Znaczenie pojęcia przestrzeni w teorii i praktyce a intencjonalność jej odczucia

• Autorzy: Szymski A. M.

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2016.25.A-02

Warianty tytułu

EN

Meaning of the space consept in theory and practice and intentionality of its sense. Idea and ideology in architecture

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Autor w syntetycznym ujęciu przestawia problem rozumienia czysto abstrakcyjnego pojęcia jaką jest pojecie „przestrzeni”. Następnie rozważa możliwe implikacje jakie wiążą się z użyciem tego pojęcia w rozumieniu tego czym jest architektury zarówno w teorii nauki o architekturze, teorii projektowania architektonicznego oraz w praktyce projektowej. W drugiej części artykułu autor porusza problem wpływu ideologii na sztukę i architekturę oraz znaczenia idei jako głównego wyznacznika twórczości architektonicznej tak współcześnie jak i w całej historii ludzkiej cywilizacji i kultury. W końcowej części artykułu autor precyzuje teoretyczne konsekwencje uwzględniania relacji przestrzennych formułowanych, ocenianych i wartościowanych przez człowieka w odniesieniu do obowiązujących standardów użytkowych i estetycznych wyrażonych w ideach uznanych za właściwe w ramach określonej ideologii. Paradoksalnie bowiem to właśnie artefakty architektury stanowią specyficzny zapis charakterystycznych norm (cech, kanonów) - właściwych dla określonego w czasie rozwoju cywilizacji i kultury - w których „przestrzeń egzystencjalna człowieka” uzyskuje swój formalny wyraz w kształcie materializujących tą przestrzeń budowli.

EN

The author presents the problem of the meaning of the abstract space concept. Then, he considers possible implications of using this concept in the context of theory of architecture, theory of architectural design and design practice. In the second part of the article, the author raises a problem of the impact of ideology on art and architecture and the meaning of idea as a main indicator of works of architecture nowadays as well as during the entire history of human civilization and culture. At the final part of the article, the author specifies theoretical consequences of taking into consideration of space relations expressed, assessed and valuated by man with reference to usage and aesthetic standards that are expressed by ideas recognised as appropriate as part of specific ideology. Paradoxically, the artefact of architecture presents specific notations of typical rules suitable in certain time of civilization and culture development when existential space of man receives its regular expression in the shape of buildings.

Słowa kluczowe

PL

teoria architektury; przestrzeń; przestrzeń w architekturze; idea; ideologia; psychologia twórczości

EN

theory of architecture; space; space in the architecture; idea; ideology; psychology of works of architecture

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 25
• Strony: 53--72
• Opis fizyczny: Bibliogr. 68 poz., rys.

Twórcy

autor

Szymski A. M.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Katedra Architektury Współczesnej, Teorii i Metodologii Projektowania

