Kartowanie i modelowanie wgłębne do celów poszukiwań naftowych, podziemnego składowania dwutlenku węgla i geotermii w Polsce : rezultaty, narzędzia i potencjał

Papiernik, B.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Kartowanie i modelowanie wgłębne do celów poszukiwań naftowych, podziemnego składowania dwutlenku węgla i geotermii w Polsce : rezultaty, narzędzia i potencjał

Autorzy

Papiernik B.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Subsurface mapping and modelling for petroleum prospecting, CCS and geothermics in Poland : results, tools and potential

Języki publikacji

Abstrakty

Digital subsurface mapping on a wide scale started in Poland at the beginning of the 1990s. A team of the Department of Fossil Fuels was engaged in this activity from its beginning. In the first stage simple techniques were based on digitalization of archival maps, which gradually were replaced by development of local and regional maps based on 2D grids. In that period the most significant achievements of the team were Geothermal Atlases of the Polish Lowlands. After 2006, 3D grid-based techniques, comprising static structural and parametric models, gradually replaced the 2D grid-based techniques. They were used in completion of the 3D grid-based models lying behind the maps presented in Geothermal Atlases of the western part of the Polish Carpathians, the Carpathian Foredeep and the eastern part of the Polish Carpathians. According to the world trends in the field of petroleum geology, quantitative petroleum resources assessments were carried out using 2D, 2.5 and 3D grid-based generation, migration and expulsion models. At the same time, numerous 3D static models for CCS purposed were developed. At present, our research moves toward better data integration, uncertainty assessment and 4D modelling for petroleum geology (especially unconventional hydrocarbons), geothermal resources and CCS purposes.

Słowa kluczowe

modele statyczne cyfrowe odwzorowanie siatka 2D siatka 3D

static models digital mapping 2D grid 3D grid

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2014

Tom

Vol. 62, nr 12

Strony

856–--861

Opis fizyczny

Bibliogr. 67 poz., rys.

Twórcy

autor

Papiernik B.

papiern@geol.agh.edu.pl

AGH Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica w Krakowie, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

