Rozpoznanie stref perspektywicznych występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w Polsce : nowe wyniki oraz dalsze kierunki badań

• Autorzy: Podhalańska T. , Waksmundzka M. I. , Becker A. , Roszkowska-Remin J.

Warianty tytułu

EN

Investigation of the prospective areas and stratigraphic horizons of the unconventional hydrocarbon resources in Poland : new results and future research directions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Studies that have recently been carried out by the Polish Geological Survey aim at, among others, deepening and supplementing the knowledge of unconventional hydrocarbon systems in Poland, including petroleum systems of the lower Palaeozoic in the Polish part of the East European Craton and of the Carboniferous in the South-Western Poland. The article presents the main principles and objectives of the research and the results of the project titled “Identification of prospective zones for unconventional hydrocarbon accumulations in Poland, stageI”,which is the only project that uses a wide range of recently conducted regional geology research and laboratory analyses, integrated with geological information derived from newly drilled boreholes. Geological constraints for the occurrence of unconventional hydrocarbon deposits in the Cambrian, Ordovician Silurian and Carboniferous rocks are presented. What is emphasized is the need to continue the work and to extend it to new research directions aimed at petroleum system modelling (e.g.burial history and analysis of hydrocarbon generation), and the need to refine and clarify some of the results obtained, supplementing them with an analysis of the latest data from newly drilled boreholes.

Słowa kluczowe

PL

system węglowodorowy; niekonwencjonalne systemy węglowodorowe; przeszłość geologiczna; dolny paleozoik; Karbon; kraton wschodnioeuropejski; Południowo-Zachodnia Polska

EN

hydrocarbon system; unconventional hydrocarbon systems; geological background; lower Palaeozoic; Carboniferous; East European Craton; South-Western Poland