Bibliografia

• [1] Szymski A.M. Latour S. Powstanie i rozwój architektury współczesnej –narodziny nowej tradycj. Część 1-3, Wyd. Politechniki Szczecińskiej. Szczecin 1975-1976
• [2] Szymski A., Szmidt A., Cyring J. Badania nad współzależnością funkcji i formy w architekturze. Wyd. Politechnika Szczecińska „Seria prac naukowych 99. Szczecin 1979.
• [3] Szymski A. Latour S. Projektowanie systemowe w architekturze. Państwowe Wydawnictwo naukowe, Warszawa–Poznań, 1982.
• [4] Szymski A.M. Wprowadzenie do projektowania systemowego w architekturze i urbanistyce. Część 1, PWN. Warszawa 1984
• [5] Szymski A.M., Latour S. Rozwój współczesnej myśli architektonicznej. PWN. Warszawa 1985
• [6] Szymski A.M. Wprowadzenie do projektowania systemowego w architekturze i urbanistyce. Część 2 (album tablic i fotografii), Wyd. Politechniki Szczecińskiej, Szczecin 1986
• [7] Szymski A.M., Leśniak J. Informatyka w projektowaniu architektonicznym: materiały pomocnicze do ćwiczeń z przedmiotu Projektowanie systemowe. Podstawy programowania w języku BASIC ZX-Spectrum. Wyd. PS. 1988.
• [8] Szymski A. M. Twórczość architektoniczna. Wstęp do teorii projektowania systemowego. Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej nr 101–IAiPP nr 10. Wyd. Politechniki Szczecińskiej. Szczecin 1997
• [9] Szymski A. M. Architektura i architekci Szczecina 1945-1995. Wyd. Uczelniane Politechniki Szczecińskiej. Szczecin 2001
• [10] Szymski A. M., Dawidowski R., Długopolski R. Architektura modernistyczna lat 1928-1940 na obszarze Pomorza Zachodniego. Wyd. Walkowska. Szczecin 2001
• [11] Szymski A. M., Bal W., Dawidowski R. Architektura polska lat 1945-1960 na obszarze Pomorza Zachodniego. Wyd. Walkowska. Szczecin 2004
• [12] Szymski A.M., Rzeszotarska-Pałka M., Ignaczak-Felińska J., Pawłowski W. Wieś pomorska wczoraj i dziś. Monografia wybranych wsi Pomorza Zachodniego. Wyd. Walkowska, Szczecin 2006
• [13] Szymski A.M., Dawidowski R. Architektura krajobrazu. T. 1. Wyd. Walkowska, Szczecin 2006
• [14] Szymski A.M., Bal W., Dawidowski R., Raczyński M., Sietnicki M. Architektura polska lat 1961–1975 na obszarze Pomorza Zachodniego. Wyd. Walkowska, Szczecin 2007
• [15] Szymski A.M.,Bal W., Czekiel-Świtalska E., Pawłowski W., Raczyński M. Architektura polska lat 1975-2001 na obszarze Pomorza Zachodniego. Wyd. Zapol. Szczecin 2011. 483 s.
• [16] Szymski A.M., Bal W., Bal A., Zimnicka A., Zimnicki G. Poland–Shirting Borders. Monografia pt. Europe: Coast Wise, an anthology of reflection on architecture and tourism. Rotterdam 1997, s. 86-97.
• [17] Szymski A. M., Kościmska M. Od idei osiedla społecznego po klęskę modernizmu–czyli krótka historia fascynacji ideologią socjalizmu. Wpływ dorobku II Rzeczypospolitej na urbanistykę i architekturę powojenną. Wyd. WSFiZ w Białymstoku. Białystok 2011. s. 585-604
• [18] Szymski A.M., Bielecka-Łańczak O. Miasto w pułapce czasu. Wyd. Dimpromisto, Kulturowe aspekty planowania miasta nr 24. Kijów 2013. s. 126-134
• [19] Szymski A.M., Bielecka-Łańczak O. Reurbanizacja miast transgranicznych na przykładzie Szczecina. Kreatywna urbanistyka. Lwów 2014,. s. 155-163
• [20] Szymski A.M. Cel i efekt w procesie projektowania, IV International Conference „Computers in architectural designs”, Białystok 1996, s. 271-275.
• [21] Szymski A., Dawidowski R., Karpisz HCAD System in Architectural Creativity: Limits and Possibilities.in: Approaches to Computer Aided Architectural Compositon, TU of Bialystok 1996. p. 203-213.
• [22] Szymski A.M. Miasto w pułapce historii, Praktyka w architekturze i architektura w praktyce–teoria a praktyka w architekturze współczesnej. Rybna Gliwice 1998, s. 59-66.
• [23] Szymski A.M. Pomniki, niby-pomniki i anty-pomniki. Wyd. 13 Muz. Szczecin 1999
