Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych - uwarunkowania prawne, stan rozpoznania i wykorzystania

• Autorzy: Przytuła Elżbieta

Identyfikatory

DOI

10.15199/22.2022.5.3

Warianty tytułu

EN

Disposable groundwater resources - legal conditions, current state

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule poruszono zagadnienie zasobów dyspozycyjnych, stanowiących podstawę bilansowania wód podziemnych w jednostkach bilansowych. Wskazano również inne, funkcjonujące w literaturze dotyczącej wód podziemnych, pojęcia odnoszące się do zasobów w ujęciu regionalnym, np. zasoby perspektywiczne, gwarantowane, dostępne. Te ostatnie są szczególnie ważne, gdyż w odniesieniu do jednolitych części wód podziemnych (JCWPd) stanowią, zgodnie z ustawą Prawo wodne, podstawę do oceny ich stanu. Co istotne, w odróżnieniu do zasobów dyspozycyjnych, zasoby dostępne w JCWPd nie podlegają formalnemu zatwierdzaniu.

EN

The article discusses the issue of disposable resources, constituting the basis for balancing groundwater in balance units. It also presents other terms used in literature on groundwater and referring to regional resources, e.g. prospective, guaranteed, available resources. The latter are particularly important, as, with regard to groundwater bodies, they constitute the basis for assessment of their status based on the Water Law Act. What is important, contrary to disposable resources, the resources available in the groundwater bodies are not formally approved.

Słowa kluczowe

PL

wody podziemne; zasoby wód podziemnych; zasoby odnawialne; zasoby dyspozycyjne; zasoby dostępne

EN

groundwater; groundwater resources; renewable resources; disposable resources; available resources

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 5
• Strony: 17--23
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Przytuła Elżbieta