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 64, nr 12
• Strony: 953--962
• Opis fizyczny: Bibliogr. 57 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Podhalańska T.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Waksmundzka M. I.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Becker A.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Roszkowska-Remin J.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• [1]. ALEKSANDROWSKI P., KUROWSKI L. & MAZUR S. 2003 - Budowa strukturalna i sedymentologia kompleksu karbońskiego eksternidów waryscyjskich na obszarze monokliny przedsudeckiej na podstawie danych geofizyki otworowej oraz materiału rdzeniowego. Raport [W:] Nawrocki J.(red.), Paleozoiczna Akrecja Polski, program badawczy C18/T12/2001. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [2]. BIELEŃ W. & MATYASIK I. 2013 - Shale oil - nowy aspekt poszukiwania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w formacjach łupkowych. Nafta-Gaz, 69 (12): 879-886.
• [3]. BOJKOWSKI K. & DEMBOWSKI Z. 1988 - Paleogeografia karbonu Lubelskiego Zagłębia Węglowego na tle paleogeografii karbonu Polski. [W:] Dembowski Z. & Porzycki J. (red.), Karbon Lubelskiego Zagłębia Węglowego. Pr. Inst. Geol., 122: 18-26.
• [4]. DYRKA I. 2016 - Charakterystyka petrofizyczno-mineralogiczna wyznaczonych kompleksów perspektywicznych niższego paleozoiku kratonu wschodnioeuropejskiego i karbonu podłoża monokliny przedsudeckiej na podstawie wybranych wyników badań laboratoryjnych. Prz. Geol., 64 (12): 982-986.
• [5]. FELDMAN-OLSZEWSKA A. &, ROSZKOWSKA-REMIN J. 2016 - Litofacje formacji perspektywicznych dla gazu i ropy w łupkach w utworach ordowiku i syluru na obszarze bałtyckim i podlasko-lubelskim. Prz. Geol., 64 (12): 968-975.
• [6]. GĄSIOR I., SKUPIO R. & DOHNALIK M. 2016 - Metodyka wyznaczania zawartości substancji organicznej w utworach niższego paleozoiku i karbonu dla archiwalnych otworów wiertniczych. Prz. Geol., 64 (12): 987-994.
• [7]. GROTEK I. 2006 - Dojrzałość termiczna materii organicznej z utworów pokrywy osadowej pomorskiego odcinka TESZ, basenu bałtyckiego oraz obszarów przyległych. [W:] Matyja H. & Poprawa P. (red.), Ewolucja facjalna, tektoniczna i termiczna pomorskiego segmentu szwu transeuropejskiego oraz obszarów przyległych. Pr. Państw. Inst. Geol., 186: 253-269.
• [8]. GROTEK I. 2016 - Rozpoznanie petrologiczne i dojrzałość termiczna materii organicznej w utworach kambru, ordowiku i syluru na obszarze bałtyckim i podlasko-lubelskim. Prz. Geol., 64 (12): 1000-1004.
• [9]. GÓRECKA-NOWAK A. 2003 - Wyniki analizy palinologicznej osadów młodszego paleozoiku podłoża monokliny przedsudeckiej, II etap. [W:] Nawrocki J. (red.), Paleozoiczna Akrecja Polski, program badawczy C18/T12/2001. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [10]. GÓRECKA-NOWAK A. 2007 - Palynological constraints on the age of Carboniferous clastic succession of western Poland. Geol. Quart., 51 (1): 39-56.
• [11]. GÓRECKA-NOWAK A. 2008 - New interpretations of the Carboniferous stratigraphy of SW Poland based on miospore data. Bull. Geosci., 83 (1): 101-116.
• [12]. GÓRECKA-NOWAK A. 2009 - Palynological data from Siciny IG 1 and Marcinki IG 1 boreholes and their significance in the recognition of the Carboniferous succession of SW Poland. Geol. Quart., 53 (2): 167-186.
• [13]. JAROSIŃSKI M. 1997 - Badania tektoniczne i geodynamiczne w otworze Paproć 29. [W:] Lipiec M. (red.), Analiza utworów karbonu w otworze rozpoznawczym Paproć 29 (aneks do tematu: „Budowa geologiczna strefy waryscydów w podłożu monokliny przedsudeckiej”) 1-III.27, nr inw. 134191. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [14]. JAANUSSON V. 1976 - Faunal dynamics in the Middle Ordovician (Viruan) of Balto-Scandia. The Ordovician System. Univ. Wales press Nation. Mus. Wales, Cardiff.: 301-326.
• [15]. JAWOROWSKI K. 2002 - Profil dolnego paleozoiku w północnej Polsce - zapis kaledońskiego stadium rozwoju basenu bałtyckiego. Pos. Nauk. Państw. Inst. Geol., 58 (10): 9-10.
• [16]. JUBITZ K.B., ZNOSKO J., FRANKE D. & GARETSKY R. 1986 - Southwest border of the East European Platform. Tectonic Map 1 : 1 500 000. IGCP Project 86. Z.G.I. Berlin.
• [17]. KARCZ P. & JANAS M. 2016 - Materia organiczna łupków kambru, ordowiku i syluru w basenie bałtycko-podlasko-lubelskim Polski. Prz. Geol., 64 (12): 995-999.
• [18]. KARNKOWSKI P.H., PIKULSKI L. & WOLNOWSKI T. 2010 - Petroleum geology of the Polish part of the Baltic region - an overview. Geol. Quart., 54, 2: 143-158.
