Prognozy i identyfikacja wpływu zbiornika Jeziorsko na wody podziemne w świetle jego długoletniej eksploatacji

• Autorzy: Przybyłek J.

Warianty tytułu

EN

Forecast and identification of the Jeziorsko Reservoir influence on groundwater in the light of its long-term exploitation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jednym z zasadniczych problemów towarzyszących projektom spiętrzenia rzek jest prognoza wpływu na wody podziemne i obliczenie systemów odwadniających. Dotyczy to zarówno budowli piętrzących i przyległych do nich terenów depresyjnych, jak i innych, na których następuje stała lub okresowa zmiana pierwotnego reżimu hydrodynamicznego w danym systemie wodonośnym. Zbiornik Jeziorsko jest przykładem złożoności warunków hydrogeologicznych, bowiem w podłożu i zboczach doliny w zasięgu stałego spiętrzenia (zapora czołowa i boczne) występuje w spękanych utworach górnej kredy system wód szczelinowych w ścisłej więzi z wodami porowymi w aluwiach doliny rzecznej. W trakcie prac projektowych nad zbiornikiem Jeziorsko i w okresie pierwszej dekady jego eksploatacji przeprowadzono numeryczne badania modelowe w zakresie oddziaływania zbiornika na warunki hydrogeologiczne terenów sąsiednich. Wyniki i przydatność badań przytoczono w tym artykule i porównano z rzeczywistymi skutkami oddziaływania zbiornika na stany wód podziemnych w jego otoczeniu, stwierdzonymi na podstawie długoterminowych obserwacji, prowadzonych w sieci studni i piezometrów.

EN

One of the basic problems accompanying rivers damming projects is the forecast of its influence on groundwater levels and calculations of dewatering systems, it refers both to dams and their adjacent depression areas, as well as other areas where constant or temporary fluctuations occur in the primary hydrological regime of a given water-bearing system. The Jeziorsko Reservoir located on the Warta River is an example of hydrogeological conditions complexity, as in its substratum and valley sides, in the zone of permanent damming (frontal and side dam), a system of fissured waters occurs in the cracked Cretaceous rocks, directly connected to the pore water in the river valley alluvial deposits. During the design works of the Jeziorsko Reservoir and during the first decade of its operation, numerical model studies were carried out in the scope of the reservoir's impact on hydrogeological conditions of the adjacent areas. The article presents the results of the study and its applicability, comparing it with the actual results of impact of the reservoir on the groundwater levels in its vicinity, based on long-term observations carried out in a network of wells and piezometers.

Słowa kluczowe

PL

zbiornik Jeziorsko; wody podziemne; systemy odwadniające; budowle piętrzące; warunki hydrologiczne

EN

Jeziorsko reservoir; groundwater; drainage systems; buildings damming; hydrological conditions

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr 9
• Strony: 314--323
• Opis fizyczny: Bibliogr. 36 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Przybyłek J.