• [24] Szymski A.M. Dylematy kształcenia, czyli kim jest i kim winien być architekt. Wyd. Uczelniane Politechniki Śląskiej. Gliwice 1999
• [25] Szymski A.M. Kryzys teorii czy teoria kryzysu? Wyd. Uczelniane Polit. Krakowskiej. Kraków 1999
• [26] Szymski A.M. Język architektury. Wyd. Uczelniane Polit. Krakowskiej. Kraków 1999
• [27] Szymski A.M. Gra o przestrzeń czyli o partnerach uczestniczących w grze i jej charakterze. Wyd. Uczelniane Polit. Krakowskiej. Kraków 2000
• [28] Szymski A.M. System społeczny a warunki egzystencji–prognoza dla Polski. Wyd. Uczelniane Polit. Krakowskiej. Kraków 2000
• [29] Szymski A.M. Pawłowski W. Nowe kościoły Szczecina. Dział Wyd. i Poligrafii. Polit. Białostockiej. Białystok 2000
• [30] Szymski A.M. Kanon formy architektonicznej w kościele katolickim. Wydawnictwo Politechniki Szczecińskiej. Szczecin 2000.
• [31] Szymski A.M. Moda jako pojęcie i kategoria wartości estetycznej w dziewiętnastu punktach zdefiniowana. Wyd, Sympozjalne KuiA PAN. Gliwice 2001
• [32] Szymski A.M. Autostrada hansy’atycka jako szansa aktywizacji cywilizacyjnej i kulturowej polskiego Pomorza (ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb i warunków rozwojowych województwa zachodniopomorskiego). Wyd. Uczelniane Polit. Szczecińskiej. Szczecin 2001
• [33] Szymski A.M. Architektura: nauka, niby nauka czy pseudonauka. Wyd. Sympozjalne KuiA PAN. Gliwice 2002
• [34] Szymski A.M. Znaczenie pojęcia przestrzeni w teorii i praktyce a intencjonalność jej odczucia. Wyd. DjaF. Kraków 2002
• [35] Szymski A.M. Degradacja publicznej przestrzeni miasta jako wynik braku poczucia tożsamości kulturowej jego mieszkańców. Wyd. Politechniki Krakowskiej. Kraków 2002
• [36] Szymski A.M. Przekształcenia struktury osadniczej wsi i miasteczek przygranicznych na przykładzie Osinowa Dolnego i Krajnika Dolnego. Wyd. Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania. Białystok 2002
• [37] Szymski A.M., Pawłowski, W. Identyfikacja przestrzeni "pomiędzy", czy formy przenikania?. Architektura Krajobrazu 1-2 (2002). s. 8-12.
• [38] Szymski A.M. Granice znaczeń, czyli o odczuwaniu treści przestrzeni. Wyd. PK. Kraków 2003
• [39] Szymski A.M. Dwa domy na krzyż. Oficyna Wydawnicza Polit. Wrocławskiej. Wrocław 2003
• [40] Szymski A.M. Rzeszotarska M. Między kiczem a artyzmem. O spontanicznej sztuce kształtowania przestrzeni ogrodów działkowych i przydomowych. Polskie Tow. Nauk Ogr. 2003
• [41] Szymski, A. M., Ignaczak-Felinska J. Wątki średniowieczne w sztuce ogrodowej. Czasopismo Folia Horticulturae. Suplement 2. 2003
• [42] Szymski A.M. Wojtkun G. Aktywizacja obszarów mieszkaniowych w strukturze przestrzennej miasta przed i po 1990 roku w Polsce na przykładzie Szczecina. Wyd. Katedry Kształt. Środowiska Mieszkaniowego. Kraków 2004
• [43] Szymski A.M. Język formy a współczesne rozumienie przestrzeni sacrum. Wyd. Polit. Białostockiej. Białystok 2004
• [44] Szymski A.M. Czałczyńska, M. Zagospodarowanie i kształtowanie ogrodów działkowych w strukturze miasta dla potrzeb wypoczynku codziennego—nowe możliwości w postrzeganiu, funkcjonowaniu i kształtowaniu ogródków działkowych jako terenów publicznych.Współczesne problemy ochrony krajobrazu. Zarząd Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych. Lublin 2004. s. 231-237
• [45] Szymski A.M. Przestrzeń architektury w sztuce przełomu wieków XX/XXI. Wyd. Polit. Krakowskiej. Kraków 2004
• [46] Szymski A.M. Sacred architecture the turn of the 20 th century: from the tradition of god’s house to the place of religious contemplation. Wyd. University of Łodz-Department of Space Economy and Spatial Planning. Łódż 2005. s. 160-175
