Skutki zdrowotne narażenia pracowników na drgania mechaniczne przenoszone przez kończyny górne

• Autorzy: Łastowiecka-Moras Elżbieta

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0014.4472

Warianty tytułu

EN

Health results from the exposure to general vibrations in work environment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W 2018 r. na drgania mechaniczne narażonych było w Polsce 13140 pracowników. Długotrwała ekspozycja na drgania mechaniczne przenoszone przez kończyny górne (hand-transmitted vibration – HTV) wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju dolegliwości o etiologii naczyniowej, nerwowej oraz ze strony układu kostno-szkieletowego. Zespół tych objawów nazywany jest zespołem wibracyjnym (hand-arm vibration syndrome HAVS) lub chorobą wibracyjną. W 2018 r. zespół wibracyjny stwierdzono w 17 przypadkach, co stanowiło 0,8% wszystkich rejestrowanych chorób zawodowych w naszym kraju. Obraz kliniczny zespołu wibracyjnego jest niespecyficzny i może obejmować zarówno zaburzenia czynnościowe, jak i organiczne. W obrazie klinicznym rozróżnia się postać: naczyniowo-nerwową, kostno-stawową i mieszaną zespołu wibracyjnego. Pierwsze symptomy pojawiają się dość wcześnie, najczęściej nie są jednak początkowo zbyt uciążliwe i mogą zostać przeoczone. Dlatego też ważne jest skrupulatne monitorowanie parametrów środowiska pracy oraz stosowanie profilaktyki, zarówno na poziomie technicznym, jak i w postaci przewidzianych przepisami prawa pracy badań wstępnych i okresowych pracowników zatrudnionych w narażeniu na wibrację miejscową.

EN

According to the data provided by the National Statistical Bureau (GUS) there were 13140 workers in Poland who were exposed to mechanical vibrations. A long lasting exposure to mechanical vibrations transferred through upper limbs (hand-transmitted vibration - HTV) may lead to a higher risk of the development of vascular, nervous or musculoskeletal etiology ailments. Such a symptom complex is called a hand-arm vibration syndrome HAVS or, alternatively, a vibration sickness. In 2018 the vibration syndrome was recognized in 17 cases which means 0,8 per cent of all registered occupational illnesses in Poland. Clinical picture of the syndrome in question is non-specific and may cover either function and organic disorders. Depending on the nature of changes prevalent in the clinical picture several forms of the syndrome may be distinguished: vascular-nervous, musculoskeletal and mixed. The sickness' development is not obvious - the first symptoms appear quite early, yet they cause little nuisance and, therefore, may be overlooked. Thus, it's imperative to carefully monitor work environment parameters and to employ prevention methods, both on technical and legally agreeable research level within the scope of occupational medicine towards workers exposed to mechanical vibration.

Słowa kluczowe

PL

drgania mechaniczne; zespół wibracyjny; choroba wibracyjna; skutki narażenia na drgania

EN

mechanical vibration; hand-arm vibration syndrome; vibration sickness; effects of the exposure to vibration

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
• Rocznik: 2020
• Tom: nr 10
• Strony: 18--21
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys.

Twórcy

autor

Łastowiecka-Moras Elżbieta

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa

Bibliografia

• [1] HARAZIN, B. Drgania mechaniczne. Sosnowiec, IMPiZŚ 1996.
• [2] KORADECKA, D., LIPOWCZAN, A. Drgania mechaniczne (wibracje). [w:] Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. Red. D. Koradecka T.1 Warszawa, CIOP 1999, s.323-372.
• [3] HEAVER, C., GOONETILLEKE, KS., FERGUSON, H., SHIRALKAR, S. Hand-arm vibration syndrome: a common occupational hazard in industrialized countries. J. Hand. Surg. Eur. Vol. 2011,36,5:354-63.
• [4] Warunki pracy w 2018 roku. Główny Urząd Statystyczny Warszawa 2019.
• [5] HARAZIN, B., ZIELIŃSKI, G. Zawodowa ekspozycja na miejscowe wibracje w Polsce. Medycyna Pracy 2004,55,3:217-225.
• [6] HARAZIN, B. Zagrożenie zdrowia wywołane działaniem drgań mechanicznych. Sosnowiec, IMPiZŚ 2000.
• [7] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią Dz.U. 2017 poz. 796.
• [8] KOTON, J., HARAZIN, B. Skutki zdrowotne zawodowego narażenia na drgania miejscowe. Warszawa, CIOP 2000.
• [9] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 maja 2012 zmieniające rozporządzenie w sprawie chorób zawodowych, z DZ.U 2012 poz. 662
• [10] SZESZENIA-DĄBROWSKA, N., WILCZYŃSKA, U., SOBALA, W. Choroby zawodowe w Polsce w 2018 r. Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. J. Nofera w Łodzi. Ministerstwo Zdrowia, 2019.
• [11] LANGAUER-LEWOWICKA, H., STACHURA, A. Zespół wibracyjny [w:] MAREK, K. choroby zawodowe. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2001:327-50.
• [12] HOUSE, R., KRAJNAK, K., JIANG, D. Factors affecting finger and hand pain in workers with HAVS. Occup. Med. (Lond) 2016,66,4:292-5.
• [13] WOJTECZEK, A., ZIĘTKIEWICZ, M., ZDROJEWSKI, Z. Objaw Raynauda - obraz kliniczny, diagnostyka i leczenie jednego z najczęściej spotykanych objawów reumatologicznych w praktyce lekarskiej. Ann. Acad. Med. Gedan. 2014,44:133- 141.
• [14] WĄGROWSKA-KOSKI E., LEWAŃSKA, M., RYBACKI, M. Ocena odległych skutków zdrowotnych narażenia a wibrację miejscową u osób z rozpoznanym zespołem wibracyjnym. Medycyna Pracy 2011,62,2:103-112.
• [15] LEWAŃSKA, M., WALUSIAK-SKORUPA, J. Czynniki etiologiczne zespołu cieśni nadgarstka u osób zawodowo wykonujących monotypowe ruchy w nadgarstku. Medycyna Pracy 2014;65,2.
• [16] GILLIBRAND, S., NTANI, G., COGGON, D. Do exposure limits for hand-transmitted vibration prevent carpal tunnel syndrome? Occup. Med. (Lond). 2016JuI;66,5:399-402.
• [17] Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy, Dz.U. 1996 nr 69 poz. 332.
• [18] STASIÓW, B. Problemy diagnostyczne postaci kostno-stawowej zespołu wibracyjnego. Medycyna Pracy, 2001,52,2:139-144.
• [19] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, Dz.U. 2005 nr 73 poz. 645.
• [20] ŚWIERCZYŃSKA-MACHURA, D. Choroba wibracyjna. Medycyna po Dyplomie. 2015.
• [21] BUDD, D., HOLNESS, D.L., HOUSE, R. Functional limitations in workers with hand-arm vibration syndrome (HAVS). Occup. Med. (Lond) 2018,13,68,7:478-481.
• [22] HANDFORD, M., LEPINE, K., BOCCIA, K., RUDDICK, F, ALYEKSYEYEVA, D., THOMPSON, A., HOLNESS, D.L., SWITZER-MCINTYRE, S. Hand-arm vibration syndrome: Workers’ experience with functional impairment and disability. J. Hand. Ther. 2017,30,4:491-499.
• [23] SAUNI, R., TOIVIO, P, PÄÄKKÖNEN, R., MALMSTRÖM, J., UITTI, J. Work disability after diagnosis of hand-arm vibration syndrome. Int. Arch. Occup. Environ. Health. 2015,88,8:1061-8.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).