1. BARBACKI A.P., BUJAKOWSKI W. & PAJĄK L. 2006 - Atlas zbiorników wód geotermalnych Małopolski. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków.
2. BOTOR D., PAPIERNIK B., MAĆKOWSKI T., REICHER B., KOSAKOWSKI P., MACHOWSKI G. & GÓRECKI W. 2013 - Gas generation in Carboniferous source rocks of the Variscan foreland basin: implications for a charge history of Rotliegend deposits with natural gases. Ann. Soc. Geol. Pol., 83: 353-383.
3. BUŁAZ. & HABRYN R. (red.) i in. 2008 - Mapa geologiczno-strukturalna stropu paleozoiku (bez permu) i prekambru. [W:] Atlas geologiczno-strukturalny paleozoicznego podłoża Karpat zewnętrznych i zapadliska przedkarpackiego w skali 1 : 300 000. Min. Środowiska, Państw. Inst. Geol., Warszawa, s. 75.
4. CHAMBERS R.L., YARUS J.M. & HIRD K.B. 2002a - Petroleum geostatistics for nongeostatisticians. Part 1. Leading Edge, May 2002: 474-479.
5. CHAMBERS R.L., YARUS J.M. & HIRD K.B. 2002b - Petroleum geostatistics for nongeostatisticians. Part 2. Leading Edge, June 2002: 592-599.
6. CHEŁMIŃSKI J., NOWACKI Ł., PAPIERNIK B. & TOMASZCZYK M. 2010 - Baza danych oraz szczegółowy model geologiczny 3D dla podziemnego składowania CO2 w rejonie Bełchatowa na przykładzie struktury Budziszewic. Biul. Państw. Inst. Geol., 439 (1): 53-58.
7. COBURN T.C., YARUS J.M. & CHAMBERS R.L. (red.) 2007 - Stochastic modeling and geostatistics: Principles, methods, and case studies, volume II. AAPG Com. App. Geol., s. 409.
8. COSENTINO L. 2001 - Integrated reservoir studies. Editions Technip, s. 310.
9. DADLEZ R. (red.) 1980 - Mapa tektoniczna cechsztyńsko-mezozoicznego kompleksu strukturalnego na Niżu Polskim 1 : 500 000. Inst. Geol., Warszawa.
10. DADLEZ R. (red.) 1998 - Mapa tektoniczna kompleksu cechsztyńsko-mezozoicznego na Niżu Polskim 1 : 500 000. Wyd. Kart. Pol. Agencji Ekol. S.A, Warszawa.
11. DAVIS J. C. 1986 - Statistics and data analysis in geology. John Wiley & Sons, New York, Second Edition.
12. DEUTSCH C. & JOURNEL A.G. 1992 - GSLIB: Geostatistical Software Library and Users Guide, New York, Oxford University press, s. 340.
13. DOORNENBAL H., ABBINK O., DUIN E., DUSAR M., HOTH P., JASIONOWSKI M., LOTT G., MATHIESEN A., PAPIERNIK B.,
14. PERYT T., VELDKAMP H., WIRTH H., HAJTO M., KUDREWICZ R., MACHOWSKI G. & SOWIŻDŻAŁ A.2010- Introduction, stratigraphic framework and mapping. [W:] Doornenbal H. & Stevenson A. (red.) Petroleum geological atlas of the Southern Permian Basin area. EAGE Publications, Houten: 1-9.
15. DUBRULE O. 1998 - Geostatistics in petroleum geology. AAPG Cont. Educ. Course Note Ser., 38., s. 45.
16. DUBRULE O. 2003 - Geostatistics for seismic data integration in Earth models: 2003 distinguished Instructor Short Course. Disting. Instr. Ser., 6, s. 279.
17. GÓRECKI W. (red.) 1990 - Atlas wód geotermalnych Niżu Polskiego. Inst. Sur. Energ. Akad. Górn.-Hut., Kraków, Okręgowe Przeds. Geodez.-Kartogr.
18. GÓRECKI W. (red.) 1995 - Atlas zasobów energii geotermalnej na Niżu Polskim. Zakł. Sur. Energ. Akad. Górn.-Hut., Tow. Geosynoptyków „Geos”, Kraków
19. GÓRECKI W. (red.) 2006a - Atlas zasobów geotermalnych formacji mezozoicznej na Niżu Polskim. Zakł. Sur. Energ. Akad. Górn.-Hut., Kraków, s. 484.
20. GÓRECKI W. (red.) 2006b - Atlas zasobów geotermalnych formacji paleozoicznej na Niżu Polskim. Zakł. Sur. Energ. Akad. Górn.-Hut., Kraków, s. 240.
21. GÓRECKI W. (red.) 2011 - Atlas zasobów wód i energii geotermalnej Karpat Zachodnich. Zakł. Sur. Energ. Akad. Górn.-Hut., Kraków, s. 772.
