Zróżnicowanie właściwości gleb uprawnych oraz leśnych na erodowanych stokach

• Autorzy: Wiśniewski P. , Wojtasik M.

Warianty tytułu

EN

Variability of arable and forest soils properties on eroded slopes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Podstawowym sposobem ograniczania erozji gleb i gruntów jest zmiana ich użytkowania, na przykład z ornego na leśne. Szczególnie skuteczną funkcję ochronną pełnią – zgodnie z przyjętą w Polsce formułą prawną – lasy glebochronne. W pracy określono różnice w deformacji podstawowych właściwości gleb na powierzchniach stokowych w zależności od sposobu ich użytkowania oraz oceniono rolę lasów glebochronnych w ograniczaniu natężenia i skutków procesów erozyjnych. Wykonane przekroje niwelacyjno-glebowe oraz analizy pobranego z odkrywek materiału wykazały, że lasy glebochronne stanowią istotną ochronę przed degradacją pokrywy glebowej, ograniczając m.in. ubytki próchnicy oraz redukcję wierzchnich poziomów i warstw pedonów. Na stokach pod lasami glebochronnymi stwierdzono wyraźne zmiany uziarnienia i właściwości chemicznych gleb w stosunku do sąsiadujących z nimi stoków użytkowanych rolniczo.

EN

The basic method of reducing soil and land erosion is a change of land use, for example, from arable to forest. Particularly effective as a protective role – according to the Polish law – soil-protecting forests. The thesis presents differences in the deformation of the basic soil properties on moraine slopes, depending on land use. There has been presented the function and the efficiency of the soil-protecting forests in erosion control. The soil cross section transects and soil analysis displayed that soil-protecting forests are making an essential soil cover protection from degradation, inter alia, limiting the decrease of humus content, reduction of upper soil horizons and soil pedons layer. On the afforested slopes it was stated some clear changes of grain size and chemical properties of soils in relation to adjacent slopes agriculturally used.

Słowa kluczowe

PL

erozja gleb; właściwości gleby; ochrona przeciwerozyjna; las glebochronny

EN

soil erosion; soil properties; anti-erosion protection; soil-protecting forest

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2014
• Tom: Nr 39
• Strony: 198--208
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Wiśniewski P.

• Katedra Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska, Instytut Geografii, Uniwersytet Gdański, ul. Bażyńskiego 4, 80-952 Gdańsk

autor

Wojtasik M.

• Instytut Geografii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, ul. Mińska 15, 85-428 Bydgoszcz

Bibliografia

• 1. Germer S., Neill Ch., Krusche A.V., Elsenbeer H. 2010. Influence of land-use change on near-surface hydrological processes: Undisturbed forest to pasture. Journal of Hydrology, 380, 473–480.
• 2. Gruba P., Hejdak M., Koryl O. 2009. Przestrzenna zmienność pH w wierzchnich poziomach gleb leśnych. Sylwan, 153(6), 406–412.
• 3. Jonczak J., Kuczyńska P. 2008. Uwarunkowania rozwoju i wybrane właściwości gleb dolinki erozyjno-denudacyjnej Wieprzy w okolicach Mazowa. Landform Analysis, 7, 69–79.
• 4. Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych. 2008. Roczniki Gleboznawcze, 60(2), 5–16.
• 5. Koćmit A. 1998. Erozja wodna w obszarach młodoglacjalnych Pomorza i możliwości jej ograniczenia. Bibliotheca Fragmenta Agronomica, 4B, 83–99.
• 6. Kosturkiewicz A., Czopor S., Korytowski M., Stasik R., Szafrański Cz. 2002. Odpływy i retencja siedlisk leśnych w małych zlewniach. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, Melioracje i Inżynieria Środowiska, t. 342, z. 23, 217–227.
• 7. Marcinek J., Komisarek J. (red.). 2011. Systematyka gleb Polski. Roczniki Gleboznawcze, 62(3), ss. 193.
• 8. Paluszek J. 2010. Zmiany pokrywy glebowej pod wpływem erozji. Prace i Studia Geograficzne, 45, 279–294.
• 9. Paluszek J., Żembrowski W. 2008. Ulepszanie gleb ulegających erozji w krajobrazie lessowym. Acta Agrophysica, Rozprawy i Monografie, 164, ss. 160.
• 10. Pierzgalski E. 2008. Relacje między lasem a wodą – przegląd problemów. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, 2(18), 13–23.
• 11. Rybicki R., 2006. Zagospodarowanie gruntów zagrożonych erozją w świetle rolnictwa zrównoważonego. Inżynieria Rolnicza, 6, 231-239.
• 12. Siuta J. 2010. Optymalizacja użytkowania powierzchni ziemi łagodzi procesy degradacji środowiska. Postępy Nauk Rolniczych, 4, 9–18.
• 13. Stasik R., Szafrański Cz., Korytowski M., Liberacki D. 2011. Kształtowanie się zasobów wodnych w małych zlewniach leśnych na obszarze Wielkopolski. Rocznik Ochrona Środowiska, t. 13, 107, 1679–1696.
• 14. Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach. T.j. Dz.U. 2011 nr 12 poz. 59 z późn. zm.
• 15. Węgorek T. 2008. Biologiczne metody zmniejszania zagrożenia gleb erozją wodną (fitomelioracje). Studia i Raporty IUNG – PIB, 10, 123–148.
• 16. Wojtasik M., Wiśniewski P., Loranc L. 2008. Problemy erozji gleb na przykładzie kilku gmin w województwach kujawsko-pomorskim i wielkopolskim. Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, 3 (41), 41–49.
• 17. Wojtasik M., Wiśniewski P., Loranc L. 2009. Erozja gleb oraz ochrona przeciwerozyjna na przykładzie gmin Trzemeszno i Nakło. [W:] Babiński Z. (red), Środowisko przyrodnicze w badaniach geografii fizycznej. Promotio Geographica Bydgostiensia, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, 87–104.
• 18. Wojtasik M., Wiśniewski P., Loranc L. 2010. Stan i potrzeby ochrony przeciwerozyjnej w gminach Gąsawa i Łabiszyn. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie, LIII, nr 2, 79–81.