Eksperymentalne aspekty badania korelacji femtoskopowych w zderzeniach relatywistycznych ciężkich jonów

• Autorzy: Zbroszczyk H. P.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawione tu opracowanie zawiera informacje dotyczące metody pomiarów czasowo-przestrzennych charakterystyk zderzeń relatywistycznych hadronów i ciężkich jonów poprzez analizę korelacji cząstek emitowanych w badanych zderzeniach. Rozwijana przez prawie pół wieku metoda femtoskopii korelacyjnej stanowi piękny przykład związków odległych na pozór działów fizyki, wzajemnej stymulacji metod eksperymentalnych i opisu teoretycznego, oraz roli uzyskiwanych wyników w rozumieniu mechanizmów badanych procesów. Dlatego eksperymentalne aspekty tej metody przedstawione zostały na tle jej historycznego rozwoju oraz w zestawieniu z opisem podstaw teoretycznego formalizmu i parametryzacji efektów korelacyjnych, a także roli femtoskopii w rozwoju modeli teoretycznych. Praca rozpoczyna się od wstępu, po którym następuje wprowadzenie w zderzenia ciężkich jonów. Mimo iż większość pracy opisuje badania z zakresu zderzeń ciężkich jonów, wspomniane zostaną takie wyniki femtoskopowe pochodzące ze zderzeń elementarnych, np. proton-proton, które są traktowane jako dane referencyjne - punkt odniesienia. Rozdział trzeci został poświęcony drodze rozwoju femtoskopii korelacyjnej, w którym zostały zebrane najważniejsze, femtoskopowe "kamienie milowe", począwszy od prekursorów, inspiracji, poprzez pierwsze rozważania teoretyczne oparte na interferometrii pionów i opisie statystyki kwantowej, korelacje układu dwóch protonów oraz ich oddziaływaniu w stanach końcowych. Pokazano także pierwsze wyniki eksperymentalne dotyczące układów neutralnych mezonów π0 oraz neutronów, kiedy to skupiano się na geometrycznej interpretacji rezultatów femtoskopowych. Końcowe lata ubiegłego wieku to bardzo dynamiczny rozwój nowych aspektów, to czas, kiedy zainteresowano się pojęciem asymetrii czasowo-przestrzennej w przypadku korelacji cząstek nieidentycznych, to także jakże intensywny rozwój nowych technik (m.in. imaging'u"). Wraz z uruchomieniem kompleksu RHIC w laboratorium w Brookhaven, XXI wiek otworzył przed naukowcami zupełnie nowe możliwości. Po raz pierwszy w historii zarejestrowane zostało przejście materii ze stanu hadronowego do stanu kwarkowego, korelacje femtoskopowe naturalnie towarzyszyły przełomowym odkryciom. Kilkanaście lat później okazało się, że o ile rejestracja nowego stanu była przełomowa, kiedy to eksperymenty realizujące zderzenia ciężkich jonów zweryfikowały przypuszczenie odnośnie stanu plazmy kwarkowo-gluonowej, kiedy zamiast spodziewanych własności gazu idealnego plazma okazała się być niemalże idealną cieczą - to sam moment przejścia fazowego ze stanu hadronowego do kwarkowego wydał się także, o ile nawet nie bardziej, interesujący. W tym celu fizycy eksperymentalni skierowali swoje zainteresowanie w stronę niższych energii zderzenia, które pozwoliły przyjrzeć się charakterystykom przejścia fazowego. Badania okazały się być na tyle fascynujące, że obecnie planowane jest uruchomienie kolejnych kompleksów, które pozwolą eksplorować ten obszar diagramu fazowego z jeszcze większą precyzją. Po przeglądzie dotychczasowych osiągnięć oraz omówieniu potencjalnych perspektyw rozwoju został opisany formalizm korelacji femtoskopowych, skupiający się zarówno na omówieniu różnych efektów korelacyjnych dla różnych układów par (nieoddziałujących mezonów, barionów, cząstek