Emisja podstawowych zanieczyszczeń pyłowo-gazowych w krajowej energetyce w latach 2005–2011 – wstępna analiza wyników badań ankietowych

• Autorzy: Boba J. , Jurka T. , Passia H.

Warianty tytułu

EN

Emissions of gas and dust pollutants in the national power industry from 2005–2011 – results of questionnaire survey

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule dokonano analizy zmian poziomów emisji głównych substancji pyłowo-gazowych uwalnianych ze źródeł stacjonarnych zainstalowanych w szczególności w elektrowniach, elektrociepłowniach i ciepłowniach. We wstępnej części artykułu przedstawiono uwarunkowania geopolityczne i historyczne emisji zanieczyszczeń w polskiej energetyce, następnie przybliżono najistotniejsze wymogi prawne związane z ochroną powietrza atmosferycznego determinujące podejmowanie różnorakich działań przez prowadzących instalacje w celu dotrzymywania obowiązujących normatywów emisyjnych. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej wymusza konieczność dostosowania standardów ochrony atmosfery do poziomu obowiązującego we Wspólnocie. Niezmiernie istotnym instrumentem mającym na celu ochronę atmosfery jest system handlu uprawnieniami do emisji (ang. EU ETS), który od roku 2005 jest najważniejszym mechanizmem w Unii Europejskiej w walce z emitowanymi gazami cieplarnianymi w szczególności dwutlenkiem węgla. Polska, jako jedyny kraj w Unii Europejskiej posiada strukturę zużycia pierwotnych nośników energii opartą w ponad 80% na kopalnych paliwach stałych determinujących stosunkowo wysokie wskaźniki emisji podstawowych zanieczyszczeń pyłowo-gazowych. W ramach projektu realizowanego w Głównym Instytucie Górnictwa przeprowadzono badania ankietowe mające na celu zebranie informacji nt. zmian emisji głównych zanieczyszczeń pyłowo-gazowych w przedsiębiorstwach energetycznych w latach 2005–2011, a więc od początku okresu funkcjonowania systemu handlu uprawnieniami do emisji. Wyniki badań pozwoliły również na określenie głównych przyczyn zmian emisji tych substancji. Tymi przyczynami były przede wszystkim zmiany w aktywności przedsiębiorstw energetycznych uwarunkowane sytuacją makroekonomiczną w poszczególnych latach badanego okresu, koniecznością podejmowania działań techniczno-organizacyjnych w celu dostosowania się do zaostrzających się standardów emisyjnych okreoelonych w obowiązującym prawodawstwie, stopniową zmianą struktury paliw – stosowanie biomasy i innych paliw w szczególności gazowych charakteryzujących się niższymi od węgla wskaźnikami emisji zanieczyszczeń. Niebagatelne znaczenie dla ograniczenia emisji zanieczyszczeń pyłowo-gazowych ma również system handlu uprawnieniami do emisji, który został ustanowiony w celu redukcji emisji gazów cieplarnianych w szczególności dwutlenku węgla. Działania podejmowane przez przedsiębiorstwa energetyczne w celu redukcji emisji CO₂ wpływają również na ograniczenie emisji innych substancji uwalnianych do powietrza atmosferycznego.

EN

The paper analyzes the changes in the levels of emissions of the main dust and gas substances released from stationary sources, in particular those installed in power plants, combined heat and power, and heating plants. The paper begins with the geopolitical and historical background of pollutants emissions in the Polish power industry. The analysis then introduces the most relevant legal requirements relating to the protection of atmospheric air, determining the course of activities undertaken by operators aimed at meeting those emission standards. Poland’s accession to the European Union brings with it the need to adopt the atmospheric protection standards that are legally binding within the Community. One instrument of vital importance to the protection of the atmosphere is the system of emissions trading (called EU ETS) which, since 2005, has been the most important mechanism in the European Union in the struggle against greenhouse gas emissions (in particular carbon dioxide). Poland, uniquely among European Union members, has a structure of primary energy structure whereinmore than 80%of production is based on fossil fuels, causing relatively high rates of basic dust and gas emissions. Under the auspices of a project prepared for the Central Mining Institute, a survey was conducted in order to gather information on the changes in emissions of major dust and gas pollutants by energy-producing companies in the years 2005–2011 (from the beginning of the operation of the emissions trading scheme). The results of the research made it possible to identify the main causes of changes in the emissions of these substances. These changes stemmed from the energy companies’ implementation of technical and organizational measures to meet increasingly stringent emissions standards set out in the current legislation. This has meant gradual changes in the structure of fuels, such as biomass and natural gas, which are characterized by lower levels of carbon emissions. The actions undertaken by energy companies to reduce CO₂ emissions also affect the emissions of other substances into the air.

Słowa kluczowe

PL

emisja; atmosfera; energetyka; handel uprawnieniami do emisji

EN

emissions; atmosphere; energy; emissions trading

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Polityka Energetyczna
• Rocznik: 2014
• Tom: T. 17, z. 2
• Strony: 93--112
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Boba J.

• Główny Instytut Górnictwa, Katowice

autor

Jurka T.

