Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 10

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  Augustów Plain
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
PL
Badania stosunków izotopów tlenu i węgla w kopalnych osadach zbiornikowych kompleksu augustowskiego, w stanowiskach Sucha Wieś i Czarnucha w północno-wschodniej Polsce, pokazują złożony obraz zmian klimatu, w którym występują przynajmniej dwa ocieplenia. Detrytyczny kalcyt występujący w obrębie kopalnych osadów jeziornych utrudnia interpretację stosunków izotopowych. Zaznaczający się w osadach wzrost zawartości kalcytu pochodzenia morskiego, ze starszych formacji, jest charakterystyczny dla zimnych okresów interglacjału augustowskiego, w którym następowało rozrzedzenie pokrywy roślinnej ułatwiające spłukiwanie osadów, co jest wyrażone w postaci wysokich wartości δ. Tam, gdzie przeważa kalcyt autochtoniczny powstały w zbiorniku czwartorzędowym, wartości δ maleją. Stwierdzenie obecności okrzemek słonawowodnych we wszystkich profilach osadów może wskazywać na okresowe przesuszenia jezior. W takich warunkach dochodziło do koncentracji izotopów cięższych, co objawia się wysokimi wartościami δ.
EN
Investigations of the O/C ratio in ancient deposits of the Augustovian complex of the Sucha Wieś and Czarnucha sites, northern Poland, indicate a complicated image of climate changes with at least two warmings. Detrital calcite, found in the ancient lacustrine deposits, makes it difficult to interpret the isotope ratio. An increase in content of marine calcite derived from older formations is characteristic of cool periods of the Augustovian when the vegetation was sparse, favouring washout of the particles, as evidenced by high δ values. If there is apredominance of autochthonous calcite deposited in the Quaternary basin, then the δ values are lower. The presence of saline-water diatoms in all the sections can indicate a periodic drying up of the lakes when heavier isotopes were being concentrated resulting in high δ values.
PL
Przedmiotem badań paleomagnetycznych było 51 fragmentów rdzenia z otworu wiertniczego Czarnucha. Badane osady jeziorne zostały w głównej swej masie przemagnesowane w wyniku procesów diagenetycznych, prowadzących do powstania wtórnych nośników namagnesowania. Pojedyncze próbki o inklinacji ujemnej, znajdujące się głównie w dolnej części profilu, reprezentują najprawdopodobniej pierwotny zapis paleomagnetyczny. Ich obecność może wskazywać, że co najmniej ta część profilu powstawała w chronie odwrotnego namagnesowania Matuyama.
EN
Paleomagnetic analysis was performed on 51 core samples from the Czarnucha borehole. The lacustrine deposits were mostly remagnetized as a results of diagenetic processes leading to the formation of secondary magnetization carries. Single samples of negative inclination, found mainly in the lower portion of the section, most likely represents the original palaeomagnetic record. Their presence can indicate that at least part of the sequence was deposited during the Matuyama chrone of reverse magnetization.
PL
W artykule przedstawiono wstępne wyniki analizy diatomologicznej (w nawiązaniu do badań palinologicznych) osadów jeziornych interglacjału augustowskiego (podlaskiego) z profili Sucha Wieś (Pojezierze Ełckie) i Czarnucha (Równina Augustowska) w północno-wschodniej Polsce. Osady te leżą na utworach lodowcowych zlodowacenia narwi i są przykryte utworami lodowcowymi zlodowacenia nidy. Na podstawie zmian składu gatunkowego i liczebności okrzemek w tych profilach wyróżniono pięć lokalnych poziomów okrzemkowych L DAZ (Local Diatom Assemblage Zones) z dolnej części osadów profilu Sucha Wieś (DSW-1 do DSW-5) i profilu Czarnucha (DCz-1 do DCz-5). Poziomy te reprezentują pięć etapów sukcesji okrzemek, które są pełniej wyrażone w profilu z Czarnuchy. W pierwszym etapie obok okrzemek peryfitonowych, litoralnych, liczne są również okrzemki planktonowe (Aulacoseira i Stephanodiscus). W drugim etapie znacznie wzrasta udział okrzemek peryfitonowych, słonawowodnych (Fragilaria s.l. ), wskazujących na niski poziom wody w ówczesnym jeziorze. W trzecim i czwartym etapie stopniowy wzrost znaczenia okrzemek planktonowych (głównie Stephanodiscus spp.) świadczy o pogłębieniu jeziora. Etap piąty charakteryzuje się wzrostem liczebności okrzemek peryfitonowych i okrzemek planktonowych, typowych dla jezior eutroficznych. Sukcesja okrzemek z profilu Czarnucha wykazuje duże podobieństwo do okrzemek z profilu Sucha Wieś oraz w mniejszym stopniu do sukcesji okrzemek znanej ze stanowisk osadów jeziornych interglacjału ferdynandowskiego w Polsce i interglacjału białowieskiego na Białorusi.