nieidentycznych, itd.) z uwzględnieniem zarówno efektów statystyki kwantowej, jak i oddziaływań w stanach końcowych. Oddzielna część pracy została poświęcona różnym parametryzacjom funkcji korelacyjnej, począwszy od prac Kopyłowa-Podgoreckiego, po klasyczną, najczęściej teraz stosowaną parametryzację gaussowską, poprzez różne układy odniesienia, w jakich mierzone są korelacje femtoskopowe, aż po alternatywne parametryzacje funkcji korelacyjnych: sferyczne funkcje harmoniczne czy zależności azymutalne. Kolejny rozdział został poświęcony eksperymentom zderzeń ciężkich jonów jakie obecnie zajmują się badaniami korelacji femtoskopowych, m. in. STAR, ALICE, NA49 i NA61/SHINE, a także tym dopiero planowanym: CBM czy MPD. Bardzo wiele miejsca poświęcono w pracy na opis procedur analizy danych doświadczalnych, począwszy od omówienia kryteriów selekcji danych eksperymentalnych, aż po różne korekcje, którym należy poddać eksperymentalną funkcję korelacyjną: ze względu na zmierzone tło zawierające korelacje niefemtoskopowe (zostało omówione kilka różnych, niezwykłe istotnych przykładów takich korelacji, których nieuwzględnienie może prowadzić do błędnej interpretacji wyników), korekcje na skończoną rozdzielczość detektora czy możliwość poprawnej identyfikacji cząstki - ze względu na jej rodzaj, jak również ze względu na niemożność odseparowania produktów rozpadów od cząstek pierwotnych. Ostatni rozdział opowiada o tym, jakie znaczenie ma femtoskopia dla rozwoju modeli teoretycznych, zostały omówione przykładowe modele, które najczęściej są wykorzystywane w femtoskopii. Pracę zamyka krótkie podsumowanie, wnioski i możliwości dalszego rozwoju dziedziny femtoskopii korelacyjnej.

Słowa kluczowe

PL

fizyka; fizyka cząstek elementarnych; jony ciężkie; zderzenia ciężkich jonów; hadrony; femtoskopia korelacyjna

EN

physics; elementary particle physics; heavy ions; heavy-ion collisions; hadrons; correlation femtoscopy

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Fizyka
• Rocznik: 2018
• Tom: z. 59
• Strony: 3--260
• Opis fizyczny: Bibliogr. 150 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Zbroszczyk H. P.

• Wydział Fizyki Politechniki Warszawskej

Bibliografia

• [1] https://www.nuclear-power.net/wp-content/uploads/2014/12/Structure-of-Matter.jpg
• [2] Robert Mann, "An Introduction to Particle Physics and the Standard Model", CRC Press, listopad 2009
• [3] Fritzsch, Gell-Mann, Leutwyler, Physics Letters B 47, 365 (1973)
• [4] ATLAS Collaboration: G. Aad, T. Abajyan, B. Abbott et al., Phys. Lett. B716 (2012) 1-29
• [5] CMS Collaboration, Albert M. Sirunyan, Armen Tumasyan, Wolfgang Adam, Phys. Lett. B 779 (2018) 283
• [6] F. Englert and R. Brout, Phys. Rev. Lett. 13 (1964) 321
• [7] P.W. Higgs, Phys. Lett. 12 (1964) 132, Phys. Rev. Lett. 13, 508 (1964)
• [8] Wikipedia
• [9] http://www.crystalinks.com/bigbang.html
• [10] J. Bartke "Introduction to Relativistic Heavy Ion Physics" World Scientific (2009)
• [11] W. Florkowski, "Phenomenology of Ultra-Relativistic Heavy-Ion Collisions" World Scientific (2010)
• [12] J.C. Collins, M.J. Perry, Phys. Rev. Lett. 34 (1975), 21
• [13] E.V. Shuryak, Phys. Lett. B 78, 150 (1978), Phys. Repts. 61, 71 (1980)
• [14] A. Andronic, P. Braun-Munzinger, arXiv:hep-ph/0402291
• [15] S. Mrówczyński, Acta Physics Polonica B No 12, Vol. 29 (1998)
• [16] Particle Data Group 2016
• [17] T. McLerran - prywatna komunikacja
• [18] [arXiv:1407.6387 [hep-lat], arXiv:1309.5258 [hep-lat]
