Deportations and distribution of Polish citizens of the Mosaic faith in the territories of the Union of Soviet Socialist Republics in 1939-1943

• Autorzy: Cutter Zdzisław

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0014.5857

Warianty tytułu

PL

Deportacje i rozmieszczenie obywateli polskich wyznania mojżeszowego na obszarach Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w latach 1939-1943

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The presented article addresses the history of the Second Polish Republic’s political relations with the Union of Soviet Socialist Republics in 1939-1943. The study aims to characterize the mass deportations and the distribution of Polish citizens in the territory of the Soviet Union, with emphasis on the population of the Mosaic faith. The statistical method was used to analyze and assess the fundamental issues related to the exploration of the Jewish population against the background of the national structure of Poland in the years 1918-1939, mass deportations of the people of the Eastern Borderlands by the Soviet authorities in 1940-1941, and the areas of the Soviet state where people from the occupied territories of the Second Polish Republic were deployed. The substantive considerations also indicated that mass deportation actions and everyday life on “inhuman land” reached not only Poles but also Polish citizens of the Mosaic faith.

PL

Prezentowany artykuł ściśle wiąże się z dziejami stosunków politycznych II Rzeczypospolitej ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich w latach 1939-1943. Charakterystyka masowych deportacji oraz rozmieszczenia obywateli polskich na obszarach Związku Radzieckiego, ze szczególnym uwzględnieniem ludności wyznania mojżeszowego stanowią zasadnicze cele opracowania. Przy zastosowaniu metody statystycznej poddano analizie i ocenie kwestie zasadnicze związane z: eksploracją ludności żydowskiej na tle struktury narodowościowej Polski lat 1918-1939; masowymi deportacjami ludności Kresów Wschodni przez władze radzieckie w latach 1940-1941 oraz obszary państwa radzieckiego, na których została rozmieszczona ludność z okupowanych ziem II Rzeczypospolitej. W rozważaniach merytorycznych wskazano jednocześnie , że masowe akcje deportacyjne, a także życie codzienne na „nieludzkiej ziemi” dosięgły oprócz Polaków, również obywateli polskich wyznania mojżeszowego.

Słowa kluczowe

EN

Second Republic of Poland; Union of Soviet Socialist Republics; ethnic structure; deportation

PL

II Rzeczpospolita; Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich; struktura narodowościowa; deportacja

• Wydawca: Wydawnictwo Akademii Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Scientific Journal of the Military University of Land Forces
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 52, No. 4(198)
• Strony: 749--762
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., tab.

Twórcy

autor

Cutter Zdzisław

• Department of Security Sciences, Faculty of Social Sciences, Jan Długosz University of Humanities and Sciences in Częstochowa, Poland

Bibliografia

• 1. Boćkowski D. Deportacje ludności polskiej w głąb ZSRS (1919-1941). Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej. 2011;122-123(1-2):151-61.
• 2. Gurianow A. Cztery deportacje 1940–41. Karta. 1994;12:114-36.
• 3. Lebiediewa NS. Rozstrzeliwania i deportacje ludności polskiej w ZSRR w latach 1939-1941. Niepodległość i Pamięć.1998;5;2(11):179-93.
• 4. Ciesielski S, Hryciuk G, Srebrakowski A. Masowe deportacje radzieckie w okresie II wojny światowej. Vol 12. Wrocław: Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocławskie Towarzystwo Miłośników Historii; 1994.
• 5. Ciesielski S. Masowe deportacje w ZSRR: charakterystyka wybranych aspektów zjawiska. Dzieje Najnowsze. 2001;33(3):29-56.
• 6. Tomaszewski J. Żydzi w II Rzeczypospolitej. Markowski A, Rudnicki S (sel. and ed.). Warszawa: Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego. Wydawnictwo Neriton; 2016.
• 7. Cutter Z. Struktura narodowościowa społeczeństwa II Rzeczypospolitej w pierwszych latach niepodległego bytu państwowego. Res Politicae. 2018;10:171-81.
• 8. Cutter Z. Struktura narodowościowa i wyznaniowa społeczeństwa II Rzeczypospolitej. Konflikt czy porozumienie? In: Szeląg A (ed.). Konflikt czy dialog w wybranych społecznościach wielokulturowych. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe; 2011.
• 9. Barwiński M. Spisy powszechne w Polsce w latach 1921-2011 – określenie czy kreowanie struktury narodowościowe?. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica. 2015;21:53-72.
• 10. Sadowska E. Mniejszość żydowska w II Rzeczypospolitej. Obszary porozumienia i napięć. In: Szeląg A (ed.). Konflikt czy dialog w wybranych społecznościach wielokulturowych. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe; 2011.
• 11. Mały Rocznik Statystyczny 1927. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny; 1927.
• 12. Leszczyńska C. Polska 1918-2018. Tom 5, [online]. Available at: https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5501/34/1/1/polska_19182018.pdf [Accessed: 27 November 2020].
• 13. Rudnicki S. Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe; 2004.
• 14. Chojnowski A, Tomaszewski J. Izrael. Warszawa: Wydawnictwo Trio; 2001.
• 15. Mendelsohn E. Żydzi Europy Środkowo-Wschodniej w okresie międzywojennym. Tomaszewska A (transl.). Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN; 1992.
• 16. Eberhard P. Przemieszczenia ludności na terytorium Polski spowodowane II wojną światową. Warszawa: Wydaw. IGiPZ PAN; 2000.
• 17. Estreicher-Grodzicka E, Grodzicki L. Mały rocznik statystyczny Polski. Wrzesień 1939 – czerwiec 1941. Jakubczak B (transl.). Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych; 1990.
• 18. Boćkowski D. Czas nadziei. Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej w ZSRR i opieka nad nimi placówek polskich w latach 1940-1943. Warszawa: Neriton. Wydawnictwo IH PAN; 1999.
• 19. Boćkowski D. Losy żydowskich uchodźców z centralnej i zachodniej Polski (bieżeńców) przebywających na teren obwodu białostockiego w latach 1939-1941. Studia Podlaskie. 2006;16:85-126.
• 20. Piętka B. Prawda i fałsz o deportacjach. Przegląd. 2020;7.
• 21. Ciesielski S. Deportacje obywateli polskich w głąb Związku Radzieckiego w latach 1940-1941, [online]. Available at: https://sybir.bialystok.pl/pl/nauka/sybir/deportacje-obywateli-polskich-w-glab-zwiazku-radzieckiego-w-latach-1940-1941.html [Accessed: 15 October 2019].
• 22. Brzoza C. Polska w czasach niepodległości i drugiej wojny światowej (1918 – 1945). In: Pieszczachowicz J, Rabiej P, Turkot P (eds.). Wielka historia Polski. Tom 9. Kraków: Fogra; 2014.
• 23. Odrzywołek K, Trojański P. Dzieci Teheranu – od mrozów Syberii do słońca Palestyny. Rola delegatur Ambasady RP w ZSRR i armii Andersa w ratowaniu dzieci żydowskich. Zagłada Żydów. Studia i Materiały. 2015;11:144-72.
• 24. Szubtarska B. Zarys działalności konsularnej Ambasady RP w ZSRR w latach 1941-1943. Studia z dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej.2003;38.
• 25. Polish Embassy in the U.S.S.R. (MOSCOW). Report on the relief accorded to Polish citizens by the Polish Embassy In the U.S.S.R. With special reference to Polish Citizens of Jewish nationality. September, 1941–April, 1943. London: Geo. Barber; 1943.
• 26. Wawer Z. Armia generała Władysława Andersa w ZSRR 1941-1942. Warszawa: Bellona; 2012.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).