Z kart dziejów historyzmu europejskiego na przykładzie architektury rezydencjonalno-reprezentacyjnej na Łotwie w XIX wieku

Tołłoczko, Z.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Z kart dziejów historyzmu europejskiego na przykładzie architektury rezydencjonalno-reprezentacyjnej na Łotwie w XIX wieku

Autorzy

Tołłoczko Z.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

http://repozytorium.biblos.pk.edu.pl/resources/35432

Identyfikatory

Warianty tytułu

From the history of European historicism on the example of residential-representative architecture in Latvia of the 19th century

Języki publikacji

Abstrakty

Celem niniejszego artykułu jest prezentacja jednego z ważniejszych rozdziałów historii architektury na Łotwie w XIX wieku. To wielowątkowe i wielonurtowe dziedzictwo, wzorem innych krajów europejskich, obejmuje dorobek w zakresie sztuki: neogotyku, neorenesansu z uwzględnieniem tzw. kostiumu francuskiego oraz neobaroku. Egzystujące na Łotwie historyzm (historycyzm) i eklektyzm wypada podzielić na dwa różne obszary, odmienne pod względem intensywności występowania różnych neostylów, na prowincji i w Rydze. Innymi słowy, neogotyk cieszy się zdecydowanie większą popularnością i uznaniem w architekturze krajowej niż w stołecznej Rydze. I na odwrót, neorenesans i jego filiacje wzbudzają w metropoli nad Dźwiną zdecydowanie większy podziw i szacunek. Przy jednoczesnym pluralizmie i różnorodności neostylów historyzmu na Łotwie dorobek architektury łotewskiej czyni ją znaczącym miejscem na mapie europejskiej kultury architektonicznej. Z uwagi na obfitość materiałów źródłowych autorka poświęciła uwagę głównie komparatystycznemu wyborowi wyselekcjonowanych przykładów architektury historyzmu na Łotwie z analogicznymi przykładami w Niemczech i w Polsce.

The aim of the article is to present one of the most important chapters of the history of architecture in Latvia in the 19th century. This multi-trend heritage, as in other European countries, covers the achievements in the field of art: Neo-Gothic, Neo-Renaissance including the so-called French costume and Neo-Baroque. In the historicism and eclecticism existing in Latvia two different areas distinctive in the intensity of various styles should be distinguished, i.e. prevailing in the country and that prevailing in Riga. In other words, Neo-Gothic is clearly more popular and admired in the national architecture than in Riga, the capital. And vice versa, Neo-Renaissance and its filiations arouse greater admiration and respect in the metropolis on the Dzwina river. With the pluralism and diversity of the neo-styles of historicism in Latvia, the achievements of Latvian architecture make it a significant place on the map of the European architectonic culture. Due to abundance of source materials the author focused her attention mainly on comparative selection of examples of the architecture of historicism in Latvia with analogous examples in Germany and Poland.

Słowa kluczowe

Łotwa historia architektury historyzm historycyzm eklektyzm

Latvia history of architecture historicism eclecticism

Wydawca

Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki

Czasopismo

Czasopismo Techniczne. Architektura

Rocznik

2011

Tom

R. 108, z. 5-A

Strony

225--270

Opis fizyczny

Bibliogr. 128 poz., il.

Twórcy

autor

Tołłoczko Z.

Instytut Historii Architektury i Konserwacji Zabytków, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

