Rudy darniowe żelaza w obszarach mokradłowych – na przykładzie Kampinoskiego Parku Narodowego

• Autorzy: Jóźwiak K.

Warianty tytułu

EN

Bogs iron ore in the marshy ground areas – e.g. Kampinoski National Park

• Konferencja: Współczesne problemy hydrogeologii = Current challenges in hydrogeology : sympozjum
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nagromadzenie wytrącających się w środowiskach mokradłowych form żelaza(III), powstające w warunkach przypowierzchniowych, nazywa się rudami darniowymi. Głównym czynnikiem regulującym proces wytrącania, w przypadku rud darniowych, jest pH i Eh środowiska. Równie ważnym czynnikiem jest obecność bakterii zużywających żelazo do swoich procesów życiowych. Proces powstawania rud darniowych w strefach mokradeł przebiega jednostopniowo – kiedy bezpośrednio wytrącają się z wody stabilne związki żelaza(II) i żelaza(III), lub dwustopniowo – na skutek rekrystalizacji form metastabilnych. Głównym minerałem w rudach darniowych jest getyt, często współwystępujący z ferrihydrytem. Z kolei w środowiskach redukcyjnych znaczny udział ma wiwianit i syderyt. W Kampinoskim Parku Narodowym żelazo dwuwartościowe w wodach gleb murszowatych właściwych występuje głównie jako jon Fe2+ – 70,29–79,14%. Znacznie więcej żelaza(II) występuje w wodach glebowych w profilu pod glebami murszowatymi murszastymi – powyżej 93,99% zawartości żelaza dwuwartościowego.

EN

The accumulation of the iron forms(III) precipitating in wetland environments, which is emerging in subsurface conditions is called bogs iron ore. The main factor regulating the precipitation process in the case of bogs iron ore is pH and Eh of environment. An equally important factor is the presence of bacteria that consume iron to their life processes. The process of formation of bogs iron ore in the areas of wetlands runs single-stage – when the stable compounds of iron(II) and iron(III) are precipitated directly from the water or two-stage – due to recrystallization of metastable forms. The major mineral of bogs iron ore is goethite, which often coexists with ferrihydryt. In turn, in reducing environments a vivianite and siderite have the significant contribution. In the Kampinoski National Park the bivalent forms of iron in pore water of proper muck-like soils occur as Fe2+ ion – 70.29–79.14%. Much more irons(II) in water occur under muckous soils in the profile – above 93.99% of bivalent iron content.

Słowa kluczowe

PL

rudy darniowe; obszary mokradłowe; wody podziemne; modelowanie geochemiczne; Kampinoski Park Narodowy

EN

bog iron ores; marshy ground; groundwater; geochemical modelling; Kampinoski National Park

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2011
• Tom: nr 445 Hydrogeologia z. 12/1
• Strony: 237--244
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Jóźwiak K.

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Geologii, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa

Bibliografia

• [1] GARRELS R.M, CHRIST C.L., 1965 — Solutions, minerals, and equilibria. Harper&Row, New York.
• [2] KACZOREK D., SOMMER M., 2003 — Micromorphology, chemistry, and mineralogy of bog iron ores from Poland. Catena, 54: 393-402.
• [3] MACIOSZCZYK A., DOBRZYŃSKI D., 2002 — Hydrogeochemia strefy aktywnej wymiany wód podziemnych. Wyd. PWN, Warszawa.
• [4] RATAJCZAK T., SKOCZYLAS J., 1999 — Polskie darniowe rudy żelaza. Wyd. Inst. Gosp. Sur. Miner. i Energią, PAN, Kraków.
• [5] STANTON R.L., 1972 — Ore Petrology, McGraw Hill, New York.
• [6] STUMM W., MORGAN J.J., 1996 — Aquatic Chemistry. Chemical Equilibria and Rates in Natural Waters. John Wiley & Sons, Inc., New York.
• [7] WEROŃSKA A., 2009 - Wpływ warunków środowiska na powstawanie holoceńskich złóż żelaza. Gosp. Sur. Miner., 25, 2: 23-36.