Zieleń łódzkich Bałut. Kompozycja przestrzenna miejsc pamięci

• Autorzy: Petelenz M.

Identyfikatory

DOI

10.4467/25438700ŚM.18.023.8704

Warianty tytułu

EN

Greenery of the Bałuty area in Łódź. Spatial composition of memory space

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Karol Borowiecki, Maks Baum i Moryc Welt – Polak, Niemiec i Żyd, czyli bohaterowie „Ziemi Obiecanej” – ucieleśniają nawarstwienie kultur, jakie tworzyły Łódź już od XVIII wieku. Obecnie miasto stawia czoło tematom przywracania pamięci o dawnych mieszkańcach. Coroczny Festiwal Dialogu Czterech Kultur, rewitalizacja miejsc zagłady, czy tworzenie nowych przestrzeni pamięci jak Park Ocalonych, Park im. Szarych Szeregów to tylko kilka spośród działań nawiązujących dialog z przeszłością, aktywizujących przestrzeń współczesną. W krajobrazie Bałut, jednej z dzielnic Łodzi, widać połączenie niespełnionego snu o rewolucji urbanistycznej i przebłysków minionej tożsamości miasta Litzmannstadt, które stwarza szansę przestrzeniom zielonym, by stały się ich spoiwem. Autorka bada zależność między miejscami pamięci, a przestrzeniami zielonymi w krajobrazie Bałut pod kątem kompozycji jako narzędzia narracyjnego w przestrzeni.

EN

Karol Borowiecki, Maks Baum and Moryc Welt - a Pole, a German and a Jew - the heroes of “The Promised Land” - embody the layering of cultures that have been forming Łódź already since the eighteenth century. The city is currently facing subjects of restoring the memory of its past inhabitants. The yearly Łódź of Four Cultures Festival, the revitalisation of sites of genocide or the establishment of new memorial sites like Survivors’ Park and Grey Ranks Park are but a few of the efforts that initiate dialogue with the past and that activate contemporary space. In the landscape of Bałuty, one of the districts of Łódź, we can see a combination of the unrealised dream of an urban planning revolution and glimpses of the past identity of the city of Litzmannstadt, which gives a chance for green areas to become their binding element. The author studied the dependency between memorial sites and green spaces in the landscape of Bałuty in terms of composition as a narrative tool within space.

Słowa kluczowe

PL

kompozycja; zieleń; Łódź; Bałuty; pamięć; ekspresja; dialog

EN

composition; greenery; Łódź; Bałuty; memory; expression; dialogue

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 22
• Strony: 121--129
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., il.

Twórcy

autor

Petelenz M.

• Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• [1] Bałuty legenda i rzeczywistość, pod red. Marcina J. Szymańskiego, Wyd.1, Łódź, KSIĘŻY MŁYN Dom Wydawniczy, 2017, ISBN 978-83-65026-28-6.
• [2] Ciarkowski Błażej, Łódź która nie powstała, Łódź, KSIĘŻY MŁYN Dom Wydawniczy, 2016, ISBN 978-83-7729-330-0.
• [3] Leśniak Anka, Visible invisible, Niewidzialne widzialnego, Poznań, Stowarzyszenie Publish Art, 2017, ISBN 978-83-941932-1-8.
• [4] Ogrody pamięci w sztuce ogrodowej i architekturze krajobrazu, pod red.Michała M. Stachowskiego, Kraków, Czasopismo Techniczne, Wydawnictwo PK, 2012, ISSN 0011-4561, ISSN 1897-6271.
• [5] Ossowski Artur, Pamięć i niepamięć, Biuletyn IPN, nr 5(38)/2015, dostępny online: http://www.polska1918-89.pl/pdf/pamiec-i-niepamiec,2550.pdf, [dostęp 25.03.2018].
• [6] Pallasmaa Juhani, Oczy skóry – Architektura i zmysły, Kraków, Instytut architektury, 2012, ISBN 978-83-63786-01-4.
• [7] Rawluk Maciej, Bałuty-palimpsest, Łódź, ByłoBędzie,2015,ISBN:978-83936961-3-0.
• [8] Saryusz-Wolska Magdalena, Spotkania czasu z miejscem. Studia o pamięci i miastach, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytety Warszawskiego, 2011, ISBN 978-83-235-0741-3.
• [9] Wesołowski Jacek, The Jewish Heritage in the urban space of Łódź-a question of presence, [w:] Murzyn-Kupisz Monika, Purchla Jacek, Reclaiming memory, Urban regeneration in the historic Jewish quarters of Central European cities, Kraków, International Cultural Centre, 2009, ISBN 978-83-89273-66-6.
• [10] Wycichowska Barbara, Park Ocalałych w Łodzi. Współczesny przykład kreacji przestrzeni służącej zachowaniu pamięci o bohaterach i ofiarach łódzkiego getta,[W:] Czasopismo techniczne, Wydawnictwo PK, 2010, ISSN 1897-6271.
• [11] http://kirkuty.xip.pl/index.htm, [dostęp 06.02.2018].
• [12] http://www.jewishlodzcemetery.org/Default.aspx, [dostęp 06.02.2018].
• [13] http://www.muzeumtradycji.pl/3-historia/, [dostęp 07.02.2018].
• [14] https://www.centrumdialogu.com/, [dostęp 06.02.2018].
• [15] Beron + Rojal „Bałucka krew”; źródło: https://www.youtube.com/watch?v=4XinI_LLpuM, [dostęp 15.03.2018].
• [16] O.S.T.R „Bałuty”; źródło: https://www.youtube.com/watch?v=S4-fBWoYHeE,[dostęp 15.03.2018].
• [17] http://natemat.pl/gallery/75,w-lodzi-trwa-zabawna-wojna-kibicow-na-murach-lks-nie-czyta-ksiazek-rts-jezdzi-tico, ,[dostęp 25.03.2018].
• [18] https://www.facebook.com/baluty.fu3sko/ ,[dostęp 25.03.2018].
• [19] http://www.dziecibalut.pl/#/landing,[dostęp 07.03.2018].
• [20] http://sztuka-architektury.pl/article/4123/dla-przeszlosci-i-przyszlosci,[dostęp 05.02.2018].
• [21] http://www.asymetria44.pl/cetrum-dialogu/,[dostęp 07.02.2018].
• [22] http://szlaki.pttk.pl/lodzkie/007.html,[dostęp 06.02.2018].
• [23] http://www.zielonalodz.pl/parki.php?park=szarychszeregow,[dostęp 07.02.2018].
• [24] https://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/l/497-lodz/114-cmentarze/20533-nowy-cmentarz-zydowski-w-lodzi,[dostęp 25.05.2018].