Kierunki zarządzania zasobami kopalin mineralnych z punktu widzenia Skarbu Państwa jako właściciela złóż kopalin objętych własnością górniczą

• Autorzy: Stefanowicz J. , Galos K.

Warianty tytułu

EN

Directions of mineral resources management from the point of view of the State Treasury as owner of mineral deposits covered by mining property

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Gospodarka zasobami kopalin mineralnych nie stanowi w Polsce jednego kompleksowego zadania publicznego, przypisanego jednemu organowi władzy publicznej lub instytucji centralnej. Aktualnie sprawy zarządu tymi zasobami są rozrzucone pomiędzy kompetencje pięciu ministrów. Spójne uregulowanie zarządzania zasobami kopalin, w szczególności w odniesieniu do złóż objętych własnością górniczą Skarbu Państwa, powinno być jednym z niezbędnych elementów polityki surowcowej kraju. W przypadku złóż kopalin będących przedmiotem własności Skarbu Państwa jako własność górnicza Skarb Państwa może rozporządzać tym przedmiotem przez ustanowienie użytkowania górniczego, uzyskując związane z tym wynagrodzenie. Czerpanie przez Skarb Państwa pożytków ze złoża objętego własnością górniczą jest jednak aktualnie realizowane przede wszystkim w sposób pośredni, poprzez wprowadzony w 2012 r. podatek od wydobycia niektórych kopalin (rudy Cu-Ag, węglowodory), a od 2016 r. także specjalny podatek węglowodorowy. Coraz częściej powstaje konkurencja pomiędzy wykorzystaniem górotworu wraz z zasobami złóż stanowiących własność górniczą Skarbu Państwa a wykorzystaniem nadległych nieruchomości gruntowych, jak również konkurencja w obrębie górotworu - czy to w przypadku tej samej kopaliny, czy pomiędzy różnymi rodzajami kopalin. Wyraźnie zaznacza się przy tym brak wypracowanych tzw. norm kolizyjnych w regulacjach prawa geologicznego i górniczego, zagospodarowania przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, w tym także w zakresie ochrony zasobów złóż kopalin. Najważniejsze postulaty działań krótko- i średnioterminowych dla poprawy zarządzania zasobami kopalin mineralnych w Polsce to: opracowanie spójnej strategii gospodarowania zasobami kopalin, wprowadzenie instytucjonalnej ochrony zasobów złóż kopalin, wydzielenie listy złóż strategicznych i zabezpieczenie ich obszarów przed konkurencyjnym zagospodarowaniem, podjęcie działań dla zapewnienia jednego organu państwa odpowiedzialnego w całości za zarząd zasobami złóż kopalin objętych własnością górniczą.

EN

Mineral resources management in Poland is not yet complex public task, governed by one central authority, as some competences are separated between five ministries. Coherent regulation of this management, especially regarding deposits covered by so-called mining property, should be one of the basic components of the domestic mineral policy. In case of such State-owned deposits, State Treasury can dispose its ownership rights through establishment of mining usufruct, with proper compensation related to it. Collecting of benefits from State-owned deposits is actually realized also indirectly, through tax on mining exploitation of some minerals (Cu-Ag ores, hydrocarbons) introduced in 2012, and special hydrocarbon tax (in force since 2016). Competition between mining use of orogen with State-owned mineral deposits and other uses of laying above land properties, as well as competition within orogen - regarding licences for the same mineral or for different minerals, are still increasing in Poland. There is a lack of so-called collision standards in Polish law regulations, also these related to the protection of mineral deposits. The most important postulated short and medium term activities for improvement of mineral resources management in Poland should be: preparation of coherent strategy of mineral resources management, introduction of legal protection of mineral deposits, preparation of the list of strategic mineral deposits with their protection against competitive direction of use, introduction of one central authority responsible for all tasks related to mineral resources management.

Słowa kluczowe

PL

gospodarka zasobami kopalin; własność górnicza; kolizje przestrzenne; ochrona złóż

EN

mineral resources management; mining property; spatial conflicts; mineral deposits protection

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 88
• Strony: 251--264
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz.

Twórcy

autor

Stefanowicz J.

• Kancelaria Juris, Warszawa

autor

Galos K.

• Zakład Badań i Rynku Surowcowego i Energetycznego, IGSMiE PAN, Kraków

Bibliografia

• 1. Galos, K. i Lewicka, E. 2004. Propozycja współczesnej definicji terminu „surowiec mineralny". Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management t. 20, z. 3, s. 5-26
• 2. Nieć, M. 2012. Metodyka dokumentowania złóż kopalin stałych. Część I. Poszukiwanie i rozpoznawanie złóż. Planowanie i organizacja prac geologicznych. Kraków: Wyd. IGSMiE PAN.
• 3. Stefanowicz, J. 2010. Aktywa geologiczno-górnicze Skarbu Państwa. Biuletyn PIG nr 439, s. 219-228.
• 4.Stefanowicz, J. 2011. Koncesje i użytkowanie górnicze w nowym prawie geologicznym i górniczym. Zeszyty Naukowe IGSMiE PAN nr 81, s. 5-29.
• 5. Stefanowicz, J. 2013a. Problemy konkurencji w poszukiwaniu i rozpoznawaniu złóż. Zeszyty Naukowe IGSMiE PAN nr 85, s. 309-324.
• 6. Stefanowicz, J. 2013b. Użytkowanie górnicze. Dysponowanie przez Skarb Państwa własnością złóż i przestrzenią w górotworze. Kruszywa Nr 4/2013, s. 54-57.
• 7. Stefanowicz, J. i Kamiński, A. 2011. Wydolność Strategiczna Państwa: Polska w XXI wieku. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, R. LXXIII, z. 4, s. 11-39.
• 8. Uberman, R. 2014. Valuation of Mineral Resources in Selected Financial and Accounting Systems. Natural Resources 9, 5, 496-506.
• 9. Założenia do Planu działań na rzecz bezpieczeństwa Polski w zakresie surowców nieenergetycznych. Ministerstwo Gospodarki, czerwiec 2014.
• 10. Zasady ustalania wynagrodzenia z tytułu użytkowania górniczego. Ministerstwo Środowiska, luty 2013.
• Akty prawne:
• 11. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Dokument przyjęty przez Radę Ministrów 13 grudnia 2011 r.
• 12. Plan działań służący Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Dokument przyjęty przez Radę Ministrów 4 czerwca 2013 r.
• 13. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny (Dz.U.2011.291.1712).
• 14. Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 29 listopada 1930 r. Prawo górnicze (Dz.U.1930.85.654, ze zm.).
• 15. Strategia Rozwoju Kraju 2020. Dokument przyjęty przez Radę Ministrów 25 września 2012 r.
• 16. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U.1964.16.93 z późn. zm.).
• 17. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U.2011.163.981).
• 18. Ustawa z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy - Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2013.1238).
• 19. Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy - Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2014.1133).
• 20. Ustawa z dnia 25 lipca 2014 r. o specjalnym podatku węglowodorowym (Dz.U.2014.1215).