Środowiskowe aspekty użytkowania, zagospodarowania i unieszkodliwiania wełny mineralnej w kontekście retardacji zanieczyszczania zasobów środowiska przez odpady

Nowak, D.; Jasiewicz, C.; Szczerbińska-Byrska, M.

Powiadomienia systemowe

Sesja wygasła!
Sesja wygasła!

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Środowiskowe aspekty użytkowania, zagospodarowania i unieszkodliwiania wełny mineralnej w kontekście retardacji zanieczyszczania zasobów środowiska przez odpady

Autorzy

Nowak D. , Jasiewicz C. , Szczerbińska-Byrska M.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Environmental aspects of use, development and disposal of mineral wool in the context of environmental resources pollution by waste retardation

Języki publikacji

Abstrakty

W pracy przedstawiono ekologiczne i zdrowotne aspekty użytkowania, zagospodarowania i unieszkodliwiania wełny mineralnej. Dzięki strukturze włóknistej, produkty z wełny mineralnej posiadają wiele unikalnych właściwości pozwalających na ich wszechstronne zastosowanie. Przy wszystkich zaletach, wełna mineralna ma jednak jedną bardzo istotną wadę – nie ulega rozkładowi. Z punktu widzenia spowalniania (retardacji) przekształcania zasobów środowiska, wprowadzenie wełny mineralnej do upraw pod szkłem, w bardzo dużym stopniu ograniczyło wykorzystanie torfowisk, które ze względów przyrodniczych, są zasobami niezmiernie istotnymi. Z drugiej jednak strony, problemy z racjonalnym wykorzystaniem poużytkowej już wełny mineralnej spowodowały m. in. powstawanie „dzikich wysypisk” i tym samym przekształcanie krajobrazu oraz, ze względu na swe cechy (włókna respirabilne), zagrożenie dla zdrowia. Produkcja wyrobów z włókien mineralnych może powodować konsekwencje ekologiczne w obrębie prawie wszystkich elementów środowiska. Do całościowej oceny wpływu wełny mineralnej na środowisko należy zastosować tzw. „ocenę cyklu życia produktu”– LCA (Life Cycle Assessment), powszechnie nazywaną “od kołyski, do grobu” - czyli od momentu wydobycia surowców do produkcji, poprzez przetworzenie, eksploatację, aż do składowania odpadu. Odpowiedzialność za ponowne zagospodarowanie poprodukcyjnej wełny mineralnej powinna spoczywać na producencie wełny.

In this study presents the environmental aspects of the use, management and disposal of mineral wool. Fiber structure makes that wool products have many unique properties enabling them to be versatile. With all the advantages of mineral wool is one very significant drawback - does not decompose. From the point of view of slowing (retardation) transformation of environmental resources, the introduction of mineral wool to crops under glass, in a very much reduced use of peatlands, which for reasons of natural resources are extremely important. On the other hand, problems of rational use of mineral wool already postconsumer caused among others formation of "wild dumps" and thus transforming the landscape, and, due to their characteristics (respirablefibers),the risk to health. Manufacture of asbestiform can cause ecological consequences within almost all elements of the environment. Therefore, the overall assessment of the impact in this case, mineral wool on the environment would need to be so. "Life cycle assessment" - called the method of LCA (Life Cycle Assessment)which is commonly called the "cradle to grave" - that is, from extraction of raw materials, through processing, exploitation, to the storage of waste. Therefore, the responsibilityfor the redevelopment of the post-production of mineral wool should lie with the producer of wool. These issues are the subject of discussion in this study.

Słowa kluczowe

wełna mineralna ryzyko zdrowotne ryzyko środowiskowe

mineral wool health risks environmental risks

Wydawca

Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej

Czasopismo

Inżynieria Ekologiczna

Rocznik

2013

Tom

Nr 34

Strony

198--205

Opis fizyczny

Bibliogr. 39 poz., tab.

Twórcy

autor

Nowak D.

Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

autor

Jasiewicz C.

Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

autor

Szczerbińska-Byrska M.