• [19] Sz. Borsanyi, Z. Fodor, Ch. Hoelbling et al., Phys. Lett. B 370 (2014) 99-104; arXiv:1407.6387 [hep-lat]
• [20] Z. Fodor, S.D. Katz, JHEP 0404, 050 (2004)
• [21] http://www.gauss-centre.eu/SharedDocs/Bilder/GAUSS-CENTRE/EN/projects/2015/Elemen_Part_Physics/philipsen_fig01.jpg;jsessionid=5D58D9
• [22] Rozprawa doktorska H. Zbroszczyk "Studies of Baryon-Baryon Correlations in Relativistic Nuclear Collisions Registered at the STAR Experiment", Warszawa/Nantes 2008
• [23] W. Busza, A. Goldhaber, Phys. Lett. B, 139 (1984), p. 225
• [24] http://inspirehep.net./record/1593953/plots
• [25] R. Hanbury-Brown and R.Q. Twiss, "A new type of interferometer for use in radio astronomy", Philos. Mag. 45 (1954) 663
• [26] V.G. Grishin, G.I. Kopylov, M.I. Podgoretskii, "Interference of identical particles in processes involving excited nuclei and resonances", Sov. J. Nucl. Phys. 13 (1971) 638
• [27] G.I. Kopylov, M.I. Podgoretskii, "Multiple production and interference of particles emitted by moving sources", Sov. J. Nucl. Phys. 18 (1974) 336
• [28] G.I. Kopylov, "Like particle correlations as a tool to study the multiple production mechanism", Phys. Lett. B50 (1974) 472
• [29] G. Goladhaber, S. Goldhaber, W. Lee, A. Pais, "Influence of Bose-Einstein statistics on the antiproton-proton annihilation process", Phys. Rev. 120 (1960) 300
• [30] K. Eskreys, "Angular correlations between 0 mesons produced in Ar-Xe interactions at 9 GeV/c - incoming momentum", Acta Phys. Polon. 36 (1969) 237
• [31] T. Siemiarczuk, P. Zieliński, Phys. Lett. 24B, no. 13 (1967) 675
• [32] E.V. Shuryak, "Correlations of identical pions in multiple production reactions", Sov. J. Nucl. Phys, 18 (1973) 1302, Phys. Lett. 44B (1973) 387
• [33] G. Cocconi, "Second order interference as a tool for the determination of hadron fireball dimensions", Phys. Lett. B49 (1974) 459
• [34] M. Gyulassy, S.K. Kauffmann , L.W. Wilson, "Pion Interferometry in Nuclear Collisions”, Theory, Phys. Rev. C 20 (1979) 2267
• [35] S. Pratt, "Pion Interferometry for Exploding Sources", Phys. Rev. Lett. 53 (1984) 1219
• [36] R. Lednicky, V.L. Lyuboshitz, "Influence od Final-State Interaction on correlations of two particles with nearly equal momenta", Sov. Journ. Nucl. Phys. 35 (1982) 770
• [37] S. Pratt, CRAB, http://web.pa.msu.edu/poople/pratts/freecodes/cmb/home.html, Nucl. Phys. A566 (1994) 103c
• [38] Deutschmann et al.
• [39] G.N. Agakishiev et al., "Dimensions of the secondary pion emission region in multi-nucleon collisions of nuclear projectiles D, He, C with C and Ta nuclei at the incident momentum of 4.2 Gev/c per nucleon", Sov. Journ. of Nucl. Phys, 39 (1984) 543
• [40] V.G. Grishin et al., "Observation of the effect of (0,0) interference and the size of the region of emission of 0 mesons in the Ar - Xe interactions at 3.5 Gev/c", Sov. J. Nucl. Phys. 47 (1988) 278
• [41] Yu.D. Bayukov et al., "Correlations between neutrons with small relative momenta produced in p-Pb interactions at 7.5 GeV/c", Phys. Lett. B 189 (1987) 291
• [42] S. Mrówczynski, "On the neutron-proton correlations and deuteron production", Phys. Lett B 277 (1992) 43
• [43] S. Mrówczynski, "Two-particle correlation and bound state formation - two sides of the same medal", Nukleonika 43 (1998) 37
• [44] R. Lednicky et al., "How to measure which sort of particles was emitted earlier and which later", Phys. Lett. B373 (1996) 30
• [45] B. Erazmus et al., "Particle Correlations at ALICE", SUBATECU 98-03 (1998)
