Osuwiska spływowe w Paśmie Bukowicy (Beskid Niski)

• Autorzy: Walicka Anna

Warianty tytułu

EN

Flow-like landslides in the Bukowica Range (Beskid Niski Mountains)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The study area is located in the tectonized area - the Dukla Nappe thrust zone. Rocks in this region are highly fractured and disintegrated, which predisposes it to the development of landslides. The movement occurs as a combination of slide (mainly rotational) and flow (mainly debris flow). Landslide initiation takes place in the upper part of the slope, in the spring area, as a slide. Flow is mobilized within the landslide body as a result of high precipitation and intensive water infiltration. Flow-like landslides often “use” existing channel of the catchment to transport material downslope. To show differentiation of flow-like landslides, the author selected six forms observed in the Bukowica Range. The character of flow depends mainly on liquefaction and volume of transported material, as well as on land relief. Keywords: flow, slide, complex landslides, Bukowica Range, flow-like landslides.

Słowa kluczowe

PL

spływanie; zsuw; osuwiska złożone; Pasmo Bukowicy; osuwiska spływowe

EN

flow; slide; complex landslides; Bukowica Range; flow-like landslides

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2022
• Tom: Vol. 70, nr 9
• Strony: 651--660
• Opis fizyczny: Bibliogr. 42 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Walicka Anna

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Karpacki, Centrum Geozagrożeń, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

