Tożsamość miejsc związanych z austro-węgierskimi założeniami zapleczy militarnych we współczesnej architekturze krajobrazu – projekty, kreacje konserwatorskie, realizacje

• Autorzy: Rymsza-Mazur W.

Warianty tytułu

EN

Identity of places linked to the Austro-Hungarian military facility arrangements in contemporary landscape architecture – designs, conservation creations, executions

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Artykuł niniejszy stanowić ma przyczynek do szerszych rozważań i dyskusji dotyczących pomijanych wciąż kwestii garnizonowej architektury krajobrazu, jej kanonu – istoty miejsca, jego tożsamości. Jak dotąd zagadnienia przestrzeni garnizonowej, jej atrybuty – architektura, elementy zagospodarowania, zieleń znajdowały się poza nurtem naukowych rozważań, stanowiąc swoiste tabu z różnych racji i cezur. Jako tereny zamknięte, a po zakończeniu wojskowych funkcji, jako powojskowe, predysponowane są szczególnie do pełnienia znaczącej roli w relacjach urbanistycznych obszarów śródmiejskich, ich współczesnych kreacji konserwatorskich. W przywołanych projektach i realizacjach stanowić mogą przykłady kierunków rozwoju uwzględniających ich uprzednią wojskową tożsamość – ducha miejsca.

EN

This paper is intended as a contribution to broader considerations and discussions on the still overlooked issues of garrison landscape architecture, its canon – the essence of the place, its identity. Thus far, the issues of garrison space, its attributes – architecture, elements of development and organised greenery – have been beyond the mainstream of scientific deliberations and constituted a peculiar taboo for various reasons and due to specific transition points in history. Being both closed areas and, after the end of their military functions, post-military ones, they are particularly suitable for playing a significant role in urban relations of inner-city areas and their contemporary conservation creations. In the referenced designs and executions, they can provide examples of development directions that take into account their previous military identity - the spirit of the place.

Słowa kluczowe

PL

tożsamość miejsca; kanon miejsca; architektura krajobrazu; założenia garnizonowe; kreacja konserwatorska

EN

identity of a place; canon of a place; landscape architecture; garrison concepts; conservation creation

• Wydawca: Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie ; Politechnika Krakowska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie
• Rocznik: 2018
• Tom: T. 46
• Strony: 373--394
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., mapy, rys., zdj.

Twórcy

autor

Rymsza-Mazur W.

• Institute of Landscape Architecture, Faculty of Architecture Cracow University of Technology

Bibliografia

• Böhm A., O czynniku kompozycji w planowaniu przestrzeni, wyd. Politechnika Krakowska, Kraków 2016.
• Generalni Urbanistički Plan Grada Pule (”Službene novine Grada Pule“ br. 5a/08, 12/12, 5/14, 8/14 – pročišćeni tekst, 10/14, 13/14, 19/14 - pročišćeni tekst i 7/15), Pročišćeni tekst i grafika Generalnog urbanističkog plana Grada Pule (Službene novine br. 9/15), Elaborat broj P-GUP-8/2015 izrađenom od Upravnog odjela za prostorno uređenje Grada Pule u kolovozu 2015. godine.
• Jurkowski R., Muzeum Armii Krajowej, Koncepcja pokonkursowa, AIR Jurkowscy Architekci Biuro Autorskie Spółka z o.o., Katowice 2006.
• Jurkowski R., Rozbudowa i przebudowa Muzeum AK, Kraków ul. Wita Stwosza 12, Projekt budowlany, AIR Jurkowscy Architekci Biuro Autorskie Spółka z o.o., Katowice 2008.
• Kadłuczka A., Czytanie i interpretacja znaków przeszłości, czyli: dlaczego?, co? i jak? mamy chronić (preliminaria), [w:] Karta Krakowska 2000 dziesięć lat później, praca zbiorowa pod red. A. Kadłuczki, seria Architektura, Monografia 400, Wydawnictwo PK, Kraków 2011, s. 37-41.
• Klingová A., Kling P., Veľké malé pamätihodnosti II, Pamätihodnosti v lokalite zapísanej v Zozname svetového dedičstva UNESCO Levoča a Spišské Podhradie, Občianske združenie KRÁSNY SPIŠ, Levoča 2011.
• Kopciowski D., Kazimierz Dolny – przekształcenia wartości zabytkowych w kontekście ochrony prawnej, Praca doktorska, Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, Lublin 2012.
• Kosiński W., Paradygmat miasta 21 wieku: pomiędzy przeszłością polis a przyszłością metropolis / Paradigm of city of the 21st century: between the past of the polis and the future of the metropolis, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2016.
• Krizmanić A., Prostorni razvitak austrijske Pule, [w:] Tri tisuće godina povijesti Pule, Pula Tri tisućljeća mita i stvarnosti, Histria Croatica C.A.S.H., Pula, 2005, s.113-192.
• Myczkowski Z., Krajobraz wyrazem tożsamości w wybranych obszarach chronionych w Polsce, wydanie drugie, seria Architektura, Monografia 285, Wydawnictwo PK, Kraków 2003.
• Myczkowski Z., Środulska-Wielgus J., Wielgus K., Rymsza- -Mazur W., Chajdys K., Latusek K., Zapolska O., Malinowska L., Myczkowska K., Koncepcja architektoniczno-krajobrazowa oraz funkcjonalno-użytkowa adaptacji kampusu Politechniki Krakowskiej przy ul. Warszawskiej w Krakowie wraz z budynkiem d. aresztu, jako centrum muzealno-edukacyjnego turystyki kulturowej w historycznym zespole garnizonowym Twierdzy Kraków – siedzibie Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki, Politechnika Krakowska, Wydział Architektury, Instytut Architektury Krajobrazu, Zakład Krajobrazu Otwartego i Budowli Inżynierskich, Kraków 2010.
• Purchla J., Rozwój przestrzenny, urbanistyczny i architektoniczny Krakowa doby autonomii galicyjskiej i Drugiej Rzeczypospolitej, [w:] Kraków nowe studium nad rozwojem miasta, praca zbiorowa pod redakcją J. Wyrozumskiego, Towarzystwo Miłośników historii i zabytków Krakowa, Kraków 2007, s. 619-661.
• Rekonštrukcia bývalých kasární v Levoči, [w:] Eurostav, v spolupráci s Ing. arch. Máriou Čutkovou pripravila redakcia, Vydavatelstvo Eurostav s. r. o. Bratislava, 12/2011, s. 38-41.
• Rymsza-Mazur W., Specyfika zieleni zapleczy militarnych Austro-Węgier na wybranych przykładach miast i twierdz, Praca doktorska, Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, Wydział Architektury, Kraków 2017.
• Zachariasz A., Zieleń jako współczesny czynnik miastotwórczy ze szczególnym uwzględnieniem roli parków publicznych, seria Architektura, Monografia 336, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2006.
• Zachariasz A., O architekturze krajobrazu, kompozycji krajobrazu i specjalistycznej terminologii – rozważania wprowadzające, [w:] Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, Nr 32/2016, s. 11-29.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).