EN
The paper shows preliminary results of diatom analysis of Augustovian (Podlasian) Interglacial lacustrine-marsh deposits from the Sucha Wieś and Czarnucha sections located in the Augustów Plain, northeastern Poland, in connection with the results of palynological investigations. The deposits overlie Narevian glacial sediments and are overlain by Nidanian glacial deposits. On the basis of changes in taxa composition and the frequency of diatoms in the sections, five Local Diatom Assemblage Zones (L DAZ) have been distinguished in the lower portion of the Sucha Wieś section (DSW-1 to DS W-5) and in the Czarnucha section (DCz-1 to DCz-5). These zones represent 5 stages of the diatom succession, more fully pronounced in the Czarnucha section. During the first stage, apart from littoral periphytic diatoms, also planktonic diatoms are abundant (Aulacoseira and Stephanodiscus). During the second stage, the content of saline-water periphytic diatoms significantly increased (Fragilaria s.l.) indicating a lower water level in the lake. In the third and fourth stages, a gradual increase in the amount of planktonic diatoms (mainly Stephanodiscus spp.) indicates a deepening of the lake. The fifth stage is characterized by a renewed increase in the amount of periphytic diatoms typical of eutrophic lakes. The diatom succession from the Czarnucha section is similar to that from Sucha Wieś and, to a lesser extent, to the diatom succession known from lacustrine deposits of the Ferdynandovian Interglacial in Poland and the Belovezhian Interglacial in Belarus.
PL
Metodą analizy pyłkowej zbadano serię osadów z głębokości 93,10-126,00 m z profilu wiertniczego Czarnucha. W sukcesji pyłkowej wyróżniono 26 lokalnych poziomów pyłkowych L PAZ, które stanowią podstawę do rozważań palinostratygraficznych oraz pozwalają na odtworzenie historii roślinności. Zapis sukcesji dokumentuje dwa ciepłe okresy - interglacjały i poziomy z florą pyłkową reprezentującą zlodowacenie/ochłodzenie. Starszy interglacjał obrazuje schyłek sukcesji z dominacją borealnej flory pyłkowej i udziałem Azolla filiculoides Lam. foss. W młodszym pojawia się pyłek Carpinus i zarejestrowany jest rozwój lasów liściastych z udziałem Ulmus, Acer, Fraxinus i Corylus. W okresie chłodnym rozdzielającym interglacjały wyraźnie zaznacza się flora pyłkowa charakteryzująca ciepły interstadiał. Sukcesja pyłkowa z Czarnuchy i jej charakterystyczne cechy pozwalają na jej korelację z sukcesją augustowską.
EN
Palynological analysis was used to study deposits in the Czarnucha section at the depth of 93.10-126.00 m, where 26 Local Pollen Assemblage Zones (L PAZ) have been distinguished within the pollen succession. The zones are a basis for palynostratigraphic considerations and allow for a reconstruction of the vegetation history. The pollen succession recorded in this section provides an evidence of two warm interglacial periods and a number of horizons with pollen flora suggesting a glacial age. The older warm interglacial illustrates a decline of the succession with dominant boreal pollen flora and the presence ofAzolla filiculoides Lam. foss. The younger warm period is characterized by the occurrence of Carpinus and the development of deciduous forests with abundant Ulmus, Acer, Fraxinus and Corylus. In the cool interval separating the interglacials, a pollen flora typical of a warm interstadial is observed. The Czarnucha pollen succession and its characteristics allow for a correlation with the Augustów succession.
PL
W profilu Czarnucha metodą analizy makroskopowych szczątków roślin została zbadana seria osadów jeziornych i jeziorno-rzecznych z głębokości 100,25-130,25 m. Przeanalizowano 58 próbek, w których zidentyfikowano 97 taksonów różnej rangi. Stwierdzono gatunki niewystępujące obecnie na terenie Polski i gatunki wymarłe, spośród których kilka oznaczono po raz pierwszy dla plejstocenu Polski. W diagramie makroszczątków roślin wydzielono 8 lokalnych poziomów oznaczonych Cza MAZ, charakteryzujących się obecnością lub wzrostem liczebności taksonów znaczących pod względem ilościowym oraz taksonów wskaźnikowych. Na podstawie składu taksonomicznego wydzielonych poziomów, podjęto próbę rekonstrukcji rozwoju roślinności w zbiorniku i jego najbliższym otoczeniu oraz zmian klimatu, a także wahań poziomu wody i trofii. Sukcesja makroszczątków roślin nawiązuje do wyników badań palinologicznych profilu wskazujących, że analizowana seria jeziorna powstała w interglacjale augustowskim (= Bavelian Complex lub Cromerian I), w którym udokumentowane są ciepłe i zimne okresy tego interglacjału oraz jednostki związane z glacjałami narwi i nidy.
EN
A series of lacustrine and lacustrine-fluvial deposits from a depth of 100.25-130.25 m was examined in the Czarnucha section by means of macroscopic plant remains analysis. The analysis covered 58 samples in which 97 taxa of various ranks were identified. These included species currently absent in the area of Poland, as well as extinct species. Some of them were determined for the first time in the Pleistocene of Poland. Eight local zones, denoted as Cza MAZ, were distinguished in the diagram of plant macroremains. They were all characterized by either the presence or increase in the number of indicator taxa and quantitatively significant taxa. On the basis of taxonomic composition of the zones, an attempt was made to reconstruct the development of vegetation in the basin and its closest surrounding, climate changes, and the fluctuations in water level and trophy. The succession of macroscopic plant remains corresponds with the results of palynological study of the section, indicating that the examined lake series was accumulated in the Augustovian Interglacial (= Bavelian Complex or Cromerian I), for which warm and cold periods, as well as units associated with the Narevian and Nidanian Glaciation, are documented.
PL
W odwierconych w latach 1988-1989 profilach otworów badawczych Sucha Wieś i Czarnucha, napotkano na organiczne i mineralne oraz rzeczne osady interglacjalne. Badania palinologiczne i litologiczno-petrograficzne tych osadów oraz datowania paleomagnetyczne określiły ich wiek na interglacjał augustowski (Augustovian), korelowany z Cromerianem I (Waardenburg). Przedstawiono stratygrafię i wiek osadów dolnego plejstocenu występujących w profilach Sucha Wieś i Czarnucha w nawiązaniu do innych profili położonych w obrębie Równiny Augustowskiej, Pojezierza Suwalskiego, Pojezierza Ełckiego oraz obszarów Rosji, Litwy i Białorusi.
EN
In the Sucha Wieś and Czarnucha boreholes drilled in 1988-1989, interglacial lacustrine and fluvial organic organic and mineral deposits were encountered. Palynological and lithologic-petrographical analyses and palaeomagnetic datings indicate that these deposits are of Augustovian Interglacial age, compared to Cromerian I (Waardenburg). This report shows the stratigraphy and age of the Lower Pleistocene deposits from the Sucha Wieś and Czarnucha sections with a correlation to other sections located in the Augustów Plain, Suwałki Lakeland, Ełk Lakeland and Russia, Lithuania and Belarus.