• [46] J. Adams et al., STAR Coll., "Pion kaon correlations in Au+Au collisions at √SNN = 130GeV", Phys. Rev. Lett. 91 (2003) 262302
• [47] A. Kisiel, "Non-identical particle femtoscopy at sqrt (s_NN)=200 AGeV in hydrodynamics with statistical hadronization", Phys. Rev. C81 064906, 2010
• [48] P. Danielewicz, D.A. Brown, "Imaging of Sources in Heavy-Ion Reactions", arXiv:nucl-th/9811048v1(1998)
• [49] P. Danielewicz, D.A. Brown, M. Heffner, S. Pratt and R. Soltz, "Towards the 3D-Imaging of Sources", Acta Phys. Hung. A 19/1 (2004) 1
• [50] P. Chung and P. Danielewicz, "Evidence for non-Gaussian tail in 3-Dimensional pion emission source at SPS", Int. J. Mod. Phys. E16:2205-2209, (2007)
• [51] P. Chung and P. Danielewicz, "Three-dimensional two-pion source function extraction from SPS to RHIC", Acta Physica Polonica B1(3) (2008) 505
• [52] J. Barrette et al. (E877 Collaboration), "Two-Pion Correlations in Au+Au Collisions at 10.8 GeV/c per Nucleon", Phys. Rev. Lett. 78, 2916 (1997)
• [53] S.E. Koonin, "Proton pictures of high-energy nuclear collisions", Phys. Lett. 70B (1977) 43
• [54] G.F. Bertsch, "Pion interferometry as a probe of the plasma", Nucl. Phys. A 498 (1989) 173c
• [55] A.N. Makhlin, Yu.M. Sinyukov, "The hydrodynamics of hadron matter under a pion interferometric microscope", Z. Phys. C 39 (1988) 69
• [56] Yu.M. Sinyukov, "Hanbury-Brown/Twiss correlations for expanding hadron and quark-gluon matter", Nucl. Phys, A498 (1989) 151c
• [57] K.H. Ackermann, et. al., STAR Coll, "Elliptic flow in Au+Au collisions at (S(NN))**(1/2) = 130 GeV", Phys. Rev. Lett. 86 (2001) 402
• [58] J. Adams et al., STAR Coll., "Experimental and theoretical challenges in the search for the quark gluon plasma: The STAR Collaboration's critical assessment of the evidence from RHIC collisions", Nucl. Phys. A757 (2005) 102-183
• [59] W. Florkowski et al., "Solution of the RHIC HBT puzzle with Gaussian initial conditions", J. Phys. G36 (2009) 064067
• [60] S. Pratt, "The Long Slow Death of the HBT Puzzle", Proceedings for QM 2009, Nucl. Phys. A830 (2009) 51c
• [61] Hanna Gos for the STAR Collaboration, "Proton - proton, anti-proton – anti-proton, proton - anti-proton correlations in Au+Au collisions measured by STAR at RHIC", Eur. Phys. J. C49 (2007) 75-80
• [62] Sebastian Siejka for the STAR Collaboration, "Two-particle Proton Correlations at BES Energies", Acta Phys. Polon. Supp. 9 (2016) 317
• [63] Sebastian Siejka for the STAR Collaboration, "Geometry and Dynamics in Heavy-ion Collisions Seen by the Femtoscopy in the STAR Experiment", wystąpienie konferencyjne Quark Matter 2018, Włochy, 2018
• [64] L. Adamczyk, J.K. Adkins, H. Zbroszczyk et al., "Measurement of interaction between antiprotons", Nature 527, 345-348 (2015) 148
• [65] J. Adams, H. Zbroszczyk et al., "Proton - lambda correlations in central Au+Au collisions at √sNN = 200 GeV", Phys. Rev. C74 (2006) 064906
• [66] A. Kisiel, M. Szymański, H. Zbroszczyk, Phys. Rev. C89 (2014) no. 5, 054916
• [67] L. Adamczyk, H. Zbroszczyk et al, "/\/\ Correlation Function in Au+Au collisions at sNN √sNN = 200 GeV", Phys. Rev. Lett. 114 (2015) no. 2, 022301
• [68] B.I. Abelev et al., STAR Coll., Pion Interferometry in Au+Au and Cu+Cu Collisions at √sNN = 62.4 and 200 GeV, Phys. Rev. C80:024905, 2009
• [69] J. Bartke, Size or the Pion Emission Region in Collision of Relativistic Nuclei from Intensity Interferometry, Phys. Lett. B 174 (1986) 32
