Ustawa o dostępie do informacji – początek Prawa elektrycznego

• Autorzy: Popczyk Jan

Warianty tytułu

EN

Act on Access to information beginning of the Electricity Act

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Z ogromną dynamiką utrwalają się na świecie cele polityczne transformacji energetycznej do neutralności klimatycznej 2050. W tym nurcie – celów politycznych – w dużym stopniu tworzą się podstawy nowego globalnego porządku: społecznego, gospodarczego i środowiskowego. Nie wykorzystując szans Polska ostatnie dwie dekady nie tylko straciła, ale znacznie gorzej, pogrążyła się w pułapce nieadekwatności rozwojowej (mniej elegancko: osunęła się w zacofanie, z którego wyjście będzie niezwykle bolesne i kosztowne we wszystkich trzech wymiarach zachodzących zmian). Artykuł – mimo niesprzyjających polskich okoliczności – kontynuuje konsolidację potrzebnych rozwiązań, stanowiących trójkąt sił sprawczych transformacji energetycznej bazującej na podstawach fundamentalnych. Transformacji umożliwiającej Polsce wydobycie się ze strefy wykluczenia. Koncentracja na Prawie elektrycznym (jednej z trzech sił sprawczych) ma w artykule symboliczny związek ze 100-leciem uchwalenia przez Sejm RP (21 marca 1922 r.) pierwszej ustawy elektrycznej, jednej z najnowocześniejszych wówczas w Europie (i na świecie, a światem – w kontekście elektryfikacji – były wtedy Europa i USA). Priorytet dla ustawy elektrycznej bezpośrednio po odzyskaniu niepodległości trzeba widzieć w sytuacji politycznej Polski, która była dramatyczna. Po raz pierwszy w historii została zamordowana (16 grudnia 1922 r.), z powodów politycznych podziałów, pierwsza osoba w Państwie, pierwszy Prezydent Niepodległej Polski Gabriel Narutowicz. I sytuacja w elektryfikacji była też tragiczna: w przodujących krajach roczne zużycie energii elektrycznej było na poziomie 100-200 kWh na osobę, a w Polsce 9 kWh. Jedno jednak wyróżniało Polskę wówczas na plus. Było to „osadzenie” w świecie. Czyli w strefie euroatlantyckiej, która wiek elektryczności uczyniła znakiem rozpoznawczym kolejnego etapu swojej wielkości. Mianowicie, w tym świecie, w powstających w nim firmach przemysłu elektrotechnicznego oraz w uczelniach technicznych na wydziałach mechanicznych, energetycznych, a nawet już elektrycznych, w gwałtownie przyspieszającej praktyce elektryfikacyjnej kształtowały się (przed uzyskaniem przez Polskę niepodległości) kompetencje polskich inżynierów i polskich profesorów, polskich przedsiębiorców oraz samorządów i organizacji społecznych jako organizatorów późniejszej elektryfikacji międzywojennego dwudziestolecia oraz fundamentów wojennego przetrwania i powojennego budowania elektroenergetyki. Elektroenergetyki, która w trybie wschodzącym zastąpiła schodzącą międzywojenną elektryfikację (realizowaną w postaci lokalnych systemów, dramatycznie zresztą zredukowanych w czasie wojny, nierzadko do „zera” [1]).

