N-Etylomorfolina. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

• Autorzy: Czerczak S. , Stępnik M.

Warianty tytułu

EN

N-ethylmorpholine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W normalnych warunkach ciśnienia i temperatury N-etylomorfolina (N-EM) jest bezbarwną cieczą o amoniakalnym zapachu. Jest używana w przemyśle jako katalizator pianek poliuretanowych, a także jako produkt pośredni w produkcji barwników kadziowych, środków farmaceutycznych, emulgatorów i przyspieszaczy do tworzyw gumowych. Wykorzystywana jest również w syntezie organicznej jako rozpuszczalnik dla tłuszczów i olejów oraz regulator pH. N-Etylomorfolina może wchłaniać się przez nieuszkodzoną skórę, drogą pokarmową i oddechową. Jest związkiem słabo toksycznym u zwierząt po podaniu dożołądkowym i narażeniu inhalacyjnym. Odznacza się działaniem drażniącym na oczy oraz błonę śluzową nosa i tchawicy. Wykazuje działanie mutagenne w testach na S. typhimurium. Brak jest danych literaturowych, wskazujących na jej działanie kancerogenne i teratogenne oraz toksyczne działanie na rozrodczość. Według istniejących danych, najważniejszym objawem szkodliwym u ludzi po narażeniu na N-etylomorfolinę jest działanie drażniące na oczy (obrzęk rogówki) oraz błonę śluzową nosa i tchawicy. W jednym z badań zaobserwowano, u robotników narażonych na N-EM o stężeniach 188 mg/m3 (40 ppm) i większych, obrzęk rogówki. Zmiany te pojawiły się pod koniec zmiany roboczej i ustąpiły w ciągu 3 - 4 h po przerwaniu narażenia. Opierając się na powyższym doniesieniu, a także przyjmując za wartość LOAEL stężenie N-EM równe 188 mg/m3 oraz wartości współczynników, wynikających z: przejścia z wartości LOAEL do wartości NOAEL równego 2, różnic we wrażliwości na działanie drażniące N-etylomorfoliny w populacji narażonej równego 2 oraz niekompletności danych równego 2, proponujemy przyjąć wartość NDS N-etylomorfoliny obliczoną na podstawie wzoru: NDS = 188 mg/m3/8 = 23,5 mg/m3 - 23 mg/m3. Wartość NDS N-EM na poziomie 23 mg/m3 powinna chronić narażone osoby przed wystąpieniem ewentualnych zmian zapalno-obrzękowych rogówki, jak również przed podrażnieniem układu oddechowgo. Ze względu na drażniące działanie N-EM, proponuje się przyjąć wartość NDSCh tego związku, wynoszącą 2-krotną wartość NDS, czyli 46 mg/m3.

EN

Under normal conditions of pressure and temperature N-ethylmorpholine (N-EM) constitutes a colorless liquid with ammonia-like odor. In industry it is used as urethane foam catalyst, intermediate for dyestuffs, pharmaceuticals, rubber accelerators, emulsifying agents, as well as a pH regulator and a solvent for dyes, resins, oils. N-EM can be absorbed through unbroken skin, digestive and respiratory tract. It is relatively poorly toxic after oral and inhalation exposure. Corneal, nasal and tracheal irritation have been reported. A direct mutagenic effect was found with N-EM in mutagenicity tests with Salmonella typhimurium strains TA1535 and TA100, with and without metabolic activation. There are no scientific data indicating carcinogenic, teratogenic or developmental toxicity of N-EM. According to existing data irritation to the eyes (corneal oedema), nose, and throat are the most important adverse effects. Corneal edema was observed in workers exposed at 188 mg/m3 (40 ppm) and more N-EM for several hours. The lesions appeared near the end of the work shift and cleared within 3 to 4 hr after cessation of exposure. Based on the study and taking into account the following uncertainty factors: 2 for calculation of NOAEL from LOAEL, 2 for differences in susceptibility of individuals, and 2 for incompleteness of data, the TLV value for Nethylmorpholine is proposed as 23 mg/m3 and the STEL value as 46 mg/m3.

Słowa kluczowe

PL

N-Etylomorfolina; NDS; działanie toksyczne

EN

N-ethylmorpholine; MAC-value; carcinogenicity

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2004
• Tom: Nr 1 (39)
• Strony: 37--44
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., tab.

Twórcy

autor

Czerczak S.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

autor

Stępnik M.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

Bibliografia

• 1. ACGIH (1991) Documentation of the threshold limit values and biological exposure indices. 6th ed. Cincinnati, OH, American Conference of Governmental Industrial Hygienists.
• 2. Dernehl CU. (1966) Health hazards associated with polyurethane foams. J. Occup. Med. 8, 59.
• 3. Grant WM. (1986) Toxicology of the eye. 3rd. ed. Springfield, IL. Charles C. Thomas Publisher.
• 4. Hedenstedt A. i in. (1979) Mutagenicity and metabolism studies on 12 thiuram and dithiocarbamate compounds used as accelerators in the Swedish rubber industry. Mutat. Res. 68, 313-25.
• 5. HSDB, Hazardous Substances Data Bank (1999) National Library of Medicine Bethesda, Maryland (CD-ROM Version). Micromedex, Inc., Denver, Colorado.
• 6. NIOSH (1991) Registry of toxic effects of chemical substances: n-Ethylmorholine. Cincinnati, OH: U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Service, Centers for Disease Control, National Institute for Occupational Safety and Health, Division of Standards Development and Technology Transfer, Technical Information Branch.
• 7. RTECS, Registry of Toxic Effects of Chemical Substances (1995).
• 8. Smyth H.F. (1964) Personal communication to ACGIH TLV Committee.
• 9. Woewicki A. (1968) Personal communication to ACGIH TLV Committee.