• [70] M.M. Aggarval, Z. Chajęcki, H. Zbroszczyk et al., "Pion femtoscopy in p+p collisions at √s = 200 GeV", Phys. Rev. C 83 (2011) 64905
• [71] K. Aamodt, H. Zbroszczyk et al., "Two-pion Bose-Einstein correlations in central Pb-Pb collisions at √sNN = 2.76TeV", Phys. Lett. B696 (2011) 328-337
• [72] K. Aamodt, H. Zbroszczyk et al., "Femtoscopy of pp collisions at √sNN = 0.9 and 7 'TeV at the LHC with two-pion Bose-Einstein correlations", Phys. Rev. D 84 (2011) 112004
• [73] L. Adamczyk, H. Zbroszczyk et al., "Beam energy dependent two-pion interferometry and the freeze-out eccentricity of pions in heavy ion collisions at STAR", Phys. Rev. C 92 (2015) 14904
• [74] Y. Wu, "Al+Au √sNN= 4.9 GeV, Au+Au √sNN= 4.5 GeV Fixed-Target Collisions at STAR", Quark Matter - prezentacja
• [75] NA61/SHINE, "NA61/SHINE physics program: First results and future plans", Prog. Theor. Phys. Suppl. 193 (2012) 29-33
• [76] H. Appelshauser et al., "Two proton correlations from 158-A-GeV Pb+Pb central collisions", Phys. Lett. B467 (1999) 21-28
• [77] S.V. Afanasiev et al., "Bose-Einstein correlations of charged kaons in central Pb+Pb collisions at Ebeam =158 GeV per nucleon", Phys. Lett. B557 (2003) 157-166
• [78] C. Alt et al., "Bose-Einstein correlations of pi-pi-pairs in central Pb+Pb collisions at A-20, A-30, A-40, A-80, and A-158 GeV", Phys. Rev. C77 (2008) 064908
• [79] T. Anticic et al., "Proton-Lambda Correlations in Central Pb+Pb Collisions at √sNN= 17.3 GeV", Phys. Rev. C83 (2011) 054906
• [80] M. Plumer, S. Raha, R.M. Weiner (editors), Proc. Int. Workshop on Correlations and Multiparticle Production (CAMP) (LESIP IV), Marburg, Germany, May 14-16 (1990)
• [81] D. Ardouin, (editor), Proc. Int. Workshop on Particle Correlations and Interferometry in Nuclear Collisions, (CORRINE'90), Nantes, France, June 28-30 (1990)
• [82] J. Aichelin, D. Ardouin (editors), Proc. Int. Workshop on Particle Correlations and Nuclear Reactions CORINNE II, Nantes, France, September 6-10 (1994)
• [83] R.M. Weiner (editor). Bose-Einstein Correlations in Particle and Nuclear Physics, J. Wiley & Sons (1997)
• [84] T. Pawlak, J. Pluta (editors) "DEMON in Warsaw" Intern. Meeting on DEMON detector related heavy ion physics, Warsaw, November 6-8, 1997, Nukleonika, 43 (3) 207-394 (1998)
• [85] T. Pawlak, A. Kisiel (editors) Proc. of the 2-nd Warsaw Meeting on Particle Correlations and Resonances in Heavy Ion Collisions, Warsaw, Poland, October 15-18, 2003, Nukleonika, 19 supl. 2, s1-s123, (2004)
• [86] J. Pluta, H.P. Gos (editors) Proc. of the 18th Conf. on Heavy Ion Collisions, August 4-9 (2005), Selected art. of poster sessions, Nukleonika , 51, supl. 3, s1-s112 (2006)
• [87] Proceedings, 35th International Symposium on Multiparticle dynamics (ISMD 2005) and 1st Workshop on Particle correlations and femtoscopy (WPCF 2005): Kromeriz, Czech Republic, August 9-17, 2005 Vladislav Simak (ed.) (Prague, Tech. U.), Michal Sumbera (ed.) (Rez, Nucl. Phys. Inst.), Sarka Todorova-Nova (ed.) (Thfts U.), Boris Tomasik (ed.) (Copenhagen U.). 2006. 663 pp. Published in AIP Conf. Proc. 828 (2006) pp. 1-663
• [88] J. Pluta, M. Zawisza (editors), Proc. IV Workshop on Particle Correlations and Femtoscopy , Cracow, Poland, September 11-14, 2008, Acta Phys. Polon. B40 (4) 913-1256 (2009)
• [89] A. Kisiel, M.J. Peryt (editors), Proc XI Workshop on Particle Correlations and Femtoscopy and NICA Days, Acta Phys. Polon. B9 (2) 147-354 (2016)
• [90] XIII Workshop on Particle Correlations and Femtoscopy, Cracow, Poland , 22-26 May 2018, https://indico.ifj.edu.pl/event/199/
