Przygotowania obronne państwa oraz zarządzanie kryzysowe w systemie bezpieczeństwa narodowego RP : kierunki integracji

• Autorzy: Kuliczkowski M.

Warianty tytułu

EN

State defence preparations and crisis management : directions for integration in the national security system of the Republic of Poland

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Wydarzenia z ostatniej dekady ubiegłego wieku oraz toczące się obecnie konflikty zbrojne potwierdzają, że znacznie skuteczniej radzimy sobie w sytuacjach, do których jesteśmy przygotowani, niż w tych, które nas zaskakują. Należy mieć świadomość, że współczesne zagrożenia i wyzwania są różne od tych z czasów zimnej wojny, a granice pomiędzy bezpieczeństwem wewnętrznym i zewnętrznym, policją i wojskiem, zapobieganiem kryzysom oraz ich rozwiązywaniem stają się sztuczne i niewyraźne. Wymienione czynniki wymuszają ewolucję narodowych systemów bezpieczeństwa w kierunku integracji sił i środków wchodzących w skład tych systemów, umożliwiających wykorzystanie komponentów militarnych i cywilnych na każdym poziomie reagowania (międzynarodowym, krajowym, regionalnym i lokalnym) w czasie pokoju, kryzysu i wojny. Zapobieganie i przeciwdziałanie zagrożeniom militarnym i niemilitarnym zarówno zewnętrznym, jak i wewnętrznym realizują w Polsce odpowiednio do tego przygotowane i funkcjonujące systemy: obronny państwa oraz zarządzania kryzysowego, a także systemy wsparcia bezpieczeństwa narodowego2. Bazę wymienionych systemów stanowią organy, siły i środki powołane do działań o charakterze politycznym, ekonomicznym, wojskowym i innym, skierowane na zapewnienie bezpieczeństwa jednostce, społeczeństwu i państwu. Należy podkreślić, że pomimo braku jednolitych rozwiązań prawnych w obszarze bezpieczeństwa narodowego, wymienionym systemom przyświecają wspólne cele, określone w dokumentach strategicznych , a realizowane w ramach systemu bezpieczeństwa narodowego. Jest on ukierunkowany na przeciwdziałanie wszelkim zagrożeniom państwa, a w szczególności politycznym, militarnym, gospodarczym, ekologicznym, kulturowym, informacyjnym oraz społecznym. Sygnały dochodzące od praktyków oraz analiza literatury przedmiotu wskazują, że obecny stan prawny w zakresie przygotowań obronnych państwa oraz zarządzania kryzysowego rodzi wiele problemów wykonawczych związanych przede wszystkim z podejmowaniem stosownych działań przez organy administracji publicznej oraz przedsiębiorców w czasie pokoju, kryzysu oraz wojny. Treści zawarte w niniejszym artykule stanowią próbę analizy funkcjonowania obu wymienionych obszarów przygotowań państwa w systemie bezpieczeństwa narodowego RP, w aspekcie ich integracji. Przedstawione w artykule propozycje zmian prawnych i organizacyjnych w przedmiotowym zakresie mają istotne znaczenie przede wszystkim dla szczebla terenowego (województw, powiatów i gmin), ponieważ upraszczają i podnoszą efektywność ich działania w czasie pokoju, kryzysu oraz wojny. Mogą one zostać wprowadzone w ramach istniejącego porządku konstytucyjnego, ale proces integracji będzie wymagał zmiany szeregu aktów prawnych, z ustawami włącznie. Autor ma świadomość, że zaprezentowane w artykule treści nie wyczerpują w całości zagadnień związanych z integracją przygotowań obronnych państwa oraz zarządzania kryzysowego, a stanowią przyczynek do dyskusji oraz badań w przedmiotowym zakresie.

EN

Based on the events of the last decade of the previous century and the ongoing armed conflicts, it is true to say that people manage situations which they are prepared for much more effectively than ones that constitute a surprise for them. One should be aware that contemporary threats and challenges are different from those of the Cold War period, and the boundary between internal and external security, the police and army, crisis prevention and crisis response is becoming artificial and vague. These factors force the evolution of national security systems consisting in the integration of powers and measures included in these systems, which enable the usage of military and civilian components at every stage of crisis response (international, national, regional and local) in times of peace, crisis and war. Preventing and counteracting military and non-military threats, both external and internal, is performed in Poland by appropriately prepared and functioning systems: the state defence system and the crisis management system, as well as the national security support systems . The basis for these systems is constituted by the bodies, powers and measures appointed to fulfil tasks of a political, economic and military character aimed at ensuring security for individuals, society and the state. It needs to be emphasised that, despite the lack of legal solutions in the field of national security, the above mentioned systems share common goals defined in strategic documents , which are achieved within the national security system. This system aims at counteracting any threats to the state, in particular, political, military, economic, ecological, cultural, information and social ones. The signals given by practitioners, as well as the analysis of reference literature, indicate that the current legal situation in the field of state defence preparations and the crisis management system generate multiple executive problems connected, above all, with the undertaking of appropriate actions by public administration bodies and entrepreneurs in times of peace, crisis and war. This article aims to analyse the functioning of both these fields of state preparations in the national security system of the Republic of Poland, from the point of view of their integration. The legal and organisational changes proposed in this article in the objective scope are of significant importance, above all, for the territorial level (province [województwo], district [powiat] and commune [gmina]), as they simplify and increase the effectiveness of their activity in times of peace, crisis and war. They may be introduced within the framework of the existing constitutional order; however, the integration process will require amending multiple legal documents, including acts. The author is aware that the article does not cover the entirety of issues connected with the integration of state defence preparations and crisis management, and constitutes a contribution to further discussion and research in this respect.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo; system bezpieczeństwa narodowego; system obronny państwa; zarządzanie kryzysowe; przygotowania obronne państwa

EN

security; national security system; state defence system; crisis management; state defence preparations

• Wydawca: Akademia Sztuki Wojennej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe AON
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 3(96)
• Strony: 5--44
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz.

Twórcy

autor

Kuliczkowski M.

• Zakład Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności WBN, Akademia Obrony Narodowej

Bibliografia

• 1. Dynak R., Organizacja i funkcjonowanie systemu bezpieczeństwa w powiecie pułtuskim, rozprawa doktorska, AON, Warszawa 2013.
• 2. Jakubczak R., Flis J. (red. naukowa), Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku, Bellona, Warszawa 2006.
• 3. Jakubczak R., Kitler W., Podsystem pozamilitarny w systemie obronnym państwa, cz. 2, Docelowy model i obszary aktywności podsystemu pozamilitarnego w systemie obronnym państwa, Warszawa 2001.
• 4. Kitler W., Bezpieczeństwo narodowe. Podstawowe kategorie, dylematy pojęciowe i próba systematyzacji, Publikacja TWO – Zeszyt Problemowy nr 1 (61) 2010.
• 5. Kuliczkowski M., Przygotowania obronne w Polsce. Uwarunkowania formalnoprawne, dylematy pojęciowe i próba systematyzacji, Wyd. AON – Sygn. AON 6181/13, Warszawa 2013.
• 6. Kuliczkowski M. (red.. nauk.), Przygotowania obronne państwa w systemie obronnym Rzeczypospolitej Polskiej. Teoria i praktyka, Zeszyt Problemowy TWO nr 1 (65) 2011, Warszawa 2011.
• 7. Kuliczkowski M., Klasyfikacja zadań obronnych oraz ich charakterystyka [w:] Przygotowania ochronno-obronne Rzeczypospolitej Polskiej. Udział organów administracji publicznej i sektora gospodarczego w przygotowaniach ochronno-obronnych Rzeczypospolitej Polskiej, praca naukowo-badawcza pod kier. nauk. J. Wojnarowski, Wyd. AON, Kod pracy: II.1.9.1.0, Sygn.. S/8349, Warszawa 2012.
• 8. Sobolewski G., Majchrzak D. (red. nauk)., Zarządzanie kryzysowe w systemie bezpieczeństwa państwa, Wyd. AON – Sygn. AON 6034/11, Warszawa 2011.
• 9. Solana J., Unia Europejska i NATO, strategiczne partnerstwo, www. 1.gazeta.pl, [dostęp w Internecie: 19 listopada 2002 roku].
• 10. Zdrodowski B. (kier. nauk.), Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, wyd. 6, AON, Warszawa 2008.
• 11. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483).
• 12. Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2012 r. poz. 461 z późn. zm.).
• 13. Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz.U. z 2007 r. Nr 89, poz. 590 z późn. zm).
• 14. Ustawa z dnia 17 lutego 1999 r. o ratyfikacji Traktatu Północnoatlantyckiego, sporządzonego w Waszyngtonie dnia 4 kwietnia 1949 r. (Dz.U. z 1999 r. Nr 13, poz. 111).
• 15. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym (Dz.U. z 2004 r. Nr 98, poz. 978).
• 16. Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej opublikowana w dniu 24 maja 2013 r.
• 17. Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022 – przyjęta uchwałą Nr 67 Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2013 r. (MP z 2013 r. poz. 377).
• 18. Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 listopada 2007 r.
• 19. Strategia obronności Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 grudnia 2009 roku – Strategia sektorowa do Strategii Bezpieczeństwa.