22. GÓRECKI W. (red.) 2012 - Atlas geotermalny zapadliska przedkarpackiego: monografia. Katedra Sur. Energ. Akad. Górn.-Hut., Kraków, s. 418.
23. GÓRECKI W. (red.) 2013 - Atlas zasobów wód i energii geotermalnej Karpat Wschodnich. Katedra Sur. Energ., Akad. Górn.-Hut., Kraków, s. 791.
24. GÓRECKI W. (kier.), REICHER B., MAĆKOWSKI. T., ŁAPINKIE- WICZ A., PAPIERNIK B., POPRAWA P. i in. 1998 - Ocena potencjału naftowego i możliwości odkrycia złóż węglowodorów w utworach mezozoicznych w wybranych strefach Niżu Polskiego w relacji do basenu Morza Północnego - analiza i interpretacja w systemie Landmark (na zlecenie Ministerstwa Środowiska). Arch. Zakł. Sur. Energ., Akad. Górn.-Hut., Kraków.
25. GÓRECKI W. (kier.) i in. 2008 - Zasoby prognostyczne, nieodkryty potencjał gazu ziemnego w utworach czerwonego spągowca i wapienia cechsztyńskiego w Polsce. Temat na zlecenie Ministerstwa Środowiska, Finansowanie NFOŚiGW. (nr AGH 25.9.140.356), Realizacja 2005-2008. Projekt badawczy 562/2005/Wn-06./FG - sm- tx/D. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
26. GÓRECKI W. (kier), REICHER B., MAĆKOWSKI T., PAPIERNIK B., ŁAPINKIEWICZ A.P., GANCARZ M., KOSAKOWSKI P. & GROTEK I. 2013 - Ocena perspektyw poszukiwawczych i wytypowanie stref z potencjalnymi pułapkami złożowymi dla ropy naftowej i gazu ziemnego formacji kambru na Niżu Polskim. Finansowanie: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR), projekt rozwojowy nr N R09 0004 06, umowa nr N R09 0004 06/2009 (umowa AGH nr 17.17.140.814).
27. HARBAUGH J.W., DOVETON J.H. & DAVIS J.C. 1977 - Probability Methods in Oil Exploration. John Wiley & Sons, New York.
28. JONES T.A. & HAMILTON D.E. 1992 - A philosophy of the Contour Mapping with the Computer. [W:] Hamilton D.E., Jones, T. A. (red.), Computer modeling of geologic surfaces and volumes. AAPG Com. App. Geol., 1: 1-8.
29. JONES T.A., HAMILTON D.E. & JOHNSON C.R. 1986 - Contouring geologic surfaces with the Computer. Van Nostrand Reinhold, New York.
30. JUCHA S. 1995 - Analiza wybranych formacji geologicznych na Niżu Polski, w zapadlisku przedkarpackie i w Karpatach fliszowych. [W:] Geologia naftowa Polski. Wystawa polskiej cyfrowej kartografii naftowej. Międzynarodowa konferencja: Modern exploration and improved oil and gas recovery methods. Kraków, Warszawa.
31. JURECZKA J., DOPITA M., GAŁKA J., KRIEGER W., KWARCIŃ- SKI J. & MARTINEC P. 2005 - Atlas geologiczno-złożowy polskiej i czeskiej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, 1 : 200 000. Państw. Inst. Geol., Min. Środ.: 1-31.
32. KIERSNOWSKI H. 2007a - Mapa miąższości utworów górnego czerwonego spągowca (saksonu). Państw. Inst. Geol.-PIB, Warszawa. Mapa w formacie grafiki komputerowej opracowana [W:] Peryt i in., 2008, Nar. Arch. Geol. PIG-PIB.
33. KIERSNOWSKI H. 2007b - Mapa miąższości utworów osadowych dolnego czerwonego spągowca. Państw. Inst. Geol. - PIB, Warszawa. Mapa w formacie grafiki komputerowej opracowana [W:] Peryt i in., 2008, Nar. Arch. Geol. PIG-PIB.
34. KIERSNOWSKI H. 2007c - Mapa miąższości wulkanitów dolnego czerwonego spągowca. Państw. Inst. Geol. - PIB, Warszawa. Mapa w formacie grafiki komputerowej opracowana [W:] Peryt i in., 2008, Nar. Arch. Geol. PIG-PIB.
35. KRAMARSKA R. (red.), KRZYWIEC P., DADLEZ R., JEGLIŃSKI W., PAPIERNIK B., PRZEŹDZIECKI P. & ZIENTARA P. 1999 – Mapa geologiczna dna Bałtyku (bez utworów czwartorzędowych) w skali 1 : 500 000.