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa, Polska

• https://orcid.org/0000-0002-2973-4273

Bibliografia

• [1] Dąbrowski S., Kapuściński J., Nowicki K., Przybyłek J., Szczepański A. 2011. Metodyka modelowania matematycznego w badaniach i obliczeniach hydrogeologicznych. Poradnik metodyczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Bogucki.
• [2] Dowgiałło J., Kleczkowski A. S., Macioszczyk T., Różkowski A. (red.). 2002. „Słownik hydrogeologiczny". Wyd. II. Warszawa: PIG-PIB.
• [3] Filar S., Mordzonek G., Przytuła E., Węglarz D. 2015. Ustalenie możliwych do zagospodarowania zasobów wód podziemnych i przeprowadzenie bilansu wodnogospodarczego z uwzględnieniem oddziaływań z wodami powierzchniowymi w polskiej części dorzeczy: Dniestru, Dunaju, Jarft, Łaby, Niemna, Pregoły, Świeżej i Ücker. Informator państwowej służby hydrogeologicznej. Warszawa: PIG-PIB.
• [4] Filar S., Jóźwiak K., Przytuła E., Węglarz D. 2020. Ograniczenia środowiskowe w ustalaniu zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych zlewni Biebrzy. Informator państwowej służby hydrogeologicznej. Warszawa: PIG-PIB.
• [5] Frankowski Z., Gałkowski P., Mitręga J. 2009. Struktura poboru wód podziemnych w Polsce. Informator państwowej służby hydrogeologicznej. Warszawa: PIG-PIE.
• [6] Herbich P. 2002. Dokumentowanie i bilansowanie zasobów wód podziemnych w gospodarowaniu wodami. W Mat. 14 konf. Problemy wykorzystania wód w gospodarce komunalnej, 58-67. Częstochowa: PZITS.
• [7] Herbich P. 2005. „Zasoby perspektywiczne wód podziemnych - cel ustalenia i metodyka obliczeń dla zlewniowych systemów wodonośnych". Współczesne problemy hydrogeologii 12: 261-268.
• [8] Herbich P, Dąbrowski S., Nowakowski C. 2003. Ustalenie zasobów perspektywicznych wód podziemnych w obszarach działalności Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej (raport końcowy). Narod. Arch. Geol. Warszawa: PIG-PIB.
• [9] Herbich P., Dąbrowski S., Nowakowski C. 2007. Wydzielenie rejonów wodnogospodarczych dla potrzeb zintegrowanego zarządzania zasobami wód podziemnych i powierzchniowych kraju. Narod. Arch. Geol. Warszawa: PIG-PIB.
• [10] Herbich P., Kapuściński J., Nowicki K., Rodzoch A. 2013. Metodyka określania zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych w obszarach bilansowych z uwzględnieniem potrzeb jednolitych bilansów wodnogospodarczych. Poradnik metodyczny. Warszawa: MŚ.
• [11] Herbich P., Przytuła E. 2012. Ustalenie możliwych do zagospodarowania zasobów wód podziemnych i przeprowadzenie bilansu wodnogospodarczego z uwzględnieniem oddziaływań z wodami powierzchniowymi w dorzeczu Wisły. Informator państwowej służby hydrogeologicznej. Warszawa: PIG-PIB.
• [12] Kleczkowski A. S. 1978. „Hydrogeologia ziem wokół Polski". Warszawa: Wydaw. Geol.
• [13] Kotlicka G., Pałys J., Różkowski A. 1961. Obliczenie zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych dla 68 miejscowości w opolsko-śląsko-krakowskim regionie (Sprawozdanie roczne - 1961 r.). Sosnowiec: Arch. PIG-PIB Oddział Górnośląski.
• [14] Michalik A., Poprawa D. 1961. „Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych (województwa: katowickiego, krakowskiego, rzeszowskiego)". Kraków: Arch. PIG-PIBI Oddział Karpacki.
• [15] Paczyński B., Kolago C., Turek S., Macher J., Duchnowski Z. 1962. „Dyspozycyjne zasoby wód podziemnych dla wybranych punktów na terenie Polski". Warszawa: Narod. Arch. Geol. PIG-PIB.
• [16] Paczyński B. 1968. „Aktualny stan rozpoznania i perspektywy oceny zasobów wód podziemnych w skali regionalnej i ogólnokrajowej". Monografie 1: 33-48.
• [17] Paczyński B.1972. Metodyczne zasady oceny zasobów wód podziemnych w strukturach regionalnych. Warszawa: Wydaw. Geol.
• [18] Paczyński B., Płochniewski Z. 1985. „Zasoby regionalne wód podziemnych w Polsce". Przeg. Geol. 33(9): 496-501.
• [19] Paczyński B.1995. „Ocena, zatwierdzanie i bilansowanie zasobów wód podziemnych w Polsce". Współczesne Problemy hydrogeologii VII: 23-44.
• [20] Paczyński B., Macioszczyk T., Kazimierski B., Mitręga J.1996. Ustalanie dyspozycyjnych zasobów wód podziemnych. Poradnik metodyczny. Warszawa: MŚ.
• [21] Pazdro Z. 1964. Hydrogeologia ogólna. Warszawa: Wydaw. Geol.
• [22] Pich J., Płochniewski Z. 1968. Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych na obszarze prawobrzeżnej części zlewni dolnej Nysy Łużyckiej. Warszawa: Narod. Arch. Geol. PIG-PIB.
• [23] Przytuła E. 2015. „Programy prac i dokumentacje hydrogeologiczne ustalające zasoby dyspozycyjne wód podziemnych na potrzeby przeprowadzania bilansów wodnogospodarczych oraz opracowania warunków korzystania z wód regionu wodnego i zlewni - założenia metodyczne, stan realizacji przedsięwzięcia". Przeg. Geol. 63(10/2): 1027-1032.
• [24] Przytula E., Filar S., Mordzonek G. 2013. Ustalenie możliwych do zagospodarowania zasobów wód podziemnych i przeprowadzenie bilansu wodnogospodarczego z uwzględnieniem oddziaływań z wodami powierzchniowymi w polskiej części dorzecza Odry. Informator państwowej służby hydrogeologicznej. Warszawa: PIG-PIB.
• [25] Ramowa Dyrektywa Wodna. 2000. Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej.
• [26] Rodzoch A. 2002. „Problemy dokumentowania zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych w granicach zlewni rzecznych". PZiTS: 68-78.
• [27] Rodzoch A. 2003. „Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych - czas najwyższy na szczerą dyskusję". Współczesne problemy hydrogeologii 11(2): 51-54.
• [28] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2016 r. w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologiczno-inżynierskiej (Dz. U. 2016, poz. 2033).
• [29] Sadurski A., Przytuła E. 2016. „Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych dorzeczy w Polsce w świetle zrównoważonego gospodarowania wodami". Biul. Państw. Inst. Geol. 466: 261-270.
• [30] Sadurski A., Śmietański L. 2015. „Problem zasobów wód podziemnych". Przeg. Geol. 63(10/2): 1047-1052.
• [31] Szczepański A. 2008. „Metodyka modelowego bilansowania zasobów wód podziemnych w ich zlewniowym zagospodarowaniu". Biul. Państ. Inst. Geol. 432: 201-208.
• [32] Szymanko J.1980. Koncepcja systemu wodonośnego i metod jego modelowania. Warszawa: Wydaw. Geol.
• [33] Śmietański L. 2012. „Zastosowanie przekształcenia stałoobjętościowego do oceny odnawialności zasobów wód podziemnych wschodniej części Pojezierza Pomorskiego". Biul. Państw. Inst. Geol. 451: 227-234.
• [34] Śmietański L., Przytuła E., Filar S., Starościak A. 2017.„Ustalanie zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych w obszarach bilansowych przy użyciu Generatora Poboru Wirtualnego". Przeg. Geol. 65(11/1): 1159-1162.
• [35] Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne. Dz. U. 2021, poz. 624, 784, 1564.
• [36] Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze. Dz. U. 2021, poz. 1420.
• [37] Woźnicka M. (red.). 2021. „Zadania państwowej służby hydrogeologicznej w roku 2020". Biuletyn PSH. https://www.pgi.gov.pl-/psh/psh-2/najnowsze-publika-cje/8524-synteza-psh-2020.htmI.
• [38] Woźnicka M., Przytuła E., Palak-Mazur D. 2021. Funkcjonowanie systemu ochrony wód podziemnych w Polsce w świetle przepisów ustawy Prawo wodne. W Wybrane zagadnienia hydrogeologiczne oraz różne aspekty związane z eksploatacją wód podziemnych, 111-130. Łódź: Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).