Nowa metoda wykonywania bolusa u pacjentów napromienianych w rejonie głowy i szyi

• Autorzy: Kukołowicz P. , Czuchraniuk P.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ze względu na charakterystykę rozkładu dawki od wiązek fotonowych o energiach megawoltowych, tj. występowanie obszaru narastania dawki, w przypadku napromieniania zmian nowotworowych położonych płytko pod skórą szczególnie trudno jest uzyskać jednorodny rozkład dawki w zaplanowanym obszarze do napromieniania (Rys. 1) [1]. W takim przypadku uzyskanie jednorodnego rozkładu dawki w objętości tarczowej często wymaga zastosowania bolusa [2]. Bolus to dodatkowa warstwa absorbenta, w której deponowane są dawki z obszaru narastania dawki. Bolus jest najczęściej wykonany z materiału tkankopodobnego o gęstości zbliżonej do gęstości wody. Jest umieszczany na ciele pacjenta w obszarze napromienianym (Rys. 2). Dobre przygotowanie bolusa jest trudne i dość czasochłonne ze względu na: – krzywizny fizjologiczne i/lub deformacje pooperacyjne ciała, – ograniczenia związane z lokalizacją i pozycją terapeutyczną, która może utrudniać założenie bolusa, – stan kliniczny chorego – obrzęki, utratę wagi, – rozmiar bolusa – im większy, tym trudniej go precyzyjnie ułożyć. W celu zapewnienia odtwarzalności ułożenia pacjentów napromienianych w rejonie głowy i szyi powszechnie stosowane są maski termoplastyczne. W tym przypadku, gdy zachodzi konieczność użycia bolusa, producenci zalecają użycie bolusa termoplastycznego mocowanego na powierzchni maski termoplastycznej. Takie umieszczanie nie gwarantuje niestety dobrego przylegania bolusa do maski i tym samym do skóry pacjenta. Dodatkowo twardy bolus termoplastyczny jest niewygodny dla chorych, a niewielkie zmiany objętości tkanek pogarszają odtwarzalność ułożenia w masce. Celem pracy jest zaproponowanie nowej metody wykonywania bolusów, które u pacjentów napromienianych w rejonie głowy i szyi zapewniają znacznie lepsze przyleganie do ciała pacjenta. Polega ona na wykonywaniu bolusów żelowych pod maską termoplastyczną. Taka metoda została zaproponowana i wprowadzona do praktyki klinicznej w Zakładzie Radioterapii I w Warszawie w Centrum Onkologii-Instytucie. W pracy przedstawiona zostanie technologia przygotowywania bolusów umieszczanych pod maską. Zostaną omówione zalety i ograniczenia takiego bolusa oraz przedstawione wyniki kliniczne jego stosowania.

Słowa kluczowe

PL

bolus żelowy; radioterapia; maska termoplastyczna

• Wydawca: Indygo Zahir Media
• Czasopismo: Inżynier i Fizyk Medyczny
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 7, nr 3
• Strony: 211--215
• Opis fizyczny: Bibliogr. 2 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kukołowicz P.

• Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Zakład Fizyki Medycznej, ul. Roentgena 5, 02-798 Warszawa

autor

Czuchraniuk P.

• Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Zakład Radioterapii I, ul. Roentgena 5, 02-798 Warszawa

Bibliografia

• 1. P. Kukołowicz: Charakterystyka wiązek terapeutycznych fotonów i elektronów, Warszawa 2017.
• 2. M. Gruda, E. Dąbrowska, E. Jakubowska, P. Czuchraniuk, D. Bodzak: Bolus w radioterapii, Inżynier i Fizyk Medyczny, 3, 2017, 143-151.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).