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Instytut Geologii

Bibliografia

• [1] Andrzejszczak B., K. Kosmowska, 1966: Dokumentacja inżyniersko-geologiczna dla założeń inwestycyjnych. Projektowany zbiornik wodny „Jeziorsko" na rzece Warcie. Przedsiębiorstwo Geologiczno-Inżynierskie Budownictwa Wodnego „Hydrogeo". Warszawa. Archiwum RZGW w Poznaniu. Maszynopis.
• [2] Buraczyński Z., 1986: Badania geologiczno-inżynierskie dla zbiornika retencyjnego Jeziorsko na rzece Warcie. Gospodarka Wodna, nr 8: 185-187.
• [3] Burdziłowski L, B. Płuciennik, 1986: Rozwiązania projektowe zbiornika Jeziorsko. Gospodarka Wodna, 1986, Nr 8: 187-191.
• [4] Dragon K., 1999: Ocena zmian jakości wód podziemnych w sąsiedztwie prawobrzeżnej części zbiornika retencyjnego Jeziorsko. [w]: Mat. Konf. Nauk.-Techn. „Eksploatacja i oddziaływanie dużych zbiorników nizinnych...". Wyd. Akademii Rolniczej w Poznaniu: 379-394.
• [5] Głuszak J., 1986: Jeziorsko - geneza i koncepcja zbiornika. Gospodarka Wodna, nr 8: 183-184.
• [6] Flisowski J., R. Iwanejko, O. Trzos, A. Wieczysty, M. Brzoza-Wójcik, 1986: Prognozowanie wpływu piętrzenia rzek na wody podziemne i obliczanie systemów odwadniających. Poradnik. Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• [7] Kasztelan D., 1999: Monitoring stanów wód podziemnych w lewobrzeżnej części doliny Warty poniżej zapory czołowej zbiornika retencyjnego Jeziorsko. [w]: Mat. Konf. Nauk.-Techn. „Eksploatacja i oddziaływanie dużych zbiorników nizinnych...". Wyd. Akademii Rolniczej w Poznaniu: 255-266.
• [8] Kasztelan D., J. Przybyłek, 1999: Sieć i wyniki monitoringu, stanów wód podziemnych wokół zbiornika retencyjnego Jeziorsko w dolinie rzeki Warty. Współczesne Problemy Hydrogeologii, vol. 9: 425-429.
• [9] Kasztelan D., 2003: Antropogeniczne zmiany warunków hydrogeologicznych w otoczeniu zbiornika retencyjnego Jeziorsko (praca doktorska). Arch. Inst. Geologii UAM Poznań.
• [10] Kasztelan D., 2003a: Warunki i czas ustalania się wpływu niżowego zbiornika retencyjnego na wody podziemne wielowarstwowego systemu hydrogeologicznego. Współczesne Problemy Hydrogeologii, vol. 11: 343-350.
• [11] Kasztelan D., J. Przybyłek, 2004: Badania modelowe wpływu zbiornika retencyjnego Jeziorsko na wody podziemne doliny Teleszyny. [w]: Acta Univ. Wratisl., Hydrogeologia: 81-92.
• [12] Kasztelan D., J. Przybytek, 2007: Problematyka i metodyka badań wpływu zbiorników retencyjnych na stany wód podziemnych w ich otoczeniu - na przykładzie zbiornika Jeziorsko. Nauka, Przyroda, Technologie. Wyd. Akademii Rolniczej w Poznaniu, tom I, z. 1, 1-12.
• [13] Klatkowa H., M. Żałoba, 1991: Kształtowanie budowy geologicznej i rzeźby południowego obrzeżenia Basenu Uniejowskiego. [w]: Przemiany środowiska geograficznego obszaru Konin - Turek. Praca zbiorowa [red. W. Stankowski]. Inst. Badań Czwartorzędu UAM w Poznaniu.
• [14] Klatkowa H., M. Żałoba, (1992): Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1:50 000, arkusz Warta. PIG Warszawa.
• [15] Kozłowska B., M. Zawadzki, 1975: Sprawozdanie z wykonania piezometrów w rejonie projektowanego zbiornika wodnego „Jeziorsko" na rzece Warcie. Przedsiębiorstwo Geologiczne Budownictwa Wodnego „Hydrogeo" Kraków, Oddział w Warszawie.
• [16] Kraska B., 1998: Wpływ zbiornika retencyjnego Jeziorsko na środowisko Hydrogeologiczne prawobrzeżnej doliny Warty. Praca magisterska. Arch. IG UAM. Poznań.
• [17] Marszałkiewicz A., 1972: Dokumentacja geologiczno-inżynierska do założeń techniczno-ekonomicznych projektowanego zbiornika wodnego Jeziorsko. Arch. PGBW „Hydrogeo" Warszawa. Maszynopis.
• [18] Marszałkiewicz A., H. Kolankiewicz, 1973: Wytyczne dla instalowania piezometrów w rejonie projektowanego zbiornika wodnego Jeziorsko" na rzece Warcie. Przedsiębiorstwo Budownictwa Wodnego „Hydrogeo", Kraków, Oddział w Warszawie.