EN

Pitical aims of energy transition to climate neutrality 2050 perpetuate in the world with a really high dynamics. In this trend - of political aims - to a large exent the fundamentals of a new global order: social, economic and environmental form themselves. Taking no advantage of opportunities Poland not ony forfeited the last two decades, but - much worse - plunged into the trap of development inadequacy (less elegantly: slumped into underdevelopment, getting out of which will be incredibly painful and expensive in all three dimensions of the changes taking place). This article, despite unfavourable Polish circumstances, continues consolidation of necessary solutions forming the driving forces triangle of energy transition which bases on fundamental key-stones. The transition, enabling Poland breaking out of the exclusion pocket. Focusing on Electricity Act (one of the three driving forces) is in this article a symbolic link with the 100th anniversary of adoption by the Polish Parliament (on March 21,1922) of the first electricity act, one of the most modern at that time in Europe (and in the world, as the world - in the context of electrification - were then Europe and the USA). Priority for the electricity act right after gaining independence must be viewed in the Polish political situation which was dramatic at that time. For the first time in this country's history there was murdered its First Citizen, first President of Independent Poland Mr Gabriel Narutowicz. The situation in electrification was also dramatic: in the leading countries the annual consumption of electric energy was on the level of 100-200 kWh per capita while in Poland it was equal only 9 kWh. But there was one thing that positively distinguished Poland from among other countries - it was its "grounding" in the world i.e. in the Euro-Atlantic region which made the je of "age of electricity" the hallmark of the next stage of its greatness. And in this world, in the coming into being electric engineering companies and technical universities with their faculties of mechanics, power engineering and even at last electrical ones, in the rapidly accelerating electrification practice there were being shaped (before Poland gained its independence) competences of Polish engineers and professors, Polish entrepreneurs as well as local governments and social organizations as the later organizers of interwar electrification, then creators of the foundations of war survival and finally builders of the after-war electric power industry. This power industry which in the rising mode replaced the descending interwar electrification (realized in the form of local systems, besides, dramatically reduced - very often to zero - during the war [1]).

Słowa kluczowe

PL

energetyka; transformacja; elektroprosumeryzm; prawo elektryczne

EN

electric power industry; transition; electroprosumerlsm; Electricity Act

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Energia [Stowarzyszenie Elektryków Polskich - COSiW]
• Czasopismo: Energetyka
• Rocznik: 2021
• Tom: nr 10
• Strony: 671--684
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Popczyk Jan

Bibliografia

• [1] Popczyk J., 800 numerów (74 lata) „Energetyki". Jubileusze są po to, aby uszanować historię, otworzyć się na przemijanie i zwrócić ku przyszłości. Nie tylko odczytać ją i nazwać, ale zacząć budować. „Energetyka" 2021, nr 2.
• [2] Popczyk J., PRAWO ELEKTRYCZNE - mapa prac rozwojowych i proponowana struktura (rozdziały) ustawy. „Energetyka" 2021, nr 7, Biuletyn PPTE2050 nr 2(4)/2021.
• [3] Szargut J., Termodynamika techniczna. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej. Gliwice 2011.
• [4] Stanek W., Analiza egzergetyczna w teorii i praktyce. Monografia, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej. Gliwice 2016.
• [5] Popczyk J., Transformacja energetyki. Paradygmatyczny triplet i mapa oraz trajektoria, Część 1 i 2. „Śląskie Wiadomości Elektryczne" 2018, nr 5, Część 3. „Śląskie Wiadomości Elektryczne" 2019, nr 1.
• [6] Popczyk J, Bodzek K„ ELEKTROPROSUMERYZM vs ENERGETYKA WEK-OZE w świetle wydajności elektroekologicznej (oraz termo-ekologicznej) i społecznej (oraz gospodarczej) na przykładzie regionu górniczego, Ekspertyza Gliwice, wrzesień 2021.
• [7] Popczyk J., DRUGA USTROJOWA REFORMA ELEKTROENERGETYKI - główny filar transformacji TETIP do elektroprosumeryzmu. „Energetyka" 2021, nr 4, Biuletyn Rynki Elektroprosumeryzmu nr 1 (2)/2021.
• [8] Coveney Peter, Highfield. Granice złożoności. Poszukiwania porządku w chaotycznym świecie. Na ścieżkach nauki, Prószyński i S-ka. Warszawa 1997.
• [9] Cykl 12 Raportów Biblioteki Źródłowej Energetyki Prosumenckiej. Październik 2017 - luty 2018.
• [10] Cykl Raportów Biblioteki Powszechnej Energetyki Prosumenckiej. Luty 2018 - listopad 2019.
• [11] Biuletyny PPTE2050 (od 1 do 4) i RE (1, 2). „Energetyka" 2020 nr 5, 7,11, „Energetyka" 2021, nr 1, 4, 7.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).