„Zielona” rewitalizacja starówki w Gorlicach

• Autorzy: Gargała-Polar Marta , Gajdek Agata , Kaspruk Ilona

Identyfikatory

DOI

10.15584/pjsd.2022.26.1.1

Warianty tytułu

EN

Green revitalization in the Gorlice historical town

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W dobie zmian klimatycznych oraz potrzeby bliższego kontaktu z przyrodą ludności aglomeracji miejskich, współczesne miasta modernizują swoje strategie rozwoju. Projektują nowe i uzupełniają już istniejące układy urbanistyczne o formy roślinne. Dobrym rozwiązaniem obecnych problemów miejskich jest tworzenie przestrzeni, które wypełnione są zielenią, przy jednoczesnym zachowaniu wartości istniejących walorów historycznych. Celem opracowania jest zaprezentowanie możliwości uzupełnienia istniejącej kompozycji rynku zabytkowego miasteczka o różnorakie formy roślinne, na przykładzie gorlickiego rynku. Autorska koncepcja stworzenia zrównoważonej przestrzeni w centrum miasta, dostępnej dla mieszkańców i turystów nawiązuje do aktualnych trendów zazieleniania i rozszczelniania nieprzepuszczalnych placów miejskich.

EN

In the era of climate change and the need for closer contact with nature for the population of urban agglomerations, modern cities modernize their development strategies, designing new and supplementing existing urban layouts with plant forms. A good solution to the current urban problems is to create spaces that are filled with greenery, while maintaining the value of the existing historical values. The aim of the study is to present the possibility of supplementing the existing composition of the historic town square with various plant forms, on the example of the Gorlice. The original concept of creating a sustainable space in the city center, accessible to residents and tourists, refers to the current trends of greening and unsealing impermeable city squares.

Słowa kluczowe

PL

zielone miasto; zrównoważony rozwój; starówka; miasto

EN

green city; sustainable development; historical town; city

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej w Rzeszowie, Oddział Południowo-Wschodni ; Polskie Towarzystwo Gleboznawcze Oddział w Rzeszowie
• Czasopismo: Polish Journal for Sustainable Development
• Rocznik: 2022
• Tom: T. 26, cz. 1
• Strony: 7--14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys.

Twórcy

autor

Gargała-Polar Marta

• Uniwersytet Rzeszowski, Kolegium Nauk Przyrodniczych, Instytut Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska, Pracownia Architektury Krajobrazu

autor

Gajdek Agata

• Uniwersytet Rzeszowski, Kolegium Nauk Przyrodniczych, Instytut Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska, Pracownia Architektury Krajobrazu