• Fabryka Papieru i Tektury „Beskidy”, Wadowice

autor

Passia H.

• Główny Instytut Górnictwa, Katowice

Bibliografia

• [1] Polityka ekologiczna państwa w latach 2009–2012 z perspektywą do roku 2016. Ministerstwo Środowiska 2008.
• [2] Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2007 r. Nr 44, poz. 287, z późn. zm.).
• [3] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 sierpnia 2003 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. 2003 nr 163 poz. 1584).
• [4] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. 2005 nr 260 poz. 2181 ze zm.).
• [5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 kwietnia 2011 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. 2011 nr 95 poz. 558).
• [6] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/80/WE z dnia 23 października 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania.
• [7] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych.
• [8] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/1/WE z dnia15 stycznia 2008 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli.
• [9] GUMUŁA, S. i PIASKOWSKA, M. 2009. Emisja dwutlenku węgla, a zagrożenie efektem cieplarnianym. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 12, z. 2/2.
• [10] Komitet Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk – Stanowisko Komitetu Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk w sprawie zagrożenia globalnym ociepleniem.
• [11] BOBA, J., JURKA, T. i PASSIA, H. 2012. System handlu uprawnieniami do emisji jako narzędzie w walce z globalnym ociepleniem. Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko t. 4.
• [12] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/87/WE z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie oraz zmieniającej dyrektywę Rady 96/61/WE.
• [13] Ustawa z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. 2004 nr 281 poz. 2784 ze zm.).
• [14] Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. 2011 nr 122 poz. 695).
• [15] Rozporządzenie RadyMinistrów z dnia 27 grudnia 2005 r. w sprawie przyjęcia Krajowego Planu Rozdziału Uprawnień do emisji dwutlenku węgla na lata 2005–2007 oraz wykazu instalacji czasowo wykluczonych ze wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji w okresie od dnia 1 stycznia 2005 r. do dnia 31 grudnia 2007 r. (Dz. U. Nr 264, poz. 2206).
• [16] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 01.07.2008 r. sprawie przyjęcia Krajowego planu rozdziału uprawnień do emisji dwutlenku węgla na lata 2008–2012 dla wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji (Dz. U. Nr 202, poz. 1248 ze. zm.).
• [17] Energetyka cieplna w liczbach – 2011. Urząd Regulacji Energetyki, Warszawa.
• [18] ARE 2012 – Statystyka elektroenergetyki polskiej 2011. Warszawa 2012.
• [19] Ministerstwo Gospodarki, 2009 – Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Warszawa, 10 listopada 2009 r.
• [20] SZCZERBOWSKI, R. 2013. Bezpieczeństwo energetyczne Polski – mix energetyczny i efektywność energetyczna. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 16, z. 4.
• [21] KALISKI, M., SZURLEJ, A. i GRUDZIŃSKI, Z. 2013. Węgiel i gaz ziemny w produkcji energii elektrycznej Polski i UE. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 15 z. 4.
• [22] CHMIELNIAK, T. 2011. Szanse i bariery w rozwoju technologii energetycznych paliw kopalnych. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 14, z. 2.
• [23] BARCHAŃSKI, B. 2010. A jednak węgiel to teraźniejszość i przyszłość energetyki. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 13 z. 2.
• [24] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 nr 25 poz. 150 z późn. zm.).
• [25] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 czerwca 2002 r. w sprawie wzorów wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska i sposobu ich przedstawiania (Dz. U. 2003 nr 113 poz. 1075 ze zm.).
• [26] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2005 r. w sprawie wzorów wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat i sposobu przedstawiania tych informacji i danych (Dz. U. 2005 nr 252, poz. 2128).
• [27] Rozporządzenie Ministra środowiska z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie wzorów wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat (Dz. U. 2009 nr 97 poz. 816).
• [28] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody ( Dz. U. 2008 Nr 206 poz. 1291).
• [29] Materiały informacyjno-instruktażowe Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Seria 1/96. Warszawa 1981.
• [30] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2006 r. w sprawie sposobu monitorowania wielkości emisji substancji objętych wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji (Dz. U. Nr 16, poz. 124).
• [31] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 września 2008 r. w sprawie sposobu monitorowania wielkości emisji substancji objętych wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji (Dz. U. Nr 183, poz. 1142).
• [32] http://ec.europa.eu/environment/ets/
• [33] GUS 2007 – Ochrona Środowiska 2007.
• [34] GUS 2008 – Ochrona Środowiska 2008.
• [35] GUS 2009 – Ochrona Środowiska 2009.
• [36] GUS 2010 – Ochrona Środowiska 2010.
• [37] GUS 2011 – Ochrona Środowiska 2011.
• [38] GUS 2012 – Ochrona Środowiska 2012.
• [39] GUS 2013 – Ochrona Środowiska 2013.
• [40] BOBA, J., STAŃCZYK, K. i JURKA, T. 2012. Praca statutowa Głównego Instytutu Górnictwa, Badania wpływu strategii ograniczania emisji CO2 na zmiany wielkości emisji innych zanieczyszczeń gazowych oraz zanieczyszczeń pyłowych w sektorze energetycznym w Polsce. Katowice (nieopublikowana).