„Kulturowy zwrot” w badaniu i prowadzeniu wojen : nowa perspektywa analityczna

• Autorzy: Olzacka E.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest zapoznanie czytelnika z tzw. kulturowym zwrotem, który w ostatnich latach zaznacza się nie tylko na poziomie myślenia o wojnie i jej analizy, ale również na poziomie praktycznych zmian w taktyce i sposobach realizacji wojennych działań. Niepowodzenia sił koalicyjnych w asymetrycznych konfliktach w Iraku i Afganistanie doprowadziły po 2006 roku do zmiany strategii, na przyznającą większą rolę wiedzy i umiejętnościom kulturowym. Jednocześnie, na poziomie refleksji teoretycznej analiza przez pryzmat technologicznego rozwoju narzędzi prowadzenia wojny i popularność kategorii RMA (rewolucji w sprawach wojskowych) powoli ustępuje studiom zorientowanym kulturowo. Jest to spowodowane w dużej mierze faktem, że wojny XXI wieku zależą w coraz większym stopniu od czynników niematerialnych – wiedzy, informacji, kultury i wartości, a nie wyłącznie od siły ognia. W artykule prześledzone zostały najbardziej znaczące koncepcje zachodnich analityków (R. M. Cassidy, J. W. Jandora, D. Adamsky), ale również koncepcje wojennej antropologii rozwijane za naszą wschodnią granicą (W. Bażukow, W. Grebienkow), jak też praktyczne implikacje podejścia do wojny od „kulturowej strony” (m.in. system Human Terrain System).

Słowa kluczowe

PL

antropologia wojny; kulturowy zwrot; kultura wojenna; Human Terrain System; wojna asymetryczna

EN

anthropology of war; cultural return; war culture; Human Terrain System; asymmetric war

• Wydawca: Akademia Sztuki Wojennej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe AON
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 4(89)
• Strony: 305--320
• Opis fizyczny: Bibliogr. 55 poz.

Twórcy

autor

Olzacka E.

• Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• [1] Adamsky Dima, The Culture of Military Innovation, Stanford Security Studies, Stanford 2010.
• [2] AJP-9 Nato Civil-Military Co-Operation (CIMIC) Doctrine, June 2003, dostępne na: http://www.nato.int/ims/docu/ajp-9.pdf (dostęp 12.09.2012).
• [3] Bădălan Eugen, The Military Culture and The Strategic Art, “Strategic Impact” No. 3/2005, s. 5–9.
• [4] Benbow Tim, The Magic Bullet? Understanding the Revolution in Military Affairs, Brassey’s, London 2004.
• [5] Bendict Ruth, Chryzantema i miecz. Wzory kultury japońskiej, tłum. E. Klekot, PIW, Warszawa 2003.
• [6] Carafano James J., Post-Conflict and Culture: Changing America’s Military for 21st Century Missions; w: Heritage Lectures, nr 810, 2003, dostępne na: http://www.heritage.org (dostęp 11.09.2012).
• [7] Cassidy Robert M., Counterinsurgency and the Global War on Terror: Military Culture and Irregular War, Stanford Security Studies, Stanford 2008.
• [8] Cassidy Robert M., Russia In Afghanistan and Chechnya: Military Strategic Culture and the Paradoxes of Asymmetric Conflict, U.S. Army War College, 2003.
• [9] Contamine Philippe, Wojna w średniowieczu, tłum. M. Czajka, Marabut, Warszawa 1999.
• [10] Corn Tony, Clausewitz in Wonderland, “Policy Review” September 2006, dostępne na: http://www.hoover.org/publications/policyreview/4268401.html (dostęp 11.09.2012).
• [11] Creveld, Martin van, The Changing Face of War: Combat from the Marne to Iraq, Ballantine, New York 2008.
• [12] Dunivin Karen O., A Military Culture. A Paradigm Shift?, Air War College, Maxwell Paper No10, Maxwell Air Force Base, Alabama 1997.
• [13] Dunivin Karen O., Military Culture: Change and Continuity, “Armed Forces and Society” 20, no. 4, Summer 1994, s. 531–547.
• [14] Ermarth Fritz W., Russia’s Strategic Culture: Past, Present, and... in transition?, SAIC Reports 2006, dostępne na: http://www.fas.org/irp/agency/dod/dtra/russia.pdf (dostęp 11.09.2012).
• [15] Field Manual (FM) 3-24, Counterinsurgency, University of Chicago Press, Chicago 2007.
• [16] Gezari Vanessa M., Rough Terrain: The Human Terrain Program Embeds Anthropologists With the U.S. Military in Afghanistan, „The Washington Post”, August 30, 2009, dostępne na: http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/08/21/AR2009082101926.html?sid%3DST2009082802422 (dostęp 12.09.2012).
• [17] Gusterson Hugh, The Cultural Turn in the War on Terror, w: John Kelly (red.), Anthropology and Global Counterinsurgency, University of Chicago Press, s. 279–298.
• [18] Holt Ronald L., Afghan Village Militia: A People-Centric Strategy to Win, dostępne na: http://smallwarsjournal.com/jrnl/art/afghan-village-militia-a-people-centric-strategy-to-win (dostęp 12.09.2012).
• [19] Jager Sheila M., On the Uses of Cultural Knowledge, Strategic Studies Institute, Washington 2007.
• [20] Jandora John W., Military Cultural Awareness: From Anthropology to Application, “Land-power Essay” No. 06–3 November 2006.
• [21] Jandora John W., War and Culture: A Neglected Relation, “Armed Forces & Society”, Vol. 25, No. 4, Summer 1999, s. 541–556.
• [22] Kamiński Łukasz, Technologia i wojna przyszłości. Wokół nuklearnej i informacyjnej rewolucji w sprawach wojskowych, WUJ, Kraków 2009.
• [23] Keegan John, Historia wojen, tłum. G. Woźniak, Książka i Wiedza, Warszawa 1998.
• [24] Knox Macgregor, Murray Williamson (red.), The dynamics of military revolution 1300–2050, Cambridge University Press, Cambridge 2001.
• [25] Krepinevich Andrew F., Cavalry to computer; the pattern of military revolutions, “The National Interest” 37, Fall 1994, s. 30–34.
• [26] Kuźniar Roman, Polityka i siła. Studia strategiczne – zarys problematyki, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2005.
• [27] Lind William S., Understanding Fourth Generation War, “Military Review”, September–October 2004, No. 5, s. 12–16.
• [28] Mayer Jane, The Predator War, “The New Yorker”, October 26, 2009 dostępne na: http://www.newyorker.com/reporting/2009/10/26/091026fa_fact_mayer (dostęp: 12.09.2012).
• [29] McFate Montgomery, Anthropology and Counterinsurgency: The Strange Story of Their Curious Relationship, “Military Review”, 85 March–April 2005, s. 24–38.
• [30] Münkler Herfried, Wojny naszych czasów, tłum. K. Matuszek, Wydawnictwo WAM, Kraków 2004.
• [31] Olzacka Elżbieta, Kulturowy wymiar zjawiska wojny – zakres badań i doniosłość, „Kultura i Historia” nr 22/2001, dostępne na: http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/4192 (dostęp 12.09.2012).
• [32] Packer George, Knowing the Enemy: Can Social Scientists Redefine the ‘War on Terror?’, “New Yorker”, 18 December 2006, s. 60–69.
• [33] Petraeus David H., Learning Counterinsurgency: Observations From Soldiering in Iraq, “Military Review”, January–February 2006, s. 2–12.
• [34] Porter Patrick, Good Anthropology, Bad History: The Cultural Turn in Studying War, “Parameters”, Vol. 32 (2/2007), s. 45–58.
• [35] Price David, Human Terrain Systems, Anthropologists and the War in Afghanistan, “CounterPunch” 2009, dostępne na: http://www.counterpunch.org/2009/12/01/human-terrain-systems-anthropologists-and-the-war-in-afghanistan/ (dostęp 12.09.2012).
• [36] Rohde David, Army Enlists Anthropology in War Zones, “The New York Times”, October 5, 2007, dostępne na: http://www.nytimes.com/2007/10/05/world/asia/05afghan.html (dostęp: 12.09.2012).
• [37] Scales Robert H. Jr., Culture-Centric Warfare, “Proceedings” 130, October 2004, 32–36.
• [38] Shay Christopher, Should Anthropologists Go to War?, “Time U.S.”, December 13, 2009, dostępne na: http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,1947095,00.html#ixzz23EZOqYSU (dostęp: 12.09.2012).
• [39] Siegl Michael B., Military culture and transformation, w: “Joint Force Quarterly”, No. 49, April, 2008, s. 103–106.
• [40] Snyder Jack, The Soviet Strategic Culture: Implications for Nuclear Options, RAND, Santa Monica 1977.
• [41] Toffler Alvin, Toffler Heidi, Wojna i antywojna, tłum. B. I L. Budreccy, Wydawnictwo Kurpisz S. A., Warszawa 2006.
• [42] Watts Barry D. The Maturing Revolution in Military Affairs, CSBA, Washington 2011.
• [43] Żuradzki Tomasz, Kuniński Tomasz, Etyka wojny, PWN, Warszawa 2009.
• [44] Бажуков В. И., Эвристические возможности антропологического подхода к исследованию военной культуры, Автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора культурологии, Москва 2009.
• [45] Мусин А. Е., Milites Christi Древней Руси. Воинская культура русского Средневековья в контексте религиозного менталитета, СПб.: Петер-бургское востоковедение, 2005.
• [46] Бажуков В. И., Методологические проблемы военной антропологии; „Вопросы культурологии” No5/2007, s. 24–27.
• [47] Бажуков В. И., Военная культура и национальная безопасность, „Вестник Военного университета”, No 2/2007, s. 94–99.
• [48] Бажуков В.И., Военная антропология: объект, предмет, направления, методология, „Вестник Военного университета”, No 3/2008, s. 37–45.
• [49] Грачев В. Д., Гребеньков В. Н., Особенности языка военной культуры, “Волгоград: „Известия ВГПУ”, No 2 (15), 2006, s. 24–29.
• [50] Гребеньков В. Н., Феноменологический подход к военной культуре общества и ее нравственные основания, „Вестник ВГУ” No 3, 2008, s. 268–273.
• [51] Гребеньков В. Н., Рациональность в контексте формирования диалога военной культуры и религии, “Вестник Башкирского университета” Т. 14. No 2, 2009, s. 564–568.
• [52] Гребеньков В. Н., Региональные аспекты военной культуры и некоторые характерстики образа военной службы в сознании молодых россиян, „Вестник Башкирскго университета” Т. 14. No 3, 2009, s. 933–937.
• [53] Ермоченко С.Н., Патриотизм как базовая ценность российской воинской культуры, “Вестник Toмского ГУ”, No 314, s. 65–67.
• [54] Романова E.Н., Военная культура и ее основные характеристики, “ВестникСамГУ” No 1 (60), 2008, s. 213–218.
• [55] Сенявская Е.С., Военно-историческая антропология, как новая отрасль историчесой науки, Е. С. Сенявская, „Военно-историческая антропология. Ежегодник” 2002, s. 135–135.