• [47] Szymski A.M. O świadomości tworzenia i skutkach z tego wynikających (czyli o: konieczności posiadania własnej lub uznania za własną cudzej definicji architektury). Wyd. PK. Kraków 2005. s. 133-137
• [48] Szymski A.M. Idea zrównoważonego rozwoju a praktyka działalności inwestycyjnej w świetle obowiązujących przepisów prawa. Wyd. Politechniki Gdańskiej. Gdańsk 2005. s. 21-26
• [49] Szymski A.M., Kryworuczko J. Dworzec kolejowy we Lwowie. Czas, autor i historia powstania. Wyd. Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania. Białystok 2005. s. 129-140
• [50] Szymski A.M. O rozumieniu architektury na progu XXI wieku. Przestrzeń i forma nr 4 Wyd. Printshop. Szczecin 2006. s. 21-27
• [51] Szymski A.M. Pawłowski W. Wiejskie budowle sakralne na Pomorzu Zachodnim–zapomniana tradycja. Wyd. Politechnika Lubelska, Lubelskie Towarzystwo Naukowe, PAN O/Lublin. Lublin 2006. s. 183–204
• [52] Szymski A. Percepcja krajobrazu kulturowego w teorii i praktyce. Czasopismo Techniczne. Architektura 104.5-A (2007). s. 169-171.
• [53] Szymski A.M. Geniusz loci–czyli o odkrywaniu i na nowo definiowaniu znaczeń w istniejącej przestrzeni miejskiej. Czasopismo Techniczne „Architektura” z. 6-A/2008. s. 162-166
• [54] Szymski A.M. Po prostu Staszek. Publikacja: Kreską i sercem. Wyd. PPH Zapol. Szczecin 2008. s. 38-40
• [55] Szymski A.M. Między sztuką a przyrodą (czyli o poszukiwaniu istoty piękna w Naturze”. „Sztuka projektowania krajobrazu. Wyd. Akademia Sztuk Pięknych. Poznań 2008. s. 31-36
• [56] Szymski A.M. Mieszkać inaczej, czyli dziwnych rzeczy pomieszanie. „Architektura mieszkaniowa". Wyd. Katedry Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego. Kraków 2009. nr 7, s. 164-167
• [57] Szymski A.M. Architektura epoki modernizmu – próba diagnozy. Modernizm w Europie – modernizm w Gdyni. Wyd. Miasto Gdynia. Gdynia 2009. s. 149-157
• [58] Szymski A.M. Znaczenie pojęcia przestrzeni w teorii i praktyce a intencjonalność odczucia. Wyd. Wieś Jutra 2010. s. 16-23
• [59] Szymski A.M. Archetypiczne wartości wsi pomorskiej. Tożsamość wsi pomorskiej we współczesnym krajobrazie kulturowym (szanse i zagrożenia).Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego nr 12. Sosnowiec 2010. s. 33-46
• [60] Szymski A.M. Trauma miast i miasteczek Pomorza 1939-1961. Wyd. Muzeum w Stargardzie Szcz. Stargard Pruszcz Gdański 2010. s. 365-380
• [61] Szymski A.M., Bielecka O., Kotwas K. Kreowanie nowej wartości i znaczenie ogrodu w krajobrazie wiejskim. Architektura Krajobrazu 4 (2011). Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. s. 23-31
• [62] Szymski A.M. Powierzchnia swobodna a materiał. Projektowanie parametryczne w pracowni badawczej studentów WA PP. Archivolta nr 4 2013 s. 52-56, nr 3 2014 s. 64-68
• [63] Szymski A.M. Powrót do swojskości – czyli domy z internetowych katalogów (próba oceny). Środowisko mieszkaniowe nr 12. Wyd. PK. Kraków 2013. s. 165-184
• [64] Szymski A. M. Miasto w pułapce tożsamości, czyli przestrzeń zapoznana. Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka (2013).
• [65] Szymski A.M. Projektowanie form krzywoliniowych. Archivolta nr 3 2014. s. 43-51
• [66] Szymski A.M. Czy krajobraz może być „zrównoważony”?(kilka uwag teoretycznych). Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. – OL PAN, 2014, X/4, s. 35-47
• [67] Szymski A.M. Między Bilbao a Szczecinem – dylematy rewitalizacji. Materiały konferencyjne: V INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE FROM THE SERIES "PHENOMENA OF BORDERLAND" / "NEW FACES OF WATERFRONT INDUSTRIAL AREAS”. Szczecin 2015
• [68] Szymski A.M. Krajobraz kulturowy – za i przeciw. Doświadczenia z przeszłości. Architektura krajobrazu nr 1/2015. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. s. 100-105

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę