Występowanie dni upalnych w Bydgoszczy w latach 2005–2008 w różnych masach powietrza i ich wpływ na wybrane wskaźniki biotermiczne

• Autorzy: Więcław M. , Okoniewska M.

Warianty tytułu

EN

Appearance of hot days in Bydgoszcz in the years 2005–2008 in different air masses and their influence on the selected biothermal indices

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem opracowania jest określenie częstości występowania dni upalnych w Bydgoszczy w latach 2005–2008 oraz rozpoznanie związków między ich występowaniem a rodzajem mas powietrza. Do analizy wykorzystano dane z automatycznej stacji meteorologicznej zlokalizowanej przy Instytucie Geografii Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Na podstawie cogodzinnych średnich wartości temperatury powietrza, wilgotności względnej powietrza, promieniowania słonecznego i prędkości wiatru obliczono wskaźniki biotermiczne: uniwersalny wskaźnik obciążenia cieplnego (UTCI, °C) oraz wskaźnik parności (W_Sult). Rodzaje mas powietrza w dniach upalnych określono na podstawie analizy dolnych map synoptycznych, publikowanych przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Uwzględniono podział mas powietrza na: arktyczne (PA), polarne morskie świeże (PPm), polarne morskie ciepłe (PPmc), polarne morskie stare (PPms), polarne kontynentalne (PPk) i zwrotnikowe (PZ). Lipiec wyróżnia się jako miesiąc z największymi wartościami uniwersalnego wskaźnika obciążenia cieplnego. We wrześniu oraz sierpniu wartości wskaźnika są najmniejsze. Analiza wskazuje, że jedynie w lipcu, w dniach upalnych, w godzinach okołopołudniowych notowany jest silny stres ciepła, ponadto w tym miesiącu z największą częstością występuje umiarkowany stres ciepła. W miesiącu tym, w dniach upalnych, w godzinach okołopołudniowych w blisko 20% przypadków panowały warunki umiarkowanie parne, a w około 5% występowała duża intensywność parności. Najmniejsza parność występuje w maju i sierpniu. Zdecydowana większość dni upalnych występowała w masie powietrza zwrotnikowego i powietrza polarnego kontynentalnego. Najmniej korzystne warunki biotermiczne występowały w czasie dni upalnych uwarunkowanych napływem powietrza zwrotnikowego. Znacznie łagodniejsze warunki obserwowano w czasie dni upalnych z adwekcją PPms i PPmc.

EN

The aim of the paper is to assess the appearance of hot days in Bydgoszcz during the period 2005–2008 and to recognize the relations between their occurrence and different kinds of air masses. Data from automatic meteorological station, located at Institute of Geography by Kazimierz Wielki University, were used. Based on every hour average values of temperature, relative humidity, global solar radiation and wind speed, the biothermical indices were calculated: Universal Thermal Climate Index (UTCI, °C) and Index of Sultriness (W_Sult). The air masses were determined on the basis of the lower synoptic maps, published by Institute of Meteorology and Water Management. The air masses were divided into: arcitc air (PA), polar maritime fresh (PPm), polar maritime warm (PPmc), polar maritime old (PPms), polar continental (PPk) and tropical (PZ). July is a month with the highest values of Universal Thermal Climate Index, and September and August characterize the lowest values of UTCI. Only in July, during noon hours strong heat stress is noted and the moderate heat stress occurs with the highest frequency. In this month moderate sultriness appears during 20% cases and the strong sultriness occurs during 5% cases. The lowest sultriness is noted in May and August. The hottest days appear during inflow of tropical and polar continental air masses. Days with tropical air characterize the worst biothermal conditions. The best biothermal conditions, with small sultriness, occur during advection of polar maritime old and polar maritime warm air masses.

Słowa kluczowe

PL

dni upalne; masy powietrza; wskaźniki biotermiczne; parność; Bydgoszcz

EN

hot days; air masses; biothermal indices; sultriness; Bydgoszcz

• Wydawca: Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
• Czasopismo: Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska
• Rocznik: 2015
• Tom: Vol. 24, No. 1
• Strony: 67--78
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Więcław M.

• Instytut Geografii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, ul. Mińska 15, 85-428 Bydgoszcz, Poland

autor

Okoniewska M.

• Instytut Geografii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, ul. Mińska 15, 85-428 Bydgoszcz, Poland

Bibliografia

• Bąkowska, M. i Więcław, M. (2009). Dobowy przebieg wybranych wskaźników biometeorologicznych w różnych masach powietrza w Bydgoszczy. Ekologia i Technika, 17(2), 53-59.
• Błażejczyk, K. (2004). Bioklimatyczne uwarunkowania turystyki i rekreacji w Polsce. Prace Geograficzne, 192.Warszawa: IGiPZ PAN.
• Błażejczyk, K., Broede, P., Fiala, D., Havenith, G., Holmér, I., Jendritzky, G. i Kampmann B. (2010). UTCI – nowy wskaźnik oceny obciążeń cieplnych człowieka. Przegląd Geograficzny, 82(1), 49-71.
• Grabowska, K., Panfil, M. i Olba-Zięty, E., (2007). Ekstremalne warunki termiczne w latach 1951-2005 w Polsce północno-wschodniej. Acta Agrophysica, 10(2), 341-347.
• Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej [IMGW]. (2005-2008). Codzienny Biuletyn Meteorologiczny. Warszawa: IMGW.
• Kossowska-Cezak, U. (2010). Fale upałów i okresy upalne – metody ich wyróżniania i wyniki zastosowania. Prace Geograficzne, 23, 143-149.
• Kossowska-Cezak, U. i Skrzypczuk, J. (2011). Pogoda upalna w Warszawie (1947-2010). Prace i Studia Geograficzne, 47, 139-146.
• Kozłowska-Szczęsna, T., Krawczyk, B. i Kuchcik, M. (2004). Wpływ środowiska atmosferycznego na zdrowie i samopoczucie człowieka. Monografie, 4. Warszawa: IGiPZ PAN.
• Koźmiński, C. i Michalska B., (2010). Zmienność liczby dni gorących i upalnych oraz odczucia cieplne w strefie polskiego wybrzeża Bałtyku. Acta Agrophysica, 15(2), 347-357.
• Kuchcik, M. (2006). Fale upałów w Polsce w latach 1993–2002. Przegląd Geograficzny, 78(3), 397-412.
• Lorenc H. (red.) (2005). Atlas klimatu Polski. Warszawa: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej