Potencjał węglowodorowy i charakterystyka geochemiczna substancji organicznej w profilu otworu Tarnawa 1

• Autorzy: Kotarba M. , Wagner M. , Więcław D. , Kosakowski P. , Kowalski A.

Warianty tytułu

EN

Hydrocarbon potential and geochemical characteristics of organic matter in the Tarnawa 1 borehole section

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania geochemiczne i petrograficzne wykonano w celu określenia zawartości, typu genetycznego, stopnia przeobrażenia i potencjału węglowodorowego substancji organicznej zdeponowanej w utworach kenozoicznych, mezozoicznych i paleozoicznych, profilu otworu Tarnawa 1. Utwory ilasto-mułowcowe sfałdowanego miocenu jednostki zgłobickiej oraz miocenu autochtonicznego zawierają stosunkowo niewielkie ilości lądowej substancji organicznej (gazotwórczy kerogen typu III). W utworach węglanowych górnej jury i keloweju substancja organiczna praktycznie nie występuje. W utworach mułowcowo-ilastych jury środkowej (baton–aalen) występują zmienne ilości substancji organicznej, do 15,7% wag. całkowitego węgla organicznego (TOC), o charakterze morskim (ropotwórczy kerogen typu II). Utwory te charakteryzują się dobrymi parametrami macierzystości. Niewielka ilość substancji organicznej zawarta w nierozdzielonych utworach permu i triasu (greisbach i thuryng) ma charakter lądowy (gazotwórczy kerogen III typu). Substancja organiczna w utworach wszystkich wyżej wymienionych jednostek stratygraficznych jest niedojrzała lub wykazuje niewielki stopień przeobrażenia termicznego co wskazuje na mikrobialny proces generowania węglowodorów (głównie metan bakteryjny) i początkową fazę niskotemperaturowych procesów termogenicznych. Utwory permu górnego (thuryng) zawierają znikome ilości substancji organicznej (TOC do 0,07% wag). Utwory dolnego permu i utwory namuru A (?i górnego wizenu), obok rozproszonej substancji organicznej, prawdopodobnie zawierają większe wkładki substancji węglowej (TOC do 79,8% wag.). W utworach tych dominuje typowo lądowa, gazotwórcza substancja organiczna, która weszła już w początkową fazę niskotemperaturowych procesów termogenicznych („okno ropne”). Substancja organiczna w utworach węglanowych turneju i famenu występuje w niewielkich ilościach do 0,27 % wag. TOC. Posiada ona charakter algowy (ropotwórczy kerogen typu II) i znajduje się w środkowej fazie niskotemperaturowych procesów termokatalitycznych.

EN

Geochemical and petrographic analyses were performed in order to determine the content, genetic type, maturity and hydrocarbon potential of organic matter deposited in Cenozoic, Mesozoic and Palaeozoic strata in Tarnawa 1 well profile. The claystone-mudstone strata of the folded Miocene in the Zgłobice unit and autochthonous Miocene sediments contain relatively small quantities of terrestrial organic matter (gas-prone type III kerogen). Organic matter is practically absent in the Upper Jurassic and Callovian carbonate sequence. The mudstone-claystone Bathonian-Aalo character (oil-prone type II kerogen). The Bathonian-Aalenian strata have good source parameters. The small amounts of organic matter present in undivided Greisbachian and Thuryngian strata are of terrestrial character (gas-prone type III kerogen). The organic matter of all the above mentioned stratigraphic units is either immature or of low degree of thermal maturity. This shows to the microbial process of hydrocarbon generation (mainly bacterial methane) and initial phase of low-temperature thermogenic processes. The Thuryngian (Upper Permian) strata contain negligible amounts of organic matter (up to 0.07% wt. TOC). Apart from the dispersed organic matter, both the Lower Permian and Namurian A and Viséan strata most probably contain bigger carbonaceous intercalations up to 79.8% wt. TOC. Typical terrestrial gas-prone organic matter which already entered the initial stage of thermogenic processes dominates there. Small quantities of organic matter in the Tournaisian and Famenian carbonate strata to 0.27% wt. TOC are of algal character (marine and/or non-marine oil-prone type II kerogen) which reached the middle stage of low-temperature thermogenic processes.

Słowa kluczowe

PL

Rock Eval; trwałe izotopy węgla; biomarkery; substancja organiczna; kerogen; potencjał węglowodorowy; macerały; średnia refleksyjność witrynitu; utwory kenozoiku; utwory mezozoiku; utwory paleozoiku

EN

Cenozoic strata; hydrocarbon potential; kerogen; macerals; Mesozoic strata; organic matter content; Palaeozoic strata; random vitrinte reflectance; Rock Eval; stable carbon isotopes

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Prace Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2001
• Tom: T. 174
• Strony: 161--172
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz.

Twórcy

autor

Kotarba M.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Al. Mickiewicza 30, Kraków 30-059, Poland

autor

Wagner M.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Al. Mickiewicza 30, Kraków 30-059, Poland

autor

Więcław D.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Al. Mickiewicza 30, Kraków 30-059, Poland

autor

Kosakowski P.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Al. Mickiewicza 30, Kraków 30-059, Poland

autor

Kowalski A.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Al. Mickiewicza 30, Kraków 30-059, Poland

Bibliografia

• 1. Aexander, R., Kagi, R. I., & Woodhouse, G. W. (1981). Geochemical correlation of windalia oil and extracts of winning group (cretaceous) potential source rocks, barrow subbasin, Western Australia. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 65(2), 235-250.
• 2. Dybova-Jachowicz, S., & Filipiak, P. (2001). Lower permian miospore association in the Tarnawa 1 borehole section. [Dolnopermski Zespół miospor w Profilu Otworu Tarnawa 1] Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, (174), 81-86.
• 3. Espitalie, J., Deroo, G., & Marquis, F. (1985). (Rock-eval pyrolysis and its applications). [La pyrolyse Rock-Eval et ses applications.] Revue - Institut Francais Du Petrole, 40(5), 563-579.
• 4. Kiersnowski, H. (2001). Permian-Triassic