Przemiany przestrzeni sakralnej Lublina – historia zapisana w kulturowym krajobrazie miasta

• Autorzy: Flaga Małgorzata

Warianty tytułu

EN

Changes in sacral space of Lublin ‐ history written in cultural landscape of the town

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu zostały przedstawione zależności pomiędzy historią miasta Lublina a zmianami w przestrzeni sakralnej miasta. Przestrzeń ta, jako jeden z elementów krajobrazu kulturowego jest ciągłym zapisem rozgrywających się w niej zdarzeń, związanych ze wszystkimi aspektami życia człowieka. Pojedyncze zdarzenia lub dłuższe przemiany historyczne również zaznaczają się w przestrzeni, między innymi za pomocą elementów religijnych. Dlatego też przestrzeń sakralna, na równi ze świeckimi elementami krajobrazów kulturowych, jest świadkiem i wyrazicielem naszej przeszłości. W artykule zaprezentowano wybrane elementy przestrzeni sakralnej Lublina, miasta o niezwykle bogatej historii, ściśle powiązanej z dziejami Polski. Przedstawione miejsca i obiekty sakralne pojawiały się w mieście w różnych okresach jego rozwoju i były świadectwem lub symbolem rozmaitych zdarzeń historycznych. Ze względu na wiodącą pozycję Kościoła rzymskokatolickiego wśród wyznań Lublina, ukazano przede wszystkim obiekty związane z tym Kościołem. Ponadto, zaprezentowano miejsca kultu innych religii, których obecność wyraźnie zaznaczyła się w dziejach miasta.

EN

In the paper, some relations between history of Lublin and changes in the sacred space of the town were presented. This sacred space, as the one of numerous elements of cultural landscape, includes permanent records of events connected with whole range of various aspects of human’s life. Single historical occurrences and long‐term changes are also marked in the space, among others ‐ by religious elements. That is why sacred space, on equal terms with secular objects of cultural landscape, is a witness and reflection of our past. In the article, the author shows some chosen components of sacred space of Lublin ‐ town with very rich history which is linked to the bygone times of Poland. Places and objects presented, appeared in the town in various periods of its development and are evidences or symbols of historical occurrences. Due to leading importance of the Roman Catholic Church among all denominations in Lublin, items of this Church were shown above all. Moreover, sacred properties and objects of worship of other religion which played crucial role in the town were demonstrated as well.

Słowa kluczowe

PL

przestrzeń sakralna; krajobraz kulturowy; historia Lublina; architektura sakralna miasta

EN

sacral space; cultural landscape; history of Lublin; sacral architecture of town

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2011
• Tom: nr 15
• Strony: 15--28
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz.