autor

Kaspruk Ilona

• Gorlice, Pracownia Architektury Krajobrazu Ilona Kaspruk

Bibliografia

• 1. Chojecka A. 2014. Znaczenie terenów zielonych w przestrzeni publicznej oraz ich wpływ na jakość życia miejskiego. Rynek - Społeczeństwo - Kultura. 1(9). 48-54.
• 2. Ćmiech A. 2012. Prawdziwe opowieści Dawno temu w Gorlicach i okolicach. Kraków.
• 3. Dymek D., Jóźwik J. 2021. Kształtowanie placów miejskich na przykładzie miast województwa lubelskiego. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Lublin. vol. LXXVI. 2-28.
• 4. Forczek-Brataniec U., Brataniec M. 2012. Rewitalizacja rynku, czyli poszukiwaniu rozwiązania węzła gordyjskiego. Technical Transactions. Architecture. 3A. 141-144.
• 5. Gargała M., Lichołai L., Pisarek M. 2014. Kierunki przekształceń rynków małych miast Podkarpacia wynikające z nowych trendów gospodarowania przestrzenią. Problemy Ekologii Krajobrazu. Wybrane zagadnienia z problematyki gospodarowania przestrzenią. T. XXXVII. 59-69.
• 6. Gawin M. 2019. Zieleń na rynkach, Generalny Konserwator Zabytków. [dok. elektr.:https:// nid.pl/wp-content/uploads/2021/11/Zielen%CC%81-na-rynkach.pdf. data wejścia: 4.07.2022].
• 7. Grześkow I. 2012. Idea miasta ogrodu w jednostce strukturalnej śródmieścia Bydgoszczy. Technical Transactions. Architecture. Architektura. 6A. 327-334.
• 8. Historia Gorlic. [dok. elektr.: www.gorlice.pl. data wejścia: 4.07.2022].
• 9. Hulicka A. 2015. Miasto zielone – miasto zrównoważone. Sposoby kształtowania miejskich terenów zieleni w nawiązaniu do idei Green City. Prace Geograficzne. 141. 73-85.
• 10. Jarczewski W., Kułaczkowska A. (red.). 2019. Raport o stanie polskich miast. Rewitalizacja. Kraków. Instytut Rozwoju Miast i Regionów.
• 11. Kaspruk I. 2021. Rewitalizacja starówki w Gorlicach. Wprowadzenie idei miasta – ogrodu. Praca magisterska. Uniwersytet Rzeszowski. Kolegium Nauk Przyrodniczych. Instytut Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska. Pracownia Architektury Krajobrazu.
• 12. Klimowicz J. 2018. Wybrane przykłady zastosowania zieleni i wody jako naturalnych elementów przestrzeni poprawiających warunki lokalnych klimatów. Środowisko Mieszkaniowe. Politechnika Krakowska. 24. 26-33.
• 13. Kłos S. 1976. Gorlice i okolice, przewodnik, sport i turystyka. Warszawa.
• 14. Kostecka J., Kostecki A. 2014. Retardacja wykorzystywania i kreowania ekosystemów w terenie zurbanizowanym. Biuletyn KPZK PAN. 254. 85-112.
• 15. Kozak A., Kimic K. 2014. Rola zieleni w procesie przemian zagospodarowania rynków miasteczek Lubelszczyzny (na przykładzie Józefowa nad Wisłą, Kocka, Kurowa i Wąwolnicy). Kwartalnik Architektury i Urbanistyki PAN. 4. 5-26.
• 16. Kuśnierz K. 2020. Historia rozwoju przestrzennego Gorlic w średniowieczu w kontekście bieżącej ochrony konserwatorskiej - wybrane zagadnienia. Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation. 64. 17-27.
• 17. Kuśnierz-Krupa D., Krupa M. 2015. Zmiany w aranżacji placów rynkowych miast lokacyjnych w Polsce południowo-wschodniej po 1945 roku (na wybranych przykładach). Wiadomości Konserwatorskie Journal of Heritage Conservation. 41. 49-58.
• 18. Łukaszewicz A., Łukaszewicz Sz. 2009. Rola i kształtowanie zieleni miejskiej. Wyd. Naukowe UAM. Poznań.
• 19. Mazur-Belzyt K. 2016. Efekty rewitalizacji przestrzeni centralnych małych miast. Rynek - scena miejskiego życia bez aktorów. Studia KPZK PAN. 168. 79-93.
• 20. Michalak J. 1998. Gorlice, Biecz i okolice. Nie tylko przewodnik. Wyd. Roksana. Krosno. 34.
• 21. Mierzejewska L. 2015. Zrównoważony rozwój miasta – wybrane sposoby pojmowania, koncepcje i modele. Problemy Rozwoju Miast. 3. 5-11.
• 22. Petrisor A.I., Petrisor L.E. 2013. The shifting relationship between urban and spatial planning and the protection of the environment: Romania as a case study. Present Environment and Sustainable Development. 7 (1). 268-276.
• 23. Sobczyńska K. 2014. Zieleń jako element współczesnego miasta i jej rola w przestrzeniach publicznych Poznania. Rozprawa doktorska. Politechnika Poznańska.
• 24. Wycichowska B. 2012. Zielone Miasto – idea a rzeczywistość . Przykład Łodzi”. [w:] M. Kosmala (red.). Zieleń a klimat społeczny miasta, monografia VIII konferencji „Zieleń miejska – naturalne bogactwo miasta”. Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych. Oddział Toruń. 115-127.
• 25. Zachariasz A. 2014. Parks, green areas and landscape in view of new concepts related to the shaping of structure and form of a city. Technical Transactions. Architecture. 2A. 327-359.
• 26. Zachariasz, A. 2022. Greenery design in areas under heritage conservation, on the example of selected Krakow sites. Space & Form. Przestrzeń i Forma. 50. 289-314.
• 27. Zdrowie psychiczne. 2017. Informacje o Celach Zrównoważonego Rozwoju (SDG) - cele dotyczące zdrowia. [dok. elektr.: www.un.org.pl . data wejścia: 4.07.2022].
• 28. Zieleń a zdrowie i wypoczynek człowieka. 2021. [dok. elektr.: www.raport.togetair.eu. data wejścia: 4.07.2022].
• 29. Związek Szkółkarzy Polskich. [dok. elektr.: www.zszp.pl. data wejścia: 4.07.2022].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).