Bibliografia

1. S. Grosa, Art Nouveau in Rīga, Rīga 2003
2. R. Čaupale, Z. Tołłoczko, Secesja i modernizm w Rydze. Pół wieku architektury łotewskiej w Rydze – perłą europejskiego dziedzictwa kulturowego, Część I, U progu odzyskania suwerenności, Czasopismo Techniczne, z. 13-A, 2005.
3. Z. Tołłoczko, „Sen architekta” czyli o historii i historyzmie architektury XIX i XX wieku, Studia i materiały, Kraków 2002, s. 20-22, 47-49.
4. D. Dolgner, Historismus. Deutsche Baukunst 1815–1900, Leipzig 1993, s. 13-15.
5. P. Krakowski, Z zagadnień architektury XIX wieku. Historyzm i eklektyzm, [w:] Sztuka 2 połowy XIX wieku, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Łódź, listopad 1971, Warszawa 1973, s. 23-36.
6. Z. Tołłoczko, Główne nurty historyzmu i eklektyzmu w sztuce XIX wieku, Tom I, Architektura. Podręcznik dla studentów wyższych szkół technicznych, Kraków 2005, s. 9-11.
7. Z. Tołłoczko, Barok i rokoko na Łotwie. Pałac książąt Kurlandii w Jełgawie. Kartki z dziejów budowy i konserwacji, Wiadomości Konserwatorskie, nr 20/2006, s. 17-22.
8. I. Lancmanis, Jelgavas pils, Rīga 2006.
9. Z. Tołłoczko, Barok i rokoko na Łotwie. Letnia rezydencja książąt Kurlandii (pałac – muzeum) w Rundāle, Hybryda, Pismo Artystyczno-Literackie Stowarzyszenia Twórczego POLARD, nr 11/2008, s. 47-54.
10. I. Lancmanis, Rundāle pils, Rīga 1994.
11. I. Lancmanis, Rundāle palace, Rundāle 2005.
12. Ernst Johann Biron. 1690–1990, Katalog der Ausstellung im Schloß Rundāle/Ruhental, Rundāle/Ruhental 1993.
13. A. Miłobędzki, Zarys dziejów architektury w Polsce, Warszawa 1988, s. 245-290.
14. J. Kębłowski, Dzieje sztuki polskiej, Warszawa 1987, s. 166-175.
15. M. Porębski, Dzieje sztuki w zarysie, Tom 3, Wiek XIX i XX, Warszawa 1988, s. 7-136.
16. Z. Tołłoczko, Z dziejów klasycyzmu na Łotwie na przykładzie pałacu w Mežotne, Czasopismo Techniczne, z. 14-A/2006, s. 115-132.
17. T.S. Jaroszewski, O kilku propozycjach siedzib wiejskich z około roku 1880, [w:] Dwór polski w XIX wieku. Zjawisko historyczne i kulturowe, Materiały II Seminarium zorganizowanego przez Oddział Kielecki Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kielce 6-7 kwietnia 1989, Warszawa 1990, s. 89-112.
18. T.S. Jaroszewski, Dwór polski tuż przed I wojną światową, [w:] T.S. Jaroszewski, Od klasycyzmu do nowoczesności. O architekturze polskiej XVIII, XIX i XX wieku, Warszawa 1996, s. 208-242.
19. W. Braniewski, T.S. Jaroszewski, Marzenie o białym dworze. Rozważania o pałacach i dworach powstałych na Mazowszu w dwudziestoleciu międzywojennym, [w:] Dwór polski w XIX wieku. Zjawisko historyczne i kulturowe, Materiały III Seminarium zorganizowanego przez Oddział Kielecki Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kielce, 20-22 maja 1993, Warszawa 1995.
20. J. Baranowski, Angielskie wzory w twórczości Bolesława Podczaszyńskiego, [w:] Sztuka 2 połowy XIX wieku, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Łódź, listopad 1971, Warszawa 1973, s. 183-197.
21. Schlesische Schlösser und Paläste. Oppelner Land, Geschichte der Schlösser und Paläste. Geschichte der Familiengeschlechter. Legenden. Wappen, Opole 2000.