• [91] G.I. Kopylov, M.I. Podgoretskii, "Correlations of Identical Particles Emitted by Highly Excited Nuclei", Yad. Fiz. 15, 392 (1972); Sov. J. Nucl. Phys. 15, 219 (1972)
• [92] G.I. Kopylov, "Like particle correlations as a tool to study the multiple production mechanism" , Phys. Lett. B50 (1974) 472
• [93] R. Lednicky, V.L. Lyuboshitz, "Influence of final state interactions on correlations of two particles with nearly equal momenta", JINR rep. E2-81-453, Sov. J. Nucl. Phys. 35 (1982) 770
• [94] R. Lednicky, V.L. Lyuboshitz, "Final state interactions effect on correlations in narrow particle pairs", Proc. Int. Workshop on Particle Correlations and Interferometry in Nuclear Collisions, CORRINE'90, Nantes, France, (1990) 42
• [95] R. Lednicky, "Finite-size effects on two-particle production in continuous and discrete spectrum", Phys. Part. Nucl. 40 (2009) 307, nucl-th/0501065
• [96] R. Lednicky, "Correlation femtoscopy", Nucl. Phys. A774. (2006) 189, nucl-th/0510020
• [97] T.D. Shoppa, S.E. Koonin, and R. Seki, "Effect of the source charge on charged-boson interferometry", Phys. Rev. C 61, 054902 (2000)
• [98] Bao-An-Li, "Revisit of Coulomb effect on -/+ ratio in heavy ion collisions", Phys. Lett. B346 (1995) 5
• [99] M.G. Bowler, "Coulomb corrections to Bose-Einstein correlations have been greatly exaggerated", Phys. Lett. B 270 (1991) 69
• [100] Yu.M. Sinyukov et al., "Coulomb corrections for interferometry analysis of expanding hadron systems", Phys. Lett. B 432 (1998) 248
• [101] Z. Chajęcki, "Global Conservation Laws and Femtoscopy at RHIC" – rozprawa doktorska, Columbus 2009
• [102] http://article.sapub.org/10.5923.j.jnpp. 20140406.02.html
• [103] Christopher Anson, "Energy dependent Hanbury Brown - Twiss interferometry and the freeze-out eccentricity of heavy ion collisions at STAR" - rozprawa doktorska, Columbus 2013
• [104] Mike Lisa - prywatna komunikacja
• [105] K. Aamodt, "Azimuthally Differential Pion Femtoscopy in Pb-Pb Collisions at √sNN= 2.76 TeV", Phys. Rev. Lett. 118, 222301
• [106] https://www.bnl.gov/rhic/
• [107] http://www.star.bnl.gov
• [108] http://www.phenix.bnl.gov/
• [109] https://www.bnl.gov/phobos/
• [110] http://www4.rcf.bnl.gov/brahms/WWW/
• [111] http://www.if.pw.edu.pl/~kperl/HIP/hip.html
• [112] B. Abelev and al., (ALICE Collaboration), Eur. Phys. J. C72
• [113] http://aliceinfo.cern.ch/fublic/Welcome.html
• [114] http://na49iufo.web.cern.ch/na49info/
• [115] https://fair-center.eu/
• [116] http://nica.jinr.ru/
• [117] Peter Senger, http://inspirehep.net/record/1474181/files/figures_experiments.png
• [118] M. Lopez-Noriega, "Pion Interferometry in AuAu Collisions at a Center of Mass Energy per Nucleon of 200 GeV" - rozprawa doktorska, Columbus 2004
• [119] Paweł Szymański - prywatna komunikacja (praca na rzecz kolaboracji STAR)
• [120] A. Kisiel, "Non-identical Particle Correlation Analysis in the Presence of Nonfemtoscopic Correlations", Acta Phys. Polon. B48 (2017)
• [121] A. Aamodt, H. Zbroszczyk et al. (ALICE Collaboration), Phys. Rev. D 84 (2011) 112004
• [122] G. Renault "Etude des corrélations de particules étranges mesurées par l'expérience STAR dans les collisions d'ions lourds ultra-relativistes au RHIC" - rozprawa doktorska, Nantes, 2004
• [123] A. Kisiel "Studies of non-identical meson-meson correlations at low relative velocities in relativistic heavy-ion collisions registered in the STAR experiment" rozprawa doktorska, Warszawa 2004