PL
Praca została wykonana na podstawie badań chemicznych i badań litologicznych osadów z profili Sucha Wieś i Czarnucha. Oba profile są bardzo zbliżone do siebie pod względem litologii i zmian środowiska depozycji osadów. Cykl zmian sedymentacji jest zapisany od osadów klimatu borealnego do osadów jeziornych klimatu ciepłego oraz ponownie do osadów rzecznych i jeziornych klimatu borealnego.
EN
The work deals with chemical analyses and lithological studies of deposits from the Sucha Wieś and Czarnucha sections. Both these sections show much similarity in terms of lithologies and changes in sedimentary environments. The sedimentary record reveals a cycle of changes from a boreal climate to a temperate climate represented by lacustrine sediments and again towards a boreal climate with fluvial and lacustrine deposition.
PL
W odwierconych w latach 1988-1989 profilach otworów badawczych Sucha Wieś i Czarnucha, w spągowych partiach miąższych osadów plejstoceńskich (Sucha Wieś — 185 m; Czarnucha — 142 m) różnego wieku i genezy, napotkano jeziorne (organiczne) i rzeczne (mineralne) osady interglacjalne (Sucha Wieś — 31,1 m; Czarnucha— 32,1 m). Na podstawie analiz palinologicznych tych osadów oraz datowań paleomagnetycznych określono ich wiek na interglacjał augustowski. Przedstawiono również szczegółową charakterystykę litologiczną i petrograficzną osadów występujących w obu profilach, a także opisano litologię i sedymentologię interglacjalnych osadów jeziornych i rzecznych. W jeziornych i rzecznych osadach interglacjalnych, dla obu profili, wyróżniono odrębne litologicznie sekwencje osadów; dla profilu Sucha Wieś — 7, a dla profilu Czarnucha— 5 sekwencji. Wykształcenie osadów w profilu Sucha Wieś świadczy o tym, że w okresie całego plejstocenu panowały tu podobne warunki sedymentacji. Osady w tym profilu nie wykazują śladów zaburzeń glacitektonicznych. Natomiast w profilu Czarnucha osady były zaburzone glacitektonicznie przez każdy kolejny lądolód. Sytuację geologiczną i stratygrafię osadów plejstoceńskich, występujących w profilach Sucha Wieś i Czarnucha, przedstawiono w nawiązaniu do profili z różnowiekowymi osadami interglacjalnymi, położonymi w obrębie Równiny Augustowskiej i w południowo-wschodniej części Pojezierza Ełckiego.
EN
In the Sucha Wieś and Czarnucha boreholes drilled in 1988-1989, interglacial lacustrine and fluvial organic and mineral deposits (Sucha Wieś — 31.1 m; Czarnucha— 32.1 m in thickness) were encountered in the basal portion of the thick Pleistocene series (Sucha Wieś-185 m; Czarnucha-142 m) of various ages and origin. Palynological analyses and palaeomagnetic datings indicate that these deposits are of Augustovian Interglacial age. The present report shows the location and detailed lithological and petrographical description of these sections. Lithological and sedimentological characteristics of interglacial lacustrine and fluvial deposits are given separately. Seven different lithological sequences have been identified within the sequence of interglacial lacustrine and fluvial deposits of the Sucha Wieś section. In the Czarnucha section — 5 such sequences have been found. The lithology of the Sucha Wieś section confirmed that sedimentary conditions were invariable during the whole period. Additionally, the sediments show no glaciotectonic deformation. However, the Czarnucha deposits were glaciotectonically disturbed by each successive ice sheet. The final chapter provides an overview of the geological position and stratigraphy of the Pleistocene deposits from the Sucha Wieś and Czarnucha sections with reference to other sections from the Augustów Plain and southeastern part of the Ełk Lakeland.