22. T.S. Jaroszewski, Koniec feudalizmu?, [w:] T.S. Jaroszewski, Od klasycyzmu do nowoczesności. O architekturze polskiej XVIII, XIX i XX wieku, Warszawa 1996, s. 243-270.
23. A.K. Olszewski, Nowa forma w architekturze polskiej 1900–1925. Teoria i praktyka, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967.
24. A. Bilmanis, A History of Latvia, Westport (UK) 1951.
25. Poļu kultūras zīmes Latvijā/Śladami kultury polskiej na Łotwie (Levadvārdi/Słowo wstępne, Z. Tołłoczko), Rīga/Riga 2007.
26. H.H. Kirst, Moje Prusy Wschodnie, Warszawa 1995.
27. H. Fillitz, Der Traum vom Glück. Das Phänomen des europäischen Historismus, [w:] Derd Traum vom Glück. Die Kunst des Historismus in Europa, H. Fillitz, W. Telesko (hgs.), Wien-Münich 1997, s. 15-25.
28. D. Bruģis, Historisma pils Latvija, Rīga 1996.
29. D. Bruģis, Historisma Laikmets. Māksla historisma periodā 19. gs. otrā puse, [w:] Latvijas Mākslas Vēsture, L. Bremša, A. Brasliņa, D. Bruģis, S. Pelše, I. Pujāte (red.), Rīga 2002, s. 195-211.
30. Heinrich Hübsch 1795-1863. Der große Baumeister der Romantik, Karlsruhe 1983.
31. H. Pirang, Das baltische Herrenhaus, Bd. 3, Hannover-Döhren 1976-1979 (wyd.3).
32. A. Kamphausen, Gotik ohne Gott. Ein Beitrag zur Deutung der Neugotik und des 19. Jahrhunderts, Tübingen 1952.
33. Historismus und bildende Kunst. Vorträge und Discussion im Oktober 1963 in München und Schloss Anif, [w:] Studien zur Kunst des neunzehnten Jahrhunderts, München 1965, Bd. I, Forschungsunternehmen der Fritz Stiftung.
34. C. Mignot, Architektur des 19. Jahrhunderts, Köln 1994, s. 67 i n..
35. G. German, Neugotik. Geschichte ihrer Architekturtheorie, Stuttgart 1974.
36. E. Börsch-Supan, D. Müller-Stüler, Friedrich August Stüler. 1800-1865, München 1997.
37. A. Grisebach, Karl Friedrich Schinkel, Leipzig 1924.
38. T. Chrzanowski, Sztuka w Polsce od I do III Rzeczypospolitej. Zarys dziejów, Warszawa 1998, s. 325-327.
39. K. Stefański, Architektura XIX wieku na ziemiach polskich, Warszawa 2005, s. 80.
40. T.S. Jaroszewski, O siedzibach neogotyckich w Polsce, Warszawa 1981.
41. Z. Tołłoczko, Architektura i społeczeństwo. Przegląd zagadnień budownictwa i urbanistyki w Niemczech od około roku 1850 do około roku 2000. Od późnoromantycznego historyzmu do późnego socmodernizmu, Kraków 2005, s. 294.
42. A. Barry, Memoire of the Life and Works of Sir Charles Barry, London 1867 (reprint: London 1970).
43. M. Trappes-Lomax, Pugin, a Medieval Victorian, London 1932.
44. G.F. Chadwick, The Works of Sir Joseph Paxton, London 1961.
45. M. Brion, Kunst der Romantik, München-Zürich 1960.
46. K. Kuśnierz, Tarnobrzeg. Historia rozwoju przestrzennego, Kraków 1999.
47. I. Lancmanis, Architekturgeschichte des Historismus in Lettland, [w:] Die Bautätigkeit der Architektenfamilie Bertschy auf dem Lande, Bad Homburg 1987.
48. J. Krastiņš, I. Strautmanis, Rīga. The Complete Guide to Architecture, Rīga 2004, s. 33, 179.
49. Neostile. Kunst in der zwieten Hälfte des 19. Jahrhunderts, Leipzig 1979, s. V-XXXIII.
50. J. Zilgalvis, Neogotika Latvijas arhitektūrā, Rīga 2005.
51. J. Massey, S. Maxwell, Gothic Revival, New York–London–Paris 1994.
52. O. Hederer, Leo Von Klenze – Persönlichkeit und Werk, Münch 1981.