• [124] A. Bzdak, V. Koch, and J. Liao, Phys. Rev. C 83 (2011) 64905
• [125] A. Kisiel, W. Florkowski, W. Broniowski and J. Pluta, Phys. Rev. C73 (2006) 064902
• [126] A. Adare et al., "Systematic study of charged-pion and kaon femtoscopy in Au+Au collisions at √sNN=200 GeV", Phys. Rev. C 92 (2015) 034914
• [127] J. Adam, H. Zbroszczyk et al., ALICE Collaboration, "One-dimensional pion, kaon , and proton femtoscopy in Pb-Pb collisions at √sNN = 2.76 TeV", Phys. Rev. C 92 (2015) 054908
• [128] B. Erazmus, R. Lednicky, L. Mortin, C.K Gelbke, "Influence of the emitter Coulomb field on two-proton correlation function", Nucl. Phys. A 604, (1996), 69-90
• [129] https://drupal.star.bnl.gov/STAR./book/export/html/761
• [130] W. Broniowski, W. Florkowski et al., "THERMINATOR: THERMal heavy-IoN generATOR", Comput. Phys. Commun. 174 (2006) 069-687
• [131] https://urqmd.org/
• [132] S.A. Bass, M. Bleicher et al., "Microscopic Models for Ultrarelalivistic Heavy Ion Collisions", Prog. Part. Nucl. Phys. 41 (1998) 225-370
• [133] M. Bleicher, E. Zabrodin et al., "Relativistic Hadron-Hadron Collisions in the Ultra-Relativistic Quantum Molecular Dynamics", Model J. Phys. G: Nucl. Part. Phys. 25 (1999) 1859-1896 154
• [134] H. Petersen, H. Stöcker et. al., "Fully integrated transport approach to heavy ion reactions with an intermediate hydrodynamic", Phys. Rev. C 78 (2008) 044901
• [135] M. Szymański, "Korelacje cząstek nieidentycznych w zderzeniach jąder złota wygenerowanych przy użyciu modelu UrQMD", praca inżynierska, Warszawa, 2011
• [136] Diana Pawłowska, "Badanie zderzeń ciężkich jonów przy pomocy femtoskopowych korelacji układu dwóch protonów" - praca magisterska, Warszawa, 2007
• [137] W. Broniowski, M. Chojnacki et al., "THERMINATOR 2: THERMal heavy IoN generATOR 2", Comput. Phys. Commun. 183 (2012) 746-773
• [138] http://root.cern.ch
• [139] M. Lisa, F. Retiere, "Observable implications of geometrical and dynamical aspects of freeze-out in heavy ion collisions", Phys. Rev. C70 (2001) 044907
• [140] D. Pawłowska, H. Zbroszczyk, publikacja w przygotowaniu
• [141] H. Zbroszczyk, P. Szymański, "Adaptation of the THERMINATOR model for BES program", wystąpienie plakatowe na konferencji Quark Matter 2018, Włochy
• [142] A. Andronic - prywatna komunikacja
• [143] XIX GDRE WORKSHOP Heavy Ions at Relativistic Energies SUBATECH, Nantes, France July 03- 07, 2017, prezentacja: "Kaon femtoscopy in Au+Au collisions at the energy from 7.7 to 200 CeV at the STAR experiment"
• [144] M. Seniut, "THERMINATOR generator adaption to the conditions of RHIC and FAIR experimental complexes", praca inżynierska, Warszawa 2017
• [145] K. Werner, "The hadronic interaction model EPOS", Nucl. Phys. Proc. Suppl. 175-176 (2008) 81-87
• [146] T. Pierog, K. Werner, "Parton Saturation and Hydrodynamics in EPOS3", Acta Phys. Polon. Supp. 8 (2015) 1031
• [147] K. Werner, T. Hirano et al., "Gribov-Regge theory, partons, remnants, strings - and the EPOS model for hadronic interactions", Nucl. Phys. Proc. Suppl. 196 (2009) 36-43
• [148] Klaus Werner - prywatna komunikacja
• [149] M. Stefaniak, H. Zbroszczyk, "Examination of the heavy-ion collisions using EPOS model in the frame of BES program at RHIC", Web Conf. 164 (2017) 07013
• [150] K. Poniatowska, "Prediction of non-identical particle correlations for the Beam Energy Scan program", EPJ Web Conf. 71 (2014) 00112 142

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).