Analiza zmian podaży gipsu w Polsce w świetle rozwoju odsiarczania spalin w elektrowniach konwencjonalnych

• Autorzy: Szlugaj J. , Naworyta W.

Identyfikatory

DOI

10.1515/gospo-2015-0020

Warianty tytułu

EN

Analysis of the changes in Polish gypsum resources in the context of flue gas desulfurization in conventional power plants

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dwadzieścia lat temu w elektrowni Bełchatów uruchomiono pierwszą w Polsce instalację odsiarczania spalin metodą mokrą, w której jako produkt uboczny otrzymuje się pełnowartościowy gips syntetyczny. W konsekwencji zobowiązań międzynarodowych odsiarczanie wdrożono stopniowo w wielu innych krajowych elektrowniach. W wyniku odsiarczania metodą mokrą wapienną na rynku surowców budowlanych pojawiły się duże ilości gipsu syntetycznego. Artykuł jest próbą oceny zmian na rynku gipsu w Polsce jakie dokonały się w wyniku tego procesu. Przedstawiono stan zasobów gipsu naturalnego oraz wydobycie w ostatnich dwóch dekadach. Poddano analizie proces wdrażania systemów odsiarczania w krajowych elektrowniach z podaniem zdolności produkcyjnej i produkcji rzeczywistej gipsów syntetycznych. Omówiono sposób zagospodarowania otrzymywanych gipsów syntetycznych. Porównano produkcję gipsów naturalnych i syntetycznych w ostatnim dwudziestoleciu. Na podstawie oficjalnych planów rozwojowych polskiej energetyki przedstawiono prognozę podaży gipsów z odsiarczania w najbliższej dekadzie. W studium przypadku na przykładzie projektowanej kopalni węgla brunatnego przedstawiono metodę prognozowania podaży gipsu z instalacji odsiarczania spalin w elektrowni opalanej węglem z tego złoża. W podsumowaniu podkreślono, że zmiany w pozyskaniu związków siarki są efektem postępu technologicznego, którego głównym motorem jest potrzeba ochrony środowiska naturalnego.

EN

Twenty years ago in the Belchatow power plant in Poland the first flue gas desulfurization (FGD) were launched, in which as a by product a synthetic gypsum is obtained. In accordance with international commitments the desulfurization has been implemented gradually in many other domestic power plants. As a result of introduced wet limestone scrubbing method large quantities of synthetic gypsum appeared on the construction materials market. This article is an attempt to assess changes in the market of gypsum in Poland as an effect of the flue gas desulfurization. The state of the gypsum mining in past two decades has been presented. The process of the implementation of FGD along with potential and real gypsum production in polish power plants has been described. The utilization of synthetic gypsum from power plants were discussed. The production of natural and synthetic gypsum in the last two decades has been compared. Using official plans of the development of polish energy production the forecast of the synthetic gypsum in the next years has been made. In the case study basing on one lignite deposit, which development is planned, the forecast of the future synthetic gypsum production from FGD in the planned lignite power plant has been made. In the summary were emphasized that the changes in the mineral resources management, especially sulfur compounds, are the result of the technological progress, which the main driving force is the need of environment protection.

Słowa kluczowe

PL

gospodarka surowcami mineralnymi; gips; gips z odsiarczania; odsiarczanie

EN

mineral resources management; gypsum; synthetic gypsum; desulfurization

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2015
• Tom: T. 31, z. 2
• Strony: 93--107
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Szlugaj J.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Zakład Badań Rynku Surowcowego i Energetycznego, Kraków

autor

Naworyta W.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Kraków

Bibliografia

• [1] Bilans Gospodarki Surowcami Mineralnymi Polski i Świata 2012 – praca zbiorowa pod redakcją T. Smakowskiego, R. Neya i K. Galosa. Wyd. PIG-PIB Warszawa 2014.
• [2] Bogacz i in. 2009 – Bogacz, A., Sawicka, K., Sokołowski, M. i Kwaśniewska, S. 2009. Dodatek nr 1 do dokumentacji geologicznej złoża węgla brunatnego Gubin w kategorii B + C1 + C2. Przedsiębiorstwo Geologiczne w Krakowie, CAG PIG nr 3090/2009, Warszawa.
• [3] BZZK 2014 – Bilans Zasobów Złóż Kopalin w Polsce według stanu na 31 XII 2013 r. – praca zbiorowa pod redakcją M. Szuflickiego, A. Malon i M. Tymińskiego. Wyd. PIG-PIB Warszawa 2014 (oraz edycje wcześniejsze).
• [4] Internet 1 – http://www.cire.pl/.
• [5] Naworyta, W. 2013. Analysis of the sulfur content in the Gubin lignite deposit for assessing the need for sorbent and the quantity of REA gypsum produced. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management t. 29, z. 4, s. 47–58.
• [6] Naworyta, W. i Sypniowski, S. 2012. Zagospodarowanie złoża węgla brunatnego Gubin – wybrane problemy projektowania kopalni. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 15, z. 3.
• [7] Polityka… 2009 – Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Załącznik do uchwały nr 202/2009 Rady Ministrów z 10 listopada 2009 r.
• [8] Projekt… 2012 – Projekt Zagospodarowania Złoża węgla brunatnego Gubin. Fundacja dla AGH, Kraków, nie publik.
• [9] Szlugaj, J. i Galos, K. 2006. Źródła i użytkowanie gipsów syntetycznych z odsiarczania spalin w Polsce. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management t. 22, z. spec. 1.Wyd. IGSMiEPAN Kraków 2006.
• [10] Uberman, R. i Naworyta, W. 1997. Prognoza ilości odpadów z instalacji odsiarczania w elektrowniach i elektrociepłowniach opalanych węglem kamiennymi i brunatnym – Suplement do pracy pt. Możliwości otrzymania REA-gipsu na bazie krajowych surowców energetycznych, nie publik.
• [11] Uberman, R. i Naworyta, W. 1998. Odpadowe surowce mineralne z instalacji odsiarczania spalin w elektrowniach opalanych węglem brunatnym jako baza surowcowa dla produkcji wyrobów gipsowych. Sympozja i Konferencje nr 33, IGSMiE PAN Kraków.
• [12] Wons, T. i Niziurska, M. 2013. Analiza jakości gipsów syntetycznych z krajowych instalacji odsiarczania spalin metodą mokrą wapienną stosowanych jako substytut gipsu naturalnego do produkcji wyrobów budowlanych. Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych w Krakowie.