36. KUSHNIR G., YARUS J. M. 1992 - Modelling anisotropy in Computer mapping of geologie Data. [W:] Hamilton D.E. & Jones T.,A., Computer Modelling of Geologie Surfaces and Volumes ed. AAPG Com. App. Geol., 1: 75-92.
37. KUŚMIEREK J. i in. 1991-1994 - Bilans zasobów węglowodorów basenu centralnokarpackiego. Proj. bad. nr 9 0427 91 01 wykonany dla KBN, Warszawa.
38. MAĆKOWSKI T., REICHER B., ŁAPINKIEWICZ P. & GÓRECKI W., i in. 2000 - Potencjał i bilans węglowodorowy utworów dolomitu głównego basenu permskiego Polski (red. Kotarba M.) - Blok VII pn: Charakterystyka paleostrukturalna oraz modelowanie procesów migracji, napełniania pułapek złożowych i akumulacji weglowodorów. Temat realizowany na zlecenie PGNiG SA.
39. MALLET J.L. 2002 - Geomodelling. Oxford Univer. Press Monograph.
40. MALLET J-L. 2008 - Numerical Earth Models. EAGE Publications.
41. MODLIŃSKI Z., RAKOWSKA J. & ŻELICHOWSKI A. 1990 - Mapa strukturalna stropu kambru, uzupełniona. Narod. Arch. Geol, Państw. Inst. Geol.-PIB, Warszawa.
42. NOWICKI M., WRÓBEL J. & GABRYSZEWSKA G. 1990 - Mapa strukturalna stropu jury dolnej. Arch. PGNiG SA., Warszawa.
43. PAPIERNIK B. 1998 - Processing of analog contour maps into grid based computer maps. PB-2, [W:] Extended Abstract Book. Conference and Exhibition: „Modern Exploration and Improved Oil and Gas Recovery Methods”. 1-4 wrzesień 1998, Kraków.
44. PAPIERNIK B. 2002 - Zalety i ograniczenia wykorzystania programu ZMAP-PLUS do konstruowania sejsmicznych map czasowych i głębokościowych na podstawie sejsmiki 2D. [W:] Materiały konferencyjne: „Release 2003 - Nowoczesność i konieczność”. Szkolenie użytkowników stacji Landmark. 6-8 listopad 2002, Kraków.
45. PAPIERNIK B. 2010 - Wpływ metodologii przetwarzania na wyniki statycznego modelowania 3D. Pr. Nauk. Inst. Nafty i Gazu, 170: 213-217.
46. PAPIERNIK B., JÓŹWIAK P., PELCZARSKI A., GROTEK I. & BRUSZEWSKA B. 2000 - Konstrukcja cyfrowej mapy strukturalnej spągu cechsztynu w oparciu o analogową mapę sejsmiczną spągu cechsztynu. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
47. PAPIERNIK B., GŁADZIK J. & KRZYWIEC P. 2001a - Zastosowanie procedury Mistie Reduction do oceny i poprawy jakości danych używanych do konstruowania map sejsmicznych. Prz. Geol., 49 (5): 456.
48. PAPIERNIK B., GŁADZIK J. & KRZYWIEC P. 2001b - Zastosowanie procedur programu ZMAP-Plus do oceny i poprawy jakości danych sejsmicznych i modeli numerycznych. (Na przykładzie sejsmicznych map czasowych z rejonu Biszcza-Księżpola w zapadlisku przedkarpackim). [W:] Materiały konferencyjne: Nauki o Ziemi w badaniach podstawowych, złożowych i ochronie środowiska na progu XXI wieku. Jubileusz 50-lecia Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Srodowiska, Akad. Górn.-Hut., Kraków.
49. PAPIERNIK B., RYZNER-SIUPIK B., KRZYWIEC P. & MASTALERZ K. 2004a - Przestrzenna interpretacja danych sejsmicznych w utworach o wysokiej pionowej i poziomej zmienności geologicznej. Wykorzystanie programów SeisWorks3D i ZMAP-Plus. [W:] Materiały konferencyjne. Krajowe Spotkanie potkanie użytkowników stacji interpretacyjnych Landmarka. Jadwisin 5-6.10.2004: 33-39.
50. PAPIERNIK B., ZAJĄC A. & MARECIK T., 2004b - Wykorzystanie kartografii cyfrowej w geologii regionalnej i naftowej. [W:] Górecki W. (red.) Aktualne problemy poszukiwań, wydobycia i sprzedaży węglowodorów w Polsce w świetle nowych perspektyw złożowych. Materiały z konferencji Geosynoptics Society GEOS. Pol. J. Min. Resour., 8: 157-160.
51. PAPIERNIK B., HAJTO M. & GÓRECKI W. 2005 - Computer-aided quantitative subsurface mapping - examples of utilization. Prz. Geol., 53 (10/2): 956-960.
52. PAPIERNIK B., ŁAPINKIEWICZ P. & GÓRECKI W. 2007 - Petrofizyczne uwarunkowania ropo-gazonośności utworów dewonu i karbonu w południowej części niecki miechowskiej w świetle wyników modelowań komputerowych. Geologia: kwartalnik Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, 33 (4): 341-374.
53. PAPIERNIK B., GÓRECKI W. & PASTERNACKI A. 2010 - Wstępne wyniki modelowań przestrzennych (3D) parametrów petrofizycznych skał podczas poszukiwań stref występowania gazu zamkniętego w polskim basenie czerwonego spągowca; Prz. Geol., 58 (4): 352-364.
54. POŻARYSKI W. & DEMBOWSKI Z. 1983 - Mapa geologiczna odkryta Polski bez utworów permskich, mezozoicznych i kenozoicznych. Wyd. Geol., Warszawa.
55. ROBINSON A., GRIFFITHS P., PRICE S., HEGRE J. & MUGGERIDGE A. (red.) 2008 - The future of geological modelling in hydrocarbon development. Sp. Publ.Geol. Soc., 309, London. SOKOŁOWSKI J. (red.) 1969-1971 - Atlas geostrukturalny i naftowy; 1 : 200 000. Inst. Geol.
56. SOKOŁOWSKI J. 1987 - Atlas geosynoptyki naftowej Polski. Wyd. Geol., Warszawa.
57. SOLIK-HELIASZ E. (red. nauk.), KARWASIECKA M., KUROWSKA E., KRIEGER W., BUŁA Z., CHYBIORZ R. & WARZECHA R. 2009 - Atlas zasobów energii geotermalnej w regionie górnośląskim utwory neogenu, karbonu i dewonu. Główny Inst. Górn., Katowice.
58. SOWIŻDŻAŁ A., PAPIERNIK B., MACHOWSKI G. & HAJTO M. 2013 - Characterization of petrophysical parameters of the Lower Triassic deposits in a prospective location for Enhanced Geothermal System (central Poland). Geol. Quart., 57 (4): 729-744.
59. SWAN A. R. H., SANDILANDS M. 1996 - Introduction to Geological Data Analysis. Blackwell Science.
60. WAGNER R. (red.), PROTAS A., DYJACZYŃSKI K., PERYT T.M., WICHROWSKAM., SYLWESTRZAK J., PIĄTKOWSKA L. & PAPIERNIK B. 2000 - Charakterystyka facjalna i paleogeograficzna utworów dolomitu głównego. Blok II [W:] Budowa i bilans węglowodorowy dolomitu głównego basenu permskiego Polski. Nar. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa. Arch. Zakł. Sur. Energ., Akad. Górn.-Hut., Kraków.
61. WOŹNIAK B., GABRYSZEWSKA G. & NOWICKI M. (kier.) 1987 - Mapa miąższości triasu górnego i środkowego (wraz z retem) mapa w skali 1 : 500 000. BG Geonafta, Oddział Warszawa.
62. WÓJCICKI A. (red.) i in. 2012 - Rozpoznanie formacji i struktur do bezpiecznego składowania CO2 wraz z ich programem monitorowania. Konsorcjum z PIG Warszawa, INiG, GIG, PAN, (UMOWA Nr 2/SEK/2009) Realizacja: 2008-2012 Finansowanie: Narodowy Fundusz Ochrony Srod. i Gospodarki Wodnej.
63. WRÓBEL J. 1984 - Mapa strukturalną stropu doggeru w Polsce, skala 1 : 500 000. Materiały archiwalne PGNiG i Państw. Inst. Geol.. Dział Geologii Polski Centralnej. Warszawa, Arch. PGNiG.
64. WRÓBEL J. 1988 - Mapa strukturalna spągu kredy górnej dla subbase- nu grudziądzko-warszawskiego - część wschodnia. Arch. BG Geonafta, Warszawa.
65. WYGRALA B. 2011 - Unconventional oil and gas resources - efficient earlys-tage exploration workflows. Aachen Technology Center, Germany: 1-12.
66. ZAKREVSKY K.E. 2011 - Geological 3D modeling. EAGE Publ., Houten, Netherlands, s. 261.
67. ŻELICHOWSKI M. & KOZŁOWSKI S. (red.) 1983 - Atlas geologiczno- -surowcowy obszaru lubelskiego 1 : 500 000. Wyd. Geol., Warszawa.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-fe6d1c22-379f-4a0e-8bc8-c351c0a15bae