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie

Bibliografia

1. Baran S., Oleszczuk P. 2006. Zmiany zawartości wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w glebie rekultywowanej osadem ściekowym i wełna mineralną. Rocz. Glebozn., LVII (1/2): 13-20.
2. Baran S. 2008. Możliwości wykorzystania wełny mineralnej Grodan do kształtowania właściwości wodnych gleb i gruntów. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 533: 15-19.
3. Baran S., Wójcikowska- Kapusta A., Żukowska G. 2008. Możliwości wykorzystania wełny mineralnej Grodan do kształtowania właściwości sorpcyjnych gleb zdewastowanych w procesie wydobycia siarki metodą Frasha. Rocz. Glebozn., LIX (2): 7-11.
4. Breś W. 2002. Uprawa gerbery w dwóch rodzajach wełny mineralnej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 485: 57-63.
5. Dobrzańska J. 1994. Wełna mineralna jako podłoże do uprawy ogórka w szklarni. Instytut Warzywnictwa, Skierniewice. Mat. Symp. 30-lecia. Cz. II, Postery: 27-30.
6. Dyrektywa Komisji 67/548/EWG z 27 czerwca 1967 roku w sprawie klasyfikacji niebezpiecznych substancji chemicznych. Dz. Urz. WE L 196/1 z 16.08.1967.
7. Dyrektywa Komisji 2001/60/WE z dnia 7 sierpnia 2001 r. dostosowującą do postępu technicznego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 1999/45/WE w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących klasyfikacji, pakowania i etykietowania preparatów niebezpiecznych. Dz. Urz. WE L 226 z 22.08.2001.
8. Evangelou, M.W.H., Ebel, M., Koerner, A., and Schaeffer, A. 2008. Hydrolysed wool: A novel chelating agent for heavy metal chelant-assisted phytoextraction from soil. Chemosphere 72: 525-531.
9. Gilewska M. 2005. Przydatność odpadów z wełny kamiennej do rekultywacji gruntów poeksploatacyjnych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 506: 151-156.
10. Jankowska E., Więcek E. 1999. Pyły. [W]: Bezpieczeństwo Pracy i Ergonomia. Red. Nauk. D. Koradecka, T. 1. Warszawa, CIOP 1999: 269-307.
11. Jaroszczuk-Sierocińska M. 2007. Właściwości wodno-powierzne wełny mineralnej Grodan Master. Acta Agroph., 10(1): 113-120.
12. Jaroszczuk-Sierocińska. M, Słowińska-Jurkiewicz A. 2008. Ocena właściwości fizycznych podłoży ogrodniczych w aspekcie ich wykorzystania do rekultywacji. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 533: 163-171.
13. Krajewski J., Tarkowski S. 2002. Materiały izolacyjne zawierające sztuczne włókna mineralne - zagrożenia. Bezpieczeństwo pracy, 3: 17-20.
14. Martyn W., Strojny Z. 1996. Właściwości wodno-powietrzne mieszanek podłożowych z wykorzystaniem w nich wełny mineralnej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 429: 239-236.
15. Norma Europejska PN-EN 13162: 2009. Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie, wyroby z wełny mineralnej (MW) produkowane fabrycznie - Specyfikacja.
16. Nurzyński J. 2004. Wpływ koncentracji składników pokarmowych w podłożach z wełny mineralnej, torfu oraz piasku na plonowanie pomidora szklarniowego. Rocz. Akad. Rol. Pozn., Ogrod. 37: 261-268.
17. Oświecimski W. 1996. Aktualne tendencje w wykorzystaniu podłoży nieorganicznych w uprawach pod osłonami. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 429: 9-13.
18. Piróg J. 1996. Przydatność czterech podłoży syntetycznych do uprawy ogórka szklarniowego. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 429: 255-258.
19. Piróg J. 1998. Plonowanie ogórka szklarniowego na podłożach mineralnych powtórnie użytkowanych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 461: 357-364.
20. Piróg J. 1999. Wpływ podłoży organicznych i mineralnych na wysokość plonu i jakość owoców pomidora szklarniowego. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 466: 479-491.
21. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 21 sierpnia 1997 r., w sprawie substancji chemicznych stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia. Dz. U. 1997, nr 105, poz. 671.
22. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 18 lutego 1999 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie substancji chemicznych stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia. Dz. U. 1999, nr 26, poz. 241.
23. Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r., w sprawie katalogu odpadów. Dz. U. 2001, nr 112, poz. 1206.
24. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem. Dz. U. 2002, nr 129, poz. 1110.
25. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancjiniebezpiecznej i preparatów niebezpiecznych. Dz. U. 2002, nr 140, poz. 1171.
26. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych. Dz. U. 2002, nr 140, poz. 1172.
27. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych. Dz. U. 2002, nr 140, poz. 1173.
28. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych. Dz. U. 2003, nr 47, poz. 401.
29. Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 3 września 2003 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją. Dz. U. 2003, nr 199, poz. 1948.
30. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy. Dz. U. 2004, nr 280, poz. 2771.
31. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2005 r., w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem. Dz. U. 2005, nr 201, poz. 1674.
32. Rumpel J. 1998. Tradycyjne i nowe substraty uprawowe oraz problematyka ich stosowania. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 461: 47-66.
33. Strojny Z. 1998. Wzrost ośmiu gatunków doniczkowych roślin ozdobnych uprawianych w utylizowanej, poprodukcyjnej wełnie mineralnej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 461: 237-443.
34. Szadkowska-Stańczyk I., Stroszejn-Mrowca G. 2002. Kancerogenne działanie sztucznych włókien mineralnych- dowody w badaniach epidemiologicznych. Medycyna pracy, 53: 137-143.
35. Tarkowski S., Więcek E., Woźniak H., Krajewski J. 2001. Sztuczne włókna mineralne występujące w materiałach izolacyjnych stosowanych w budownictwie. Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2001: 5-14.
36. Ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych. Dz. U. 2001, nr 11, poz. 84 ze zmianami.
37. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych. Dz. U. 2004, nr 92, poz. 881.
38. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. Dz. U. 2001, nr 62, poz. 628.
39. Wysocka-Owczarek M., 1998. Pomidory pod osłonami. Uprawa tradycyjna i nowoczesna. Hortpress Sp. z o.o. Warszawa 1998: 166-187.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-fffc1b07-a03d-4d62-8476-d15c5c30087c