Bibliografia

• 1. BOBER L. 1984 - Rejony osuwiskowe w polskich Karpatach fliszowych i ich związek z budową regionu. Biul. Inst. Geol., 340:115-162.
• 2. BORKOWSKI A., PERSKI Z., WOJCIECHOWSKI T., JÓŹKÓW G., WÓJCIK A. 2011 - Landslides Mapping in Rożnów lake vicinity, Poland using airborne laser scaning data. Acta Geodyn. Geomater., 8 (3): 325-333.
• 3. CHEN XZ., CUI YF. 2017 - The formation of the Wulipo landslide and the resulting debris flow in Dujiangyan City, China. J. Mount. Sci., 14 (6): 1100-1112.
• 4. CIESZKOWSKI M., ŚLĄCZKA A., ZUCHIEWICZ W. 1990 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Jaśliska (1056), Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 5. CRUDEN D.M., VARNES D.J. 1996 - Landslides types and processes. [W:] Landslides: investigations and mitigation. TRB Spec. Reports, 247: 36-75.
• 6. DIKAU R., BRUNSDEN D., SCHROTT L., IBSEN M-L. 1996 - Landslide recognition. Identyfication, Movement and Causes. Wiley & Sons, New York.
• 7. GIERAT-NAWROCKA G., ZUCHIWEICZ W. 1991 - Objaśnienia do Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000 arkusz Jaśliska (1057). Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 8. HUNGR O., EVANS S.G., BOIS M.J., HUTCHINSON J.N. 2001 - A Review of the Classification of Landslides of the Flow Type. Enviromen. Eng. Geosci., 7 (3): 221-238.
• 9. HUNGR O., LEROUEIL S., PICARELLI L. 2014 - The Varnes Classification of Landslide Types, an Update. Landslides, 11, 167-194.
• 10. IVERSON R., REID M., LAHUSEN R. 1997 - Debris-flow mobilization from landslides. Annu. Rev. Earth Planet. Sci., 25: 85-138.
• 11. JAKOB M., HUNGR O. 2005 - Debris flow Hazards and Related Phenomena. Praxis Publishing LTD., Chichester, UK.
• 12. KACZOROWSKI J. 2017 - Zapis ruchu osuwiska w rzeźbie terenu i jego obraz na wysokorozdzielczych numerycznych modelach terenu (NMT) na przykładzie wybranych osuwisk ze wschodniej części Beskidu Niskiego (Karpaty zewnętrzne, Polska). Prz. Geol., 65 (1): 44-52.
• 13. KAMIŃSKI M. 2015 - Zastosowanie lotniczego skaningu laserowego i tomografii elektrooporowej w kompleksowych badaniach osuwisk - przykład z Pogórza Dynowskiego (Karpaty Zewnętrzne). Prz. Geol., 63 (7): 410-417.
• 14. KARDASZEWSKA E. 1968 - Osuwisko w Duszatynie. Annales UMCS Lublin, sec. B, 23 (1): 1-27.
• 15. ŁOZIŃSKI W. 1909 - O usuwaniu się gliny w Tymowej w brzeskim powiecie. Spraw. Kom. Fizjograf. AU Kraków, cz. III: 55-57.
• 16. MALATA T. 2001 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000 arkusz Bukowsko (1058) (reambulacja). Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 17. MARGIELEWSKI W. 2001 - O strukturalnych uwarunkowaniach rozwoju głębokich osuwisk - implikacje dla Karpat fliszowych. Prz. Geol., 49 (6): 515-524.
• 18. MARGIELEWSKI W. 2004 - Typy przemieszczeń grawitacyjnych mas skalnych w obrębie form osuwiskowych polskich Karpat fliszowych. Prz. Geol., 52 (7): 603-614.
• 19. PANEK T., SMOLKOVA V., HRADECKY J., BARON I., SILHAN K. 2013 - Holocene reactvations of catastrofic complex flow - like landslides in the Flysch Carpathians (Czech Republic/ Slovakia). Quatern. Res., 80: 33-46.
• 20. RYBNAR J., STEMBERK J. 2000 - Avalanche-like occurrences of slope deformations in the Czech Republic and coping with their cosequences. Landslide News, 13: 28-33.
• 21. RYCIO E. 2018 - Geologiczne uwarunkowania rozwoju osuwisk w rejonie Krynicy-Zdroju. Prz. Geol., 66 (5): 294-302.
• 22. SAWICKI L. 1917 - Osuwisko ziemne w Szymbarku i inne zsuwy powstałe w r. 1913 w Galicyi zachodniej. Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. UM., ser. III, 16 A: 227-313.
• 23. SCHRAMM W. 1925 - Zsuwiska stoków w Beskidzie: wielkie zsuwisko w lesie wsi Duszatyn Ziemi Sanockiej. Kosmos, 50: 1355-1374.
• 24. SIKORA R. 2018 - Structural control on the initiation and development of the Biała Wisełka Landslide Complex (Silesian Beskid, Outer Carpathians, Southern Poland). Geol., Geophy. Environ., 44 (1): 31-48.
• 25. SIKORA R. 2022 - Geological and geomorphological conditions of landslide development in the Vistula source area in the Silesian Beskid (Outer Carpathians, southern Poland). Geol. Quart., 66:19.
• 26. STARKEL L. 1972 - Charakterystyka rzeźby Polskich Karpat i jej znaczenie dla gospodarki ludzkiej. Probl. Zagosp. Ziem Górskich, 10: 75-150.
• 27. ŚLĄCZKA A. 1964 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz 1057 - Bukowsko. Inst. Geol., Warszawa.
• 28. ŚWIDZIŃSKI H. 1958 - Mapa geologiczna Karpat polskich. Część wschodnia. 1:200 000. Inst. Geol., Warszawa.
• 29. TEISSEYRE H. 1934 - Osuwisko w Krasnoili. Czas. Geog.,12 (2): 1-15.
• 30. TEISSEYRE H. 1936 - Materiały do znajomości osuwisk w niektórych okolicach Karpat i Podkarpacia. Ann. Soc. Geol. Pol., 12: 135-192.
• 31. VARNES D.J. 1978 - Slope movement types and processes. Landslide Analysis and Control, Special Report 176: Transportation Research board. National Academy of Sciences, Waszyngton: 11-33.
• 32. WDOWIARZ S., ZUBRZYCKI A., FRYSZTAK-WOŁKOWSKA A. 1991 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Rymanów (1040). Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 33. WOJCIECHOWSKI T., BORKOWSKI A., PERSKI Z., WÓJCIK A. 2012 - Dane z lotniczego skaningu laserowego w badaniu osuwisk - przykład osuwiska w Zbyszycach (Karpaty zewnętrzne). Prz. Geol., 60: 95-102.
• 34. WÓDKA M. 2019 - Związek morfologii wybranych osuwisk z budową geologiczną Karpat i zapadliska przedkarpackiego w świetle analiz numerycznego modelu terenu. Prz. Geol., 67 (2): 115-122.
• 35. WÓDKA M. 2022 - Conditions of landslide development during the last decade in the Rożnów Dam-Lake region (Southern Poland) based on Airborne Laser Scanning (ALS) data analysis. Geol. Quart., 66:4.
• 36. WÓJCIK A., ZIMNAL Z. 1996 - Osuwiska wzdłuż doliny Sanu między Bachórzcem a Reczpolem (Karpaty, Pogórze Karpackie). Biul. Państw. Inst. Geol., 374: 77-91.
• 37. WÓJCIK A. 1997 - Osuwiska w dorzeczu Koszarawy - strukturalne i geomorfologiczne ich uwarunkowania. Biul. Państw. Inst. Geol., 376: 5-42.
• 38. WÓJCIK A., MROZEK T., GRANOSZEWSKI W. 2006 - Lithological conditioning of landslides and climatic changes examples from the Beskidy Mts., Western Carpathians, Poland. Geogr. Fis. Dinam. Quat. 29: 197-209.
• 39. WÓJCIK A., WOJCIECHOWSKI T., WÓDKA M., KACZOROWSKI J., KAMIENIARZ S., SIKORA R., KUŁAK M., KARWACKI K., WARMUZ B., PERSKI Z. 2020 - Rozwój badań osuwisk w Państwowym Instytucie Geologicznym. Prz. Geol., 68 (5): 356-363.
• 40. ZABUSKI L., THIEL K., BOBER L. 1999 - Osuwiska we fliszu Karpat polskich - Geologia, modelowanie - obliczanie stateczności. Instytut Budownictwa Wodnego PAN, Gdańsk.
• 41. ZARUBA Q., MENCL V. 1982 -Landslides and Their Control: Development in Geotechnical Engineering. Elsevier, Amsterdam.
• 42. ZUBER R., BLAUTH J. 1907 - Katastrofa w Duszatynie. Czasopismo Techniczne, 25. Lwów: 218-221.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2024)