• [19] Mazurczyk A., E. Mitręga, 1987: Ocena zjawisk filtracyjnych w rejonie zapory czołowej zbiornika „Jeziorsko", IMGW Warszawa. Maszynopis.
• [20] Mitręga E., 1991: Wpływ niedostatków rozpoznania hydrogeologicznego na prognozę stosunków wodnych w rejonie zbiornika Jeziorsko. Współczesne Problemy Hydrogeologii, vol. V: 318-320.
• [21] Orłowski W. i in., 1975: Zbiornik retencyjny Jeziorsko. Projekt. Arch. CBSiPBW „Hydroprojekt" Poznań. Maszynopis.
• [22] Orłowski W., 1999: Techniczna charakterystyka zbiornika retencyjnego Jeziorsko na Warcie. [w]: Mat. Konf. Nauk.-Techn. „Eksploatacja i oddziaływanie dużych zbiorników nizinnych". Wyd. Akademii Rolniczej w Poznaniu: 7-17.
• [23] Płuciennik B., Matecki K., 1999: Wpływ zbiornika Jeziorsko na tereny przyległe i usuwanie ujemnych skutków piętrzenia. [w]: Mat. Konf. Nauk.-Techn. „Eksploatacja i oddziaływanie dużych zbiorników nizinnych...”. Wyd. Akademii Rolniczej w Poznaniu: 211-224.
• [24] Poźniak R., 1966-1976: Roczniki. Wyniki badań stanów wód podziemnych w rejonie zbiornika Jeziorsko. Arch. Inst. Mel. i Gosp. Wod. SGGW-AR Warszawa. Maszynopis.
• [25] Poźniak R., E. Wiencław, H. Pajnowska, 1976: Badania hydrogeologiczne dla ustalenia szczegółowej prognozy oddziaływania projektowanego zbiornika wodnego „Jeziorsko" na tereny przyległe. Instytut Budownictwa Melioracyjnego i Rolniczego Akademii Rolniczej w Warszawie. Maszynopis.
• [26] Poźniak R., E. Wiencław, H. Pajnowska,1977: Prognoza wpływu zbiornika wodnego „Jeziorsko" na warunki hydrogeologiczne terenów przyległych. Instytut Budownictwa Melioracyjnego i Rolniczego Akademii Rolniczej w Warszawie. Maszynopis.
• [27] Przybyłek J., M. Kostecki, W. Rynarzewski, M. Trzeciakowska, T. Theuss, 1996: Dokumentacja i prognoza wpływu zbiornika retencyjnego Jeziorsko w dolinie Warty na dynamikę wód podziemnych przyległych obszarów. Zakład Hydrogeologii UAM Poznań. Maszynopis.
• [28] Przybyłek J., 1996: Wpływ zbiornika retencyjnego Jeziorsko w dolinie Warty na system wód szczelinowych w utworach górnej kredy. [w]: Mat. Konf. „Problemy hydrogeologiczne południowo-zachodniej Polski", Wrocław: 187-201.
• [29] Przybyłek J., 1997: Orzeczenie hydrogeologiczne w zakresie oddziaływania zbiornika retencyjnego Jeziorsko wzdłuż krawędzi wysoczyzny i doliny rzeki Warty. Maszynopis - arch. IG UAM i RZGW w Poznaniu.
• [30] Przybyłek J., 1999: Wpływ zbiornika retencyjnego Jeziorsko w dolinie Warty na dynamikę wód podziemnych. [w]: Mat. Konf. Nauk.-Techn. „Eksploatacja i oddziaływanie dużych zbiorników nizinnych" Wyd. Akademii Rolniczej w Poznaniu: 239-253.
• [31] Ratyńska M., 1984: Program instalacji piezometrów na terenach przyległych do zbiornika Jeziorsko. Arch. PGBW „Hydrogeo" Warszawa i RZGW Poznań. Maszynopis.
• [32] Szewczyk. G., 2007: Zbiornik wodny Jeziorsko. RZGW w Poznaniu. Wyd. Agencja Art.-Reklamowa „Punkt" w Sieradzu. Poznań - Skęczniew.
• [33] Szymanko J., 1980: Koncepcje systemu wodonośnego i metod jego modelowania. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• [34] Szymanko J. [red], 1982: Model matematyczny przepływu quasi-trójwymiarowego w warstwowym ośrodku porowatym sieć kwadratowa I reżim ustalony, blok SW - zeszyt 6, reżim nieustalony - blok EW (standard) - zeszyt 7. Wydawnictwa Geologiczne Warszawa.
• [35] Wiencław E., 1980: Prognozowanie odpływów gruntowych na terenach przyzbiornikowych (na przykładzie zbiornika Jeziorsko). Maszynopis pracy doktorskiej. Archiwum SGGW-AR w Warszawie.
• [36] Wosiewicz B., Z. Sroka, I. Laks, 1993: Komputerowa baza obserwacji stanów i jakości wody gruntowej. Gospodarka Wodna, 7: 161-164.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.