53. D. Watkin, Historia architektury zachodniej, Warszawa 2001, s. 356-419.
54. D. Dolgner, Der Rundbogenstil. Ein Versuch der architektonischen Erneuerung im 19. Jahrhunderts, [w:] Wissensch. Zeitschr. Der Hochschule für Architektur und Bauwesen Weimar, 27, 1980, H. 4, s. 199-210.
55. T.S. Jaroszewski, Kostium francuski architektury polskiej 2 połowy XIX w. [w:] T.S. Jaroszewski, Od klasycyzmu do nowoczesności. O architekturze polskiej XVIII, XIX i XX wieku, Warszawa 1996, s. 50-72.
56. Ł.M. Sadowski, „Kostium francuski” a architektura rezydencjonalna polskiej arystokracji i ziemiaństwa w latach 1864-1914, Warszawa 2006.
57. H. Faryna-Paszkiewicz, M. Omilanowska, R. Pasieczny, Atlas zabytków architektury w Polsce, Warszawa 2003, s. 237,424.
58. P. Nadolski, Bytom na starych fotografiach/Beuthen O/S auf den Alten Fotos, Bytom 2006, s. 3-10,29.
59. P. Nadolski, Bytom na starych fotografiach/Beuthen O/S auf den Alten Fotos, Bytom 2007, s. 7,12.
60. J. Krastiņš, Eklektism Rīgas architektūrā, Rīga 1988.
61. K. Milde, Neorenaissance in der deutschen Architektur des 19. Jahrhunderts, Dresden 1981.
62. J. Skuratowicz, „Styl krajowy” w budownictwie rezydencjonalnym Wielkopolski przełomu XIX i XX wieku, [w:] Sztuka XIX wieku w Polsce. Naród – miasto, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Poznań, grudzień 1977, Warszawa 1979, s. 125-143.
63. K.H. Klingenburg, Statt einer Eileitung. Nachdenken über Historismus – Aspekte zur Kunst im 19. Jahrhundert, Leipzig 1985.
64. G. von Manteuffel-Szoege, Schlösser und Herrensitze im Baltikum, Frankfurt am Main 1963.
65. T.S. Jaroszewski, Architektura neobarokowa w Polsce, [w:] T.S. Jaroszewski, Od klasycyzmu do nowoczesności. O architekturze polskiej XVIII, XIX i XX wieku, Warszawa 1996, s. 73-97.
66. J. Krastiņš, Rīgas Arhitektūras Meistari/The Masters of Architecture of Riga, Riga 2002, s. 10-11,14.
67. J. Purchla, Jak powstał nowoczesny Kraków, Kraków 1990, s. 14-19,42-48,127,128.
68. Z. Tołłoczko, Johann Daniel Felsko (1813-1902) Architekt i urbanista – twórca nowoczesnej Rygi/Johann Daniel Felsko (1813-1902) An architekt and Urban planner – the kreator of modern Riga, Wiadomości Konserwatorskie/Conservation News, 23/2008, s. 7-16.
69. D. Lāce, Rīgas pilsētas arhitkts un ratek būvmeistars Johan Daniels Felsko (1813-1902)/Riga City Architect and City Council Master Builder Johann Daniel Felsko (1813-1902), Promocijas darba kopsavilkums/Sumary of doctoral dissertation, Rīga 2010.
70. P. Haiko, Vienna 1850-1930 Architecture, New York 1992.
71. Энциклопедия Рига, ред. П.П. Еран (et al.), Рига 1989, c. 157-158.
72. M. Costantino, Art. Nouveau, London 1993.
73. J. Kucharzewska, Architektura i urbanistyka Torunia w latach 1871-1920, Warszawa 2004, s. 285-287.
74. K. Arche, Die Ziegelei als Fabriktypus auf Briefköpfen um 1900, [w:] Architektura et historia. Studia Mariano Arszyński septuagenario dedicata, M. Woźniak (red.), Toruń 1999, s. 239-248.
75. G. Hojer, München – Maximilianstrasse und Maximilianstil, [w:] Die deutsche Stadt im 19. Jahrhundert im industriellen Zeitalter, L. von Grote (hrsg.), Studien zur Kunst des neuzehnten Jahrhunderts, Bd. 24, Münche 1974, s. 33-65.