• [19]. KIERSNOWSKI H. & DYRKA I., 2013 - Potencjał złożowy ordowicko-sylurskich łupków gazonośnych w Polsce: omówienie dotychczasowych raportów i propozycje udoskonalenia metodyki oceny zasobów gazu w raporcie w 2014 r. Prz. Geol., 61: 354-373.
• [20]. SACHANBIŃSKI M., GRODZICKI A., MIERZEJEWSKI M., ŚLUSARCZYK S., TEMPLIN L. & PARKA Z. 1975 - Litologia, petrografia, geochemia, minerały ciężkie, stratygrafia i tektonika podłoża podpermskiego wschodniej części monokliny przedsudeckiej. Arch. Uniw. Wr., ZOOGGN Geonafta, Warszawa.
• [21]. KOTARBA (red.) 2008 - Systemy naftowe i perspektywy poszukiwawcze utworów staropaleozoicznych polskiego sektora morza bałtyckiego między Łebą a Kamieniem Pomorskim, opracowanie archiwalne, AGH, Kraków.
• [22]. KRZEMIŃSKI L. 1995 - Pochodzenie materiału detrytycznego i diageneza piaskowców karbońskich wschodniej części podłoża monokliny przedsudeckiej. Opracowanie niepublikowane. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [23]. KRZEMIŃSKI L. 1996 - Geochemia piaskowców karbonu w podłożu monokliny przedsudeckiej: materiał źródłowy i implikacje paleotektoniczne. Pol. Tow. Miner. Pr. Spec., 8: 66-68.
• [24]. MAZUR S., ALEKSANDROWSKI P., TURNIAK K., KRZEMIŃSKI L., MASTALERZ K., GÓRECKA-NOWAK A., KUROWSKI I., KRZYWIEC P., ŻELAŹNIEWICZ A. & FANNING M.C. 2010 - Uplift and late orogenic deformation of the Central European Variscan Belt as revealed by sediment provenance and structural record in the Carboniferous foreland basin of western Poland. Inter. J. Earth Sci., 99: 47-64.
• [25]. MIERZEJEWSKI M. 1975 - Tektonika. [W:] Kłapciński L. (red.), Litologia, petrografia, geochemia, minerały ciężkie, stratygrafia i tektonika podłoża podpermskiego wschodniej części monokliny przedsudeckiej. Arch. Uniw. Wr. ZOOGGN Geonafta, Warszawa.
• [26]. MODLIŃSKI Z. 1984 - Stratygrafia potremadockich osadów ordowiku Lubelszczyzny. Kwart. Geol., 28 (1): 1-16.
• [27]. MODLIŃSKI Z. (red.) 2010 - Atlas map paleomiąższościowo-paleolito- facjalnych paleozoiku podpermskiego kratonu wschodnioeuropejskiego w Polsce i na obszarach sąsiednich. Państ. Inst. Geol. Warszawa.
• [28]. MODLIŃSKI Z. 2016 - Zestawienie miąższości osadów z Sasina. Materiał żródłowy nr 1. [W:] Podhalańska T. (red.), Rozpoznanie stref perspektywicznych dla występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w Polsce, etap I. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [29]. MODLIŃSKI Z., PODHALAŃSKAT. 2010 - Outline of the lithology and depositional features of the lower Paleozoic strata in the Polish part of the Baltic region. Geol. Quart., 54 (2): 109-121.
• [30]. MODLIŃSKI Z. & SZYMAŃSKI B. 1997 - The Ordovician lithostratigraphy of the Peribaltic Depression (NE Poland). Geol. Quart., 41 (3): 273-288.
• [31]. MODLIŃSKI Z. & SZYMAŃSKI B. 2005 - Litostratygrafia ordowiku strefy Biłgoraj-Narol (SE Polska). Biul. Państw. Inst. Geol., 416: 45-79.
• [32]. MODLIŃSKI Z & SZYMAŃSKI B. 2008 - Litostratygrafia ordowiku w obniżeniu podlaskim i w podłożu niecki płocko-warszawskiej (wschodnia Polska). Biul. Państw. Inst. Geol., 430: 79-112.
• [33]. MODLIŃSKI Z., SZYMAŃSKI B. & TELLER L. 2006 - Litostratygrafia syluru polskiej części obniżenia bałtyckiego - część lądowa i morska (N Polska). Prz. Geol., 54 (9): 787-796.
• [34]. NOWAK G. 2016 - Rozpoznanie petrologiczne rozproszonej materii organicznej skał karbonu podłoża monokliny przedsudeckiej. Prz. Geol.,64 (12): 1005-1007.
• [35]. PACZEŚNA J. 2016 - Analiza litologiczno-stratygraficzna - obszar bałtycki. Kambr. [W:] Podhalańska T. (red.), Rozpoznanie stref perspektywicznych dla występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w Polsce, etap I. Opracowanie końcowe z realizacji projektu. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [36]. PODHALAŃSKA T. 1980 - Stratigraphy and development of Middle and Upper Ordovician deposits in the Łeba Elevation (NW Poland). Acta Geol. Pol., 30 (4): 327-390.
• [37]. PODHALAŃSKA T. 2009 - Późnoordowickie zlodowacenie Gondwany - zapis zmian środowiskowych w sukcesji osadowej obniżenia bałtyckiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 193.
• [38]. PODHALAŃSKA T. 2013 - Graptolity - narzędzie stratygraficzne w rozpoznaniu stref perspektywicznych dla występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów. Prz. Geol., 61 (8): 460-467.
• [39]. PODHALAŃSKA T. 2015 - Sylur. [W:] Narol IG 1, Narol PIG 2. Profile Głęb. Otw. Wiert., z. 143: 121-125.