Twórcy

autor

Flaga Małgorzata

• Uniwersytet Marii Curie‐Skłodowskiej, Instytut Nauk o Ziemi, Lublin, Polska

Bibliografia

• Bilska-Wodecka E., 2004: Krajobraz religijny czy święta przestrzeń? [w:] Przyroda - Człowiek - Bóg (red. B. Izmaiłow), IGiGP UJ, Kraków, s. 263-269.
• Denys M., Wyszkowski M., 2000: Lublin i okolice. Przewodnik, ideaMEDIA, Lublin.
• Gmiterek H., 2008: Lublin w stuleciach XVII i XVIII. [w:] Szczygieł R., Gmiterek H., Dymmel P., Lublin. Dzieje miasta, Tom I, Od VI do końca XVIII wieku, Towarzystwo Miłośników Lublina, Wydawnictwo Tylda, s. 91-164.
• http://czwartek.lublin.pl
• Jackowski A., 2003: Święta przestrzeń świata. Podstawy geografii religii. Wydawnictwo UJ, Kraków.
• Jackowski A., 2007: Rozważania o krajobrazie sakralnym. [w:] Znaczenie badań krajobrazowych dla zrównoważonego rozwoju (red.) Ostaszewska K., Szumacher I., Kulczyk S., Malinowska E., Uniwersytet Warszawski, s. 133-143.
• Jackowski A., Sołjan I., 2001: Środowisko przyrodnicze a sacrum. [w:] Peregrinus Cracoviensis, z. 12, IGiGP UJ, Kraków, s. 29-50.
• Janas E, 1997: Miasto wydziałowe. Lublin u schyłku XVIII wieku. [w:] Lublin w dziejach i kulturze Polski (red.) T. Radzik i A.A. Witusik, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Lublinie, Krajowa Agencja Wydawnicza-Lublin sp. z o.o., s. 159-172.
• Kawałek R., Wysok W., 2001: Lublin. Jerozolima Królestwa Polskiego, Stowarzyszenie „Dialog i Współpraca”, Lublin.
• Lublin. Przewodnik (red.) B. Nowak, Wydawnictwo Test, Lublin, 2000.
• Maik W., 2005: Człowiek – przestrzeń – sacrum. Refleksje na temat turystyki i migracji pielgrzymkowych we współczesnym świecie. [w:] Geografia i Sacrum (red. B. Domański i S. Skiba), IGiGP UJ, Kraków, s. 307-313.
• Myśliński K., 1997: Lublin na dawnych szlakach handlowych. [w:] Lublin w dziejach i kulturze Polski (red.) T. Radzik i A.A. Witusik, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Lublinie, Krajowa Agencja Wydawnicza-Lublin sp. z o.o., s. 27-49.
• Parafia Ewangelicko-Augsburska w Lublinie. Historia-tradycja-współczesność (red. ks. D. Chwastek), Gaudium, Lublin, 2007.
• Przybylska L., 2005: Pojęcie przestrzeni sakralnej [w:] Geografia i Sacrum (red.) B. Domański i S. Skiba, IGiGP UJ, Kraków, s. 381-387.
• Przybylska L., 2008: Zróżnicowanie przestrzenie sakralnej Gdyni. [w:] Regiony Nadmorskie, 14, Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego, Uniwersytet Gdański, Gdynia – Pelplin.
• Radzik T., 1997: Żyli z nami. [w:] Lublin w dziejach i kulturze Polski (red.) T. Radzik i A.A. Witusik, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Lublinie, Krajowa Agencja Wydawnicza-Lublin sp. z o.o., s. 245-269.
• Rozwałka A., 1997: Przemieszczenia lubelskiego grodu w czasach średniowiecza i jego związki z powstaniem miasta. [w:] Lublin w dziejach i kulturze Polski (red.) T. Radzik i A. A. Witusik, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Lublinie, Krajowa Agencja Wydawnicza-Lublin sp. z o.o., s. 7-21.
• Sawczuk H., 1991: Historia budowy miast, Politechnika Białostocka, Białystok.
• Szczęsna J., Gawrysiak L., 2009: Wielokulturowe dziedzictwo Lubelszczyzny elementem potencjału turystycznego regionu. [w:] Annales UMCS, Sec.B, 64/1, s. 37-52.
• Szczygieł R., 2008a: Lokacja miasta na prawie niemieckim i jego rozwój do końca XVI wieku. [w:] Szczygieł R., Gmiterek H., Dymmel P., Lublin. Dzieje miasta, Tom I, Od VI do końca XVIII wieku, Towarzystwo Miłośników Lublina, Wydawnictwo Tylda, s. 23-90.
• Szczygieł R., 2008b: W dobie przedkolacyjnej. [w:] Szczygieł R., Gmiterek H., Dymmel P., Lublin. Dzieje miasta, Tom I, Od VI do końca XVIII wieku, Towarzystwo Miłośników Lublina, Wydawnictwo Tylda, s. 9-22.
• Śladkowski W., 1997: Lublin powstańczy. [w:] Lublin w dziejach i kulturze Polski (red.) T. Radzik i A. A. Witusik, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Lublinie, Krajowa Agencja Wydawnicza-Lublin sp. z o.o., s. 191-207.
• Śladkowski W., 2000: W epoce zaborów. [w:] Radzik T., Śladkowski W., Wójcikowski G., Wójcikowski W., Lublin. Dzieje miasta, Tom II, XIX i XX wiek, Towarzystwo Miłośników Lublina, Wydawnictwo Multico, s. 11-172.
• Wadowski J. A., 2004: Kościoły lubelskie, Norbertinum, Lublin.