76. T. Grygiel, Dom Lesserów w Warszawie – nieznane dzieło „stylu maksymiliańskiego”, [w:] Architektura XIX i początku XX wieku, T. Grygiel (red.), Studia nad sztuką nowoczesną, J. Malinowski (red.), Tom I, Wrocław–Warszawa–Kraków 1991, s. 39-54.
77. A. Rottermund, Pierwszy nowoczesny hotel w Warszawie. Ze studiów nad architekturą wielkomiejską XIX wieku, [w:] Sztuka 2 połowy XIX wieku, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Łódź, listopad 1971, Warszawa 1973, s. 101-122.
78. O. Postnikova, Historismus in Russland, [w:] Der Zwischen Byzanz und Moskau. Der Nationalstil in der russischen Kunst, München 1999.
79. D. Lāce, Johana Daniela Felsko ieguldījums dzīvojamo ēku celtniecībā 19. gadsimtā, [w:] Arhitektūra un māksla Rīgā. Idejas un objekti, Rīga 2004, s. 81-94.
80. H. Müller, Neorenaissance in der deutschen Architektur des 19. Jahrhunderts. Grundlagen, Wesen und Gültigkeit, Dresden 1981.
81. A. Gryglewska, Richard Plüddemann 1846-1910. Architekt Wrocławia, Wrocław 1998, s. 34-35, 89-90.
82. H. Müller, Neostile. Kunst in der zweiten Hälfte des 19. Jahrhundert, Leipzig 1979.
83. G. Kokkelink, M. Lemke-Kokkelink, Baukunst in Norddeutschland. Architektur und Kunsthandwerk der Hannoverschen Schule 1850-1900, Hannover 1998.
84. R. Wagner-Rieger, Wiens Architektur im 19. Jahrhundert, Wien 1970.
85. M. Scharabi, Architekturgeschichte des 19. Jahrhunderts, Berlin 1993.
86. Z. i T. Tołłoczko, Z zagadnień historii i historyzmu oraz eklektyzmu w architekturze drugiej połowy XIX wieku na przykładzie wiedeńskiego Heeresgeschichtliches Museum Theophila Hansena, Czasopismo Techniczne, z. 1-A, 2002, s. 43-81.
87. M. Omilanowska, Świątynie handlu! Warszawska architektura komercyjna doby wielkomiejskiej, Warszawa 2004.
88. M. Scharabi, Einfluss der Pariser École des Beaux-Arts auf die Berliner Architektur in der 2 Hälfte des 19. Jahrhunderts, Berlin 1968.
89. T.S. Jaroszewski, Kostium francuski w architekturze polskiej 2 poł. XIX w. [w:] Tradycja i innowacja, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Łódź, listopad 1979, Warszawa 1981, s. 171-199.
90. M. Zgórniak, Pałac w Świerklańcu – zapomniane dzieło Hektora Lefuela, [w:] K. Stefański, Architektura XIX wieku na ziemiach polskich, Warszawa 2005, s. 101-112.
91. T.S. Jaroszewski, Pałac warszawskiego bankiera doby pozytywizmu, [w:] Sztuka 2 połowy XIX wieku, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Łódź, listopad 1971, Warszawa 1973, s. 79-100.
92. A. Cinis, VEF – industrialna objekta saglabāšana un piemērošana jaunai izmantošanai, [w:] Refleksijas Rīgas, Latvijas un pasaules kultura aspekti i krājums, S.O. Spārītis (red.), Rīga 2008, s. 99-120.
93. T.S. Jaroszewski, Architektura rezydencjonalna wielkiej burżuazji warszawskiej w latach 1864-1914, [w:] T.S. Jaroszewski, Od klasycyzmu do nowoczesności. O architekturze polskiej XVIII, XIX i XX wieku, Warszawa 1996, s. 122-157.
94. S. Grosa, Dekoratīvās tēlniecības garbnica Otto & Wassil, Rīgā 19.-20. gs. mijā, [w:] Arhitektūra un māksla Rīgā. Idejas un objekti, Rīga 2004, s. 95-104
