Inkluzje węglowodorowe w cementach skał osadowych i minerałach żyłowych – charakterystyka i znaczenie

Jarmołowicz-Szulc, K.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Inkluzje węglowodorowe w cementach skał osadowych i minerałach żyłowych – charakterystyka i znaczenie

Autorzy

Jarmołowicz-Szulc K.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Hydrocarbon inclusions in cements of sedimentary rocks and in vein minerals – characteristics and significance

Języki publikacji

Abstrakty

Na podstawie badań przeprowadzonych w obrębie trzech obszarów w Polsce przedstawiono charakterystykę i efekty analiz mikrotermometrycznych inkluzji, występujących w spoiwach i minerałach skał osadowych różnego wieku (od kambru przez perm po paleogen) oraz wypełnionych węglowodorami (HCFI). Inkluzje mają charakter pierwotny i wtórny. Są na ogół jedno- lub dwufazowe. Charakteryzuje je fluorescencja w barwach biało-niebieskich (ropa naftowa) lub niebieskawej (metan), niekiedy żółtej lub czerwonej. Na podstawie barwy świecenia wstępnie oszacowano charakter węglowodorów, które wypełniają te inkluzje i krążą w skałach z tego regionu. Temperatura homogenizacji, która stanowi przybliżenie temperatury zamknięcia fluidu w minerale, wykazuje zmienność związaną z historią geologiczną badanych obszarów. Inkluzje węglowodorów współwystępują w badanych rejonach z inkluzjami solankowymi. Połączenie wyników analiz mikrotermometrycznych inkluzji węglowodorowych z rezultatami badań inkluzji wodnych pozwoliło na szerszą interpretację wyników wszystkich oznaczeń w poszczególnych rejonach. Obecność węglowodorów w inkluzjach świadczy o ich występowaniu i/lub migracji w skałach badanych regionów.

Characteristics and results of microthermometric studies of fluid inclusions which occur in the cements of sedimentary rocks of various ages (from Cambrian through Permian to Paleogene) and filled with hydrocarbons (HCFI) are presented. The inclusions are primary and secondary in origin. They display one or two phases and fluorescence in white-blue (oil) or dull blue (methane) colours, sometimes yellow or red. Based on the fluorescence colour in the ultraviolet light a character of hydrocarbons that fill these inclusions and migrate in the rocks of the region can be estimated. The inclusions are filled with palaeofluids of different compositions. The homogenization temperatures, which correspond to the minimum estimation of the trapping temperatures in minerals, show variability with respect to the geological history of the study area. The hydrocarbon inclusions are often accompanied by brine inclusions. Wider interpretation of all microthermometric analyses was enabled due to the combination of studies on hydrocarbon and aqueous inclusions. The presence of hydrocarbons in inclusions is a proof of their occurrence and/or migration in the rocks of the regions studied.

Słowa kluczowe

inkluzje fluidalne węglowodory kambr perm paleogen obszar morski i wybrzeże Bałtyku Karpaty

fluid inclusions hydrocarbons Cambrian Permian Paleogene offshore and inshore Baltic Sea area Carpathians

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

Rocznik

2016

Tom

nr 466

Strony

87--101

Opis fizyczny

Bibliogr. 44 poz., 3 k. tabl., rys., tab., zdj.

Twórcy

autor

Jarmołowicz-Szulc K.

