w siedmiu miejscach znaleźć we wtrąceniach węglanowych tkwiących w "amfibolitach diabazowych" mikroskopowej wielkości fragmenty flory i fauny, którą zestawiono tabelarycznie i udokumentowano fotograficznie, podając "czas geologiczny" pojawienia się poszczególnych grup. Zacytowano również literaturę, na podstawie której dokonano oznaczeń. Do mikroflory należą niektóre rodzaje akritarch, uwęglone formy nitkowate oraz relikty glonowych struktur węglanowych, które oznaczono jako Algae indet. Wśród mikroskopowych reliktów fauny widoczne są okazy krzemionkowe, należące do radiolarii. Rzeźba zewnętrzna zbliża niektóre z nich do Liosphaeridae, inne do ?Polyentactiniinae czy ?Plegmosphaerinae, lub do rodzaju ?Astroentactinia. Są też w tym zespole formy podobne do rodzaju ?Ulcurtdia lub do igieł bliżej nieokreślonych rodzajów radiolarii. Trudne do oznaczenia formy wydzielono jako ?Radiolaria indet. Liczne i bardziej zróżnicowane są hiolity. Można było wśród nich dostrzec podobieństwo do niektórych rodzajów z Circothecidae, Allathecidae i Anabaritidae. Razem z nimi występują podobne okazy węglanowe, zbliżona do niektórych rodzajów z Hyolithellidae (rząd Hyolithelminthes) oraz z Lapworthellidae (rząd Tommotiida). Małe okruchy muszli wydzielono jako Hyolitha indet. Są tu również owalne lub subtrygonalne formy węglanowe, zbliżone do wieczek niektórych hiolitów. Trudne do oznaczenia były również rureczkowate formy Cambroclavitidae, a także okazy należące, być może, do ?Polychaeta oraz do protokonodontów. Znaleziono też bardzo małe okazy owalne lub subtrygonalne "?mikroramienionogów" zbliżonych do ?Obolidae, a inne do ?Kutorginidae. Niektóre oznaczono jako Brachiopoda indet. Są też okazy porównywalne z Archaeogastropoda, z niektórymi rodzajami Ostracoda i ?Vermes. Nie brak tu również mikroproblematyków. W dawniejszej literaturze (E. Kalkowsky, 1878; E. Dathe,1902), a także i w powojennej (K. Smulikowski,1952; H. Teisseyre,1957; W. Grocholski, 1967 i in.) sądzono, że blok Gór Sowich jest zbudowany z gnejsów i migmatytów archaicznych. Później okazało się, że niektóre paragnejsy zawierają mikroflorę górnego ryfeju (T. Gunia, 1981a, b, 1984). Na temat ortoamfibolitów istnieje obecnie obszerna literatura petrologiczna (J. A. Winchester i in.,1998), natomiast paraamfibolity takiego opracowania jeszcze nie mają. Z dotychczasowych badań petrologicznych gnejsów i migmatytów bloku sowiogórskiego (R. Kryza, 1981) wynika, że ich protolitem były morskie serie fliszowate. Można przyjąć, że w nich występowały najprawdopodobniej tufy skał wylewnych (zasadowych) bogate w węglan wapnia lub tufity wapienne (sensu L. Finckh, 1925), lub też wkładki skał marglisto-dolomitycznych (sensu K. Smulikowski, 1952 i in.). Stan badań biostratygraficznych na bloku sowiogórskim można by przedstawić następująco: miąższe (oceniane na kilka tysięcy metrów) morskie osady fliszowate i związane z nimi tufy czy tufity (bogate w węglany) skał zasadowych (typu bazaltów) lub zawierające wkładki dolomityczno-margliste powstawały w przedziale wieku górny ryfej-kambr. Ich metamorfoza mogła nastąpić po kambrze, a zakończyć się przed górnym dewonem. Sedymentacja osadów najniższego górnego dewonu (dolny i środkowy fran) w części odbywała się już na zmetamorfizowanym podłożu jakiegoś ówczesnego, bliżej nieznanego, obszaru "prasowiogórskiego". O transporcie z tego obszaru świadczą m.in. otoczaki wapieni z fauną najniższych ogniw górnego dewonu (T. Gunia, 1962), występujące razem z otoczakami skał metamorficznych, w tym gnejsów sowiogórskich (T. Gunia, 1962; S. Porębski,1981) znane z dolnofameńskich zlepieńców sąsiedniego obszaru depresji Świebodzic. Porównawczym zagadnieniem jest "czasowa" (w sensie biostratygraficznym) zbieżność między kambryjskim wiekiem wapieni krystalicznych w "amfibolitach diabazowych" na bloku sowiogórskim a takim samym wiekiem większych wystąpień marmurów związanych z amfibolitami i łupkami amflbolitowymi innej części Sudetów, a mianowicie metamorfiku Lądka-Śnieżnika (T. Gunia, 1997a, b), Dotychczasowe datowania wieku izotopowego Gór Sowich w zależności od autorów, metody badań i wybranych minerałów nie przyniosły rozstrzygających wyjaśnień. Oznaczony wiek waha się od górnego proterozoiku, poprzez starszy paleozoik i obejmuje też dewon środkowy i górny, a nawet dolny karbon (patrz tabela w pracy Z. Cymermana, 1998).