PL
Do badań faunistycznych wykorzystano próbki osadów pobranych z otworu wiertniczego Sucha Wieś (Pojezierze Ełckie) z głębokości 153,60-178,00 m oraz z otworu wiertniczego Czarnucha (Równina Augustowska) z głębokości 96,05-118,85 m. Z badanej serii osadów jeziorno-bagiennych opisano szczątki różnych grup zwierząt: ślimaków (Gastropoda), małży (Bivalvia), małżoraczków (Ostrazoda), ryb (Pisces), chrząszczy (Coleoptera) i innych. Do określenia wieku osadów, szczególnie przydatne okazały się mięczaki (ślimaki i małże) oraz małżoraczki. Na podstawie obecności ślimaka Lithoglyphus jahni oraz małżoraczka Scottia browniana uznano, że osady nie mogą być młodsze od interglacjału mazowieckiego.
EN
Samples collected from the Sucha Wieś borehole (Ełk Lakeland) from a depth interval of 153.60-178.00 and from the Czarnucha borehole (Augustów Plain) from a depth interval of 96.05-118.85 m were analysed for faunal content. The lacustrine-marsh deposits contain fragments of various animals including gastropods, bivalves, ostracods, fish, Coleoptera and others. Especially important for age determinations are moluscs (gastropods and bivalves) and ostracods. The presence of Lithoglyphus jahni (gastropod) and Scottia browniana (ostracod) indicates that the deposits cannot be younger than the Mazovian Interglacial.
EN
Lacustrine and fluviolacustrine organic deposits from the Czarnucha and Żarnowo profiles (NE Poland) have been examined by means of the analysis of macroscopic plant remains. The total of 264 samples have been examined, and a detailed analysis of species has shown that there are a dozen or so extinct species as well as those which are of a clear climactic and environmental significance. The location of the macroscopic plant remains which required a particular climate is associated with the warm and cold periods recorded by pollen analysis. It has been found out that such megaspores as Azolla filiculoides and Salvinia natans, fragments of nuts and thorns of Euryale cf. ferox and Trapa natans as well as some nuts of Scirpus atroviroides and Carpinus betulus occurred in the warm periods whereas Betula nana and Selaginella selaginoides existed in the cold periods. Both profiles abound in the species which tolerate an increased content of NaCl in their environment.
PL
Organiczne osady jeziorne i jeziorno-rzeczne z profili Czarnucha i Żarnowo (NE Polska) zostały zbadane metodą analizy makroskopowych szczątków roślin. Łącznie z obu profili przeanalizowano 264 prób, a szczegółowa analiza wyselekcjonowanych szczątków wykazała, że wśród licznie oznaczonych taksonów znajduje się kilkanaście gatunków wymarłych oraz takie, które mają wyraźną wymowę klimatyczną i ekologiczną. Analiza palinologiczna obu profili (H. Winter) wskazuje, że badane serie jeziorne powstały w interglacjale augustowskim. W profilach Czarnucha i Żarnowo udokumentowane są ciepłe i zimne okresy tego interglacjału. Obecność gatunków wskaźnikowych w wydzielonych lokalnych zespołach makroszczątków roślinnych obu profili pozwala na wydzielenie ciepłych i zimnych jednostek interglacjału augustowskiego. Oznaczone z drugiego okresu ciepłego megaspory Azolla filiculoides, Salvinia natans oraz szczątki Euryale cf. ferox, Lemna trisulca, Trapa natans wskazują, że temperatury letnich miesięcy musiały być wyższe niż obecnie, a temperatury miesięcy zimowych mogły być niższe. W zimnych okresach interglacjału stwierdzone szczątki Betula nana, Selaginella selaginoides, Potamogeton pectinatus, P. vaginatus, P. filiformis wskazują na klimat borealny. Osady badanych stanowisk obfitują w gatunki tolerujące zwiększoną zawartość NaCl w środowisku.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.