• [40]. PODHALAŃSKA T., MODLIŃSKI Z. & SZYMAŃSKI B.2010 - Nowelizacja stratygrafii syluru brzeżnej części kratonu wschodnioeuropejskiego (obszar Lubelszczyzny i Podlasia). Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [41]. PODHALAŃSKA T., BECKER A., PACZEŚNA J., WAKSMUNDZKA M.I., MODLIŃSKI Z., GRUDZIEŃ T. & SKOWROŃSKI L. 2016a - Analiza litologiczno-stratygraficzna na podstawie wybranych profili wiertniczych dla każdego obszaru wraz z weryfikacją podziałów stratygraficznych [W:] Podhalańska T. (red.), Rozpoznanie stref perspektywicznych dla występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w Polsce, etap I. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [42]. PODHALAŃSKA T., WAKSMUNDZKA M.I., BECKER A., ROSZKOWSKA-REMIN J., DYRKA I., FELDMAN-OLSZEWSKA A., GŁUSZYŃSKI A., GROTEK I., JANAS M., KARCZ P., NOWAK G., PACZEŚNA J., ROMAN M., SIKORSKA-JAWOROWSKA M., KUBERSKA M., KOZŁOWSKA A., SOBIEŃ K. 2016b - Strefy perspektywiczne występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w kambryjskich, ordowickich, sylurskich i karbońskich kompleksach skalnych Polski - integracja wyników badań. Prz. Geol., 64 (12): 1008-1021.
• [43]. POPRAWA P. 2006 - Rozwój kaledońskiej strefy kolizji wzdłuż zachodniej krawędzi Baltiki oraz jej relacje do basenu przedpola. Pr. Państw. Inst. Geol., 186: 189-212.
• [44]. POPRAWA P. 2010 - Potencjał występowania złóż gazu ziemnego w łupkach dolnego paleozoiku w basenie bałtyckim i lubelsko-podlaskim. Prz. Geol., 58 (3): 226-249.
• [45]. POPRAWA P. & PACZEŚNA J. 2002 - Rozwój ryftu w późnym neoproterozoiku-wczesnym paleozoiku na lubelsko-podlaskim skłonie kratonu wschodnioeuropejskiego - analiza subsydencji i zapisu facjalnego. Prz. Geol., 50: 49-63.
• [46]. POPRAWA P. & KIERSNOWSKI H. 2010 - Rozpoznanie basenów węglowodorowych Polski pod kątem możliwości występowania i zasobów oraz możliwości koncesjonowania poszukiwań niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego, etap I. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [47]. POPRAWA P., SZCZEPANIK Z., MATYJA H., GROTEK I., NAWROCKI J., ŚRODOŃ J., KRZEMIŃSKI L. & inni. 2011 - Historia oraz geneza zdarzeń termicznych w basenie polskim i jego osadowym podłożu - ich znaczenie dla rekonstrukcji procesów generowania węglowodorów. Raport z projektu 21.5105.0801.00.0. Inw. 5568/2011. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [48]. PORĘBSKI SZ., PRUGAR W. & ZACHARSKI J. 2013 - Łupki sylurskie platformy wschodnioeuropejskiej w Polsce - wybrane problemy poszukiwawcze. Prz. Geol., 61: 468-477.
• [49]. POŻARYSKI W. & KARNKOWSKI P. (red.) 1992 - Tectonic map of Poland during the Variscan time. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [50]. ROMAN M.G. 2016 - Interpretacja i wizualizacja danych otworowych w utworach niższego paleozoiku obszaru kratonu wschodnioeuropejskiego i karbonu podłoża monokliny przedsudeckiej. Prz. Geol., 64 (12): 976-982.
• [51]. ROMAN M.G, PODHALAŃSKA T. 2016 - Weryfikacja profili stratygraficznych w rejonach BO-SNE i BO-SSE [W:] Podhalańska T. (red.), Rozpoznanie stref perspektywicznych dla występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w Polsce, etap I”. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [52]. ROZPOZNANIE stref perspektywicznych dla występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów w Polsce, etap I. Opracowanie końcowe projektu, kier. Podhalańska T. 2016 - Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [53]. UNRUG R. & DEMBOWSKI Z. 1971 - Rozwój diastroficzno-sedymentacyjny basenu morawsko-śląskiego. Rocz. Pol. Tow. Geol., 41: 119-168.
• [54]. WIĘCŁAW D, KOTARBA M.J., KOSAKOWSKI P., KOWALSKI A. & GROTEK I. 2010 - Habitat and hydrocarbonpotential of the Lower Paleozoicsourcerocks in the Polish part of the Baltic region. Geol. Quart., 54 (2): 159-182.
• [55]. WITKOWSKI A. & ŻELICHOWSKI A.M., 1981 - Budowa geologiczna utworów podpermskich monokliny przedsudeckiej północnej. Opracowanie niepublikowane. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [56]. WÓJCICKI A., KIERSNOWSKI H., ADAMCZAK-BIAŁY T., BECKER A., GŁUSZYŃSKI A., JANAS M., KARCZ P., KOZŁOWSKA A., KUBERSKA M., PACZEŚNA J., PODHALAŃSKA T., ROMAN M., SKOWROŃSKI L. & WAKSMUNDZKA M.I. 2015 - Prognostyczne zasoby gazu ziemnego i ropy naftowej w skałach łupkowych dolnego paleozoiku w basenie bałtycko-podlasko-lubelskim w Polsce. PIG-PIB, Warszawa. Raport niepublikowany.
• [57]. ŻELICHOWSKI A.M. 1995 - Lithostratigraphy and sedimentologic-paleogeographic development in Western Pomerania.[W:] Zdanowski A. & Żakowa H. (red.), The Carboniferous system in Poland. Pr. Państw. Inst. Geol., 148: 97-100

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.