95. Z. Tołłoczko, Nowa forma w architekturze łotewskiej i jej filiacje na przełomie XIX i XX wieku na przykładzie Rygi/New form in Latvian architecture, and its affiliations at the turn of the 19th and the 20th century, on the example of Riga, Wiadomości Konserwatorskie/Conservation News, 27/2010, s. 11-20.
96. R. Salcevičs, Rīga tuvplānā/Riga in Close-up/Riga im Detail, Rīga 2008.
97. S. Raša/S. Rush, Mihails Eizenšteins. Tēmas un simboli Rīgas Jūgendstila arhitektūrā 1901-1906/Mikhail Eisenstein. Themes and Symbols in Art Nouveau Architecture of Riga 1901-1906, Rīga 2003.
98. Z.Tołłoczko, Architektura i film czyli o mniej znanym ojcu słynnego reżysera i teoretyka kina (architekt Michaił Eisenstein, 1867-1920), Hybryda, Pismo Artystyczno-Literackie Stowarzyszenia Twórczego POLART, nr 10/2007, s. 29-34.
99. Z. Beiersdorf, Architekt Teodor M. Talowski. Charakterystyka twórczości, [w:] Sztuka 2 połowy XIX wieku, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Łódź, listopad 1971, Warszawa 1973, s. 199-214.
100. W. Bałus, Historyzm, analogiczność, malowniczość. Rozważania o centralnych kategoriach twórczości Teodora Talowskiego (1857-1910), Folia Historiae Atrium, 24, 1988, s. 117-138.
101. I. Popławska, Hilary Majewski – architekt łódzki, [w:] Sztuka 2 połowy XIX wieku, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Łódź, listopad 1971, Warszawa 1973, s. 123-136.
102. W. Bałus, Dom – przybytek – „nastrój dawności”. O kilku kamienicach Teodora Talowskiego, [w:] Klejnoty i sekrety Krakowa. Teksty z antropologii miasta, R. Godula (red.), Kraków 1994, s. 215-238.
103. K.K. Pawłowski, Narodziny miasta nowoczesne-go, [w:] Sztuka 2 połowy XIX wieku, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Łódź, listopad 1971, Warszawa 1973, s. 51-78.
104. W. Bałus, Pałace, dwory i wille Teodora Talowskiego, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury, XXI, 1987, s. 223-229.
105. Z. Pałat, Ikonografia gmachu byłego Muzeum im. Cesarza Fryderyka III w Poznaniu, [w:] Sztuka XIX wieku w Polsce. Naród – miasto, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Poznań, grudzień 1977, Warszawa 1979, s. 109-123.
106. N. Lukšionyté, Architektura wileńska lat 1860-1914, [w:] Architektura XIX i początku XX wieku, T. Grygiel (red.), Studia nad sztuką nowoczesną, J. Malinowski (red.), Tom I, Wrocław–Warszawa–Kraków 1991, s. 163-180.
107. G. Gerharde-Upeniece, Latvijas Nacionālā mākslas muzea ēkas celtniecības ideja Valsts un sabiedrības attieksme (XX gs. – 30. gadi), [w:] Refleksijas Rīgas, Latvijas un pasaules kultura aspekti i krājums, S.O. Spārītis (red.), Rīga 2008, s. 5-17.
108. J. Howard, Art Nouveau. International and National Styles in Europe, Manchester 1996; Jūgendstils. Laiks un telpa. Baltijas jūras valstis 19.- 20.gs. mijā/Art Nouveau. Time and space. The Baltic Sea countries at the turn of the 19th and 20th century, S. Grosa (sast./ed.), Rīga 1999.
109. E. Kļaviņš, Latvijas XIX gs.beigu un XX gs. sākuma tēlotājasm mākslas ikonogrāfijā un stilistiskais raksturojums/Iconography and stylistic characteristics of the late 19th and early 20th century fine art, Rīga 1993.
110. E. di Stefano, Klimt. Artysta i dzieło, Warszawa 2003, s. 28-29.
111. G. Cattaui, Baroque et rococo, Paris 1973, s. 180, 242.
112. J.A. Mrozek, „Historyzm narodowy” lat dwudziestych jako wyraz myśli romantycznej, [w:] Sztuka XIX wieku w Polsce. Naród – miasto, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Poznań, grudzień 1977, Warszawa 1979, s. 145-164.
113. T.S. Jaroszewski, Uwagi o modernizacji kilku siedzib wiejskich w Polsce na przełomie XIX i XX w., [w:] T.S. Jaroszewski, Od klasycyzmu do nowoczesności. O architekturze polskiej XVIII, XIX i XX wieku, Warszawa 1996, s. 177-207.
114. R. Čaupale, Z. Tołłoczko, Secesja i modernizm w Rydze. Pół wieku architektury łotewskiej – perłą europejskiego dziedzictwa kulturowego, Część II, Niepodległość i nowoczesność. Glosarium do problemów tradycji i awangardy w dwudziestoleciu międzywojennym, Czasopismo Techniczne, z. 7-A/2008, s. 41-73.
115. R. Čaupale, Latvijas, Polijas un Čehijas art déco un neavangardiskā modernista – neoklasicisma – reprezentatīvās celtnes, [w:] Refleksijas Rīgas, Latvijas un pasaules kultura aspekti i krājums, S.O. Spārītis (red.), Rīga 2008, s. 121-130.
116. A. Miłobędzki, Architektura ziem Polski. Rozdział europejskiego dziedzictwa/The Architecture of Poland. A Charter of the European Heritage, Kraków/Cracow 1994, s. 120.
117. A.B. Иконников, Apхитeктуpа XX вeка. Утoпии и peальнocть, Toм I, Mocква 2001, s. 406-441.
118. T.S. Jaroszewski, Odbudowa zabytków wobec historii i beletrystyki historycznej. Kilka słów o pomyśle wskrzeszenia pałacu, gdzie pan Zagłoba z małpami wojował, [w:] Sztuka i historia, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kraków, listopad 1988, Warszawa 1992, s. 396.
119. A. Behr, A. Hoffmann, H.-J. Kadatz, G. Zeuchner, Architektur in der DDR, Berlin 1980.
120. Z. i T. Tołłoczko, Berliner Stadtschloss – wczoraj, dziś, jutro? Reminiscencje historyczno-konserwatorskie, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddz. PAN w Krakowie, t. XXX, 1998, s. 137-156.
121. B. Bierut, Sześcioletni plan odbudowy Warszawy, Warszawa 1950.
122. I. Kasus, Der Wiederaufbau Moskaus und der Sowjetunion, [w:] Berlin – Moskau 1900-1950/Берлин – Мosквa 1900-1950, I. Antonowa, J. Merkert (hgrs.), München-New York 1995, s. 511-516.
123. K. Śliwińska, Socrealizm w PRL i NRD, Poznań 2006.
124. E.-M. Höper, Die Architektur im Zeichen der Spaltung zwischen Ost und West, [w:] Berlin – Moskau 1900-1950/Берлин – Мosквa 1900-1950, I. Antonowa, J. Merkert (hgrs.), München-New York 1995, s. 517-520.
125. O. Sparitis, Die Wiedergeburt der administrativen, politischen und kulturellen Symbole auf dem Rigaer Rathausplatz, [w:] Acta Historiae Artium Balticae, 1, 2005, s.75-100.
126. A. Ryabushin, N. Smolina, V. Quilici (ed.), Landmarks of Sowiet Architecture 1917-1991, New York 1992.
127. Z. Tołłoczko, Główne nurty historyzmu i eklektyzmu w sztuce XIX wieku, Tom I, Architektura, Podręcznik dla studentów wyższych szkół technicznych, wyd. drugie, uzupełnione i poprawione, Kraków 2011,s. 374.
128. Z. Tołłoczko, Wybrane problemy współczesnej estetyki architektonicznej, Kraków 1995.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-fcdb2640-7798-45b3-9743-eea1cc046bc7