katarzyna.jarmolowicz-szulc@pgi.gov.pl

Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

1. BAKKER R.J., 2003 — Package FLUIDS 1. Computer programs for analysis of fluid inclusion data and for modeling bulk fluid properties. Chem. Geol., 194: 3-23.
2. BAKKER R.J., BROWN P.E., 2003 — Computer modeling in fluid inclusion research, W: Fluid inclusions (red. L Samson i in.). Mineralogical Association of Canada, Short Course, 32: 185-203.
3. BARKER K.J., KOPP L. (red.), 1991 — Luminescence and spectroscopy. Quantitative and qualitative applications. SEPM Short Course, 25.
4. BODNAR R., 1990 — Petroleum migration in the Miocene Monterey Formation, California, USA: constraints from the fluid inclusion studies. Miner. Mag., 54: 295-304.
5. BROWN P.E., 1989 — FLINCOR: A microcomputer program fa the reduction and investigation of fluid inclusion data. Amer. Miner., 74: 1390-1393.
6. BURRUS R.C., 1981 — Hydrocarbon fluid inclusions in studies of diagenesis. Mineralogical Association of Canada, 6: 138-156.
7. BURRUS R.C., 1991 — Practical aspects of fluorescence microscopy of petroleum inclusions. W: Luminescence, microscopy, spectroscopy: qualitative and quantitative applications (red. C.E. Barker, O. Kopp). SEPMShort Course, 25: 1-7.
8. DUDOK I.V., JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2000 — Hydrocarbon inclusions in vein quartz (the Marmarosh diamonds) form the Krosno and Dukla zones in the Carpathians. Geol. Quart., 44, 4: 415-423.
9. DUDOK I.V., KOTARBA M., JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2002 — Employment of the pyrolitic methods in geochemical studies of organic matter of vein formations. Geol. Geochim. Gor. Kop., 1: 76-87.
10. GOLDSTEIN R.H., REYNOLDS T.J., 1994 — Systematics of fluid inclusions in diagenetic minerals. SEPMShort Course, 31.
11. GOLDSTEIN R.H., ROSSI D., 2002 — Recrystallization in quartz overgrowths. J. Sed. Res., 72: 432-440.
12. HANOR J.S., SASSEN R., 1990 — Evidence for large-scale vertival and lateral migration of formation waters, dissolved salt and crude oil in the Louisiana Gulf Coast. W: Proceedings Gulf Coast SEPM 9th Annual Research Conference: 283-296.
13. JANKOWSKI L., JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2009 — Particular tectonic zones (the melange zones) as potential and significant paths for fluid migration and mineral formation. Miner. Revue, 59, 1: 31-44.
14. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 1995a — Fluid inclusions in the studies of the Permian sedimentary rocks from the Polish Lowland. W: XIII International Congress on Carboniferous–Permian (XIII ICC-P), August 28–September 2, Kraków, Poland. Abstracts: 61. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
15. JAMROŁOWICZ-SZULC K., 1995b — Fluid inclusions in diagenesis of sandstones. W: XIII European Current Research on Fluid Inclusions (ECROFI), Sitges, Hiszpania, 20-23.06.1995. Boll. Espanola Min., 18, 1(Supplement): 1-2.
16. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 1997 — Zastosowanie inkluzji fluidalnych w cementach skal paleozoiku Niżu polskiego w poszukiwaniach ropy i gazu. Narod. Arch. PIG-PIB, Warszawa.
17. JAMROŁOWICZ-SZULC K., 1998a — Eksperymentalna ocena dojrzałości ropy naftowej na podstawie badan inkluzji fluidalnych. Narod. Arch. PIG-PIB, Warszawa.
18. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 1998b — Quartz cements in the Cambrian sandstones, Żarnowiec region, N Poland: a fluid inclusion study. Geol. Quart., 42, 3: 311-318.
19. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 1998c — Studies on the filling of the pore space in the Rotliegend sedimentary rocks, SW Poland: fluid inclusions, luminescence, isotopes. W: VII Pan-American Conference on Research on Fluid Inclusions, Programs and Abstracts, 36, University of Las Vegas.
20. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 1999a — Izotopowo-inkluzyjne badania spoiw diagenetycznych w obrębie złoża gazu Paproć-Cicha Góra. Prz. Geol., 47, 5: 476-477.
21. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 1999b — Systematyka inkluzji fluidalnych w wypełnieniach przestrzeni porowej skał osadowych paleozoiku Niżu Polskiego. Prz. Geol., 47, 6: 542-546.
22. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2000 — Mineralogiczne i geochemiczne warunki tworzenia „diamentów marmaroskich" – na podstawie badań inkluzji fluidalnych w minerałach żyłowych w Karpatach zewnętrznych. Narod. Arch. PIG-PIB, Warszawa.
23. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2001a — Badania inkluzji fluidalnych w spoiwie kwarcowym piaskowców kambru środkowego na obszarze Bloku Łeby w Morzu Bałtyckim – implikacje diagenetyczne, izotopowe i geochemiczne. Biul. Państw Inst. Geol., 399: 1-90.
24. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2001b — Charakterystyka wypełnień żyłowych w SE części Polskich Karpat (kalcyt, kwarc, bituminy). Prz. Geol., 49: 785-792.
25. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2009a Analiza inkluzji fluidalnych w wypełnieniach przestrzeni porowej skał czerwonego spągowca w wybranych rejonach Niżu Polskiego. Prz. Geol., 57: 343-349.
26. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2009b — Mineralogical and geo-chemical approach to fissure fillings in selected Carpathian units. W: XX ECROFI. Fluid and melt inclusions: using bubbles to decode the Earth. Granada, Spain, 21-27 September, 2009: 119-120. Programme and Abstracts.
27. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2009c — Recent contribution to mineralogical and geochemical studies in the Carpathians. Miner Rev., 59, 2: 42-55.
28. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2015 — Analiza inkluzji fluidalnych w minerałach w skałach osadowych Polski – przegląd ogólny i uwagi. Biul. Państw Inst. Geol., 464: 25-42.
29. JARMOŁOWICZ-SZULC K., DUDOK I.V., 2000 — Fluid inclusion studies in vein minerals of the Carpathians, Poland – Ukraine. W: Abstracts of XIth Congress of Regional Commitee in Mediterranean Neogene Stratigraphy, Fes, Morocco, 132.
30. JARMOŁOWICZ-SZULC K., DUDOK I.V., 2001— Minerały żyłowe polskich i ukraińskich Karpat fliszowych. Prz. Geol., 49, 4: 341-342.
31. JARMOŁOWICZ-SZULC K., DUDOK I.V., 2005 — Migration of palaeofluids in the contact zone between the Dukla and Silesian units, Western Carpathians – evidence from fluid inclusions and stable isotopes in quartz and calcite. Geol. Quart., 49: 291-304.
32. JARMOŁOWICZ-SZULC K., JANKOWSKI L., 2010 — Results of advanced mineralogical and geochemical studies in the Carpathian melange zone and selected units (Polish-Ukrainian- -Slovak triangle). W: XIX Congress of Carpathian-Balcan Geological Association. Thessaloniki. Abstracts volume: 173.
33. JARMOŁOWICZ-SZULC K., JASIONOWSKI M., 2009 — Fluid inclusion and isotopic characterization of diagenetic minerals in the SG-1 borehole, W Poland. W: XX ECROFI. Fluid and melt inclusions: using bubbles to decode the Earth. Granada, Spain, 21-27 September, 2009: 119-120. Programme and Abstracts.
34. JARMOŁOWICZ-SZULC K., DUDOK I.V, JANKOWSKI L., 2008 — Organic matter in the Carpathian rocks from Poland and Ukraine. W: Conference materials 33rd IGC Oslo, August 6-14, 2008. GEP-01.
35. JARMOŁOWICZ-SZULC K., KARWOWSKI Ł., MARYNOWSKI L., 2012 — Fluid circulation and formation of minerals and bitumens in the sedimentary rocks of the Outer Carpathians – based on studies on the quartz-calcite-organic matter association. Mar Petrol. Geol., 32, 1: 138-158.
36. JARMOŁOWICZ-SZULC K., MATYASIK I., JANKOWSKI L., 2010 — Kontynuacja badań materii organicznej i minerałów w Karpatach – wyniki z obszaru pogranicza polsko-ukraińskiego. Geopetro12010. Pr. Nauk. INiG, 170: 689-694.
37. KARLSON D.A., NEDKVITNE T., LARTER S.R., BJORLYKKE K., 1993 — Hydrocarbon composition of authigenic inclusions: application to elucidation of petroleum reservoir filling history. Geochim. Cosmochim. Acta, 57: 3641-3659.
38. KARWOWSKI Ł., DORDA J., 1986 — The mineral-forming environment of "Marmarosh Diamonds". Miner. Pol.,17, 1: 3-16.
39. KOTARBA M.D., WIĘCŁAW D., KOSAKOWSKI P., KOWALSKI A., 2005 — Potencjał węglowodorowy skał macierzystych i geneza gazu ziemnego akumulowanego w utworach miocenu zapadliska przedkarpackiego w strefie Rzeszowa. Prz. Geol., 45: 53-67.
40. McLIMANS R.K. 1987 — The application of fluid inclusions to migration of oil and diagenesis in petroleum reservoirs. Appl. Geochem., 2: 585-603.
41. ROEDDER E., 1984 — Reviews in Mineralogy, Fluid Inclusions. Miner Soc. Amer., 12: 1-254.
42. SAMSON I., ANDERSON A., MARSHALL D. (red)., 2003 — Fluid inclusions. Mineralogical Association of Canada, Short Course, 32: 1-374.
43. SHEPHARD T.J., RANKIN A.H., ALDERTON D.H.M., 1985 — A practical guide to fluid inclusion studies. Blackie, New: York.
44. SIKORSKA M., 2000 — Provenance petrological study of the Upper Vendian and Cambrian clastic material; foreland of the Pomeranian Caledonides (northern Poland). Geol. Quart., 44 3: 237-247.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-fbc4e314-0d11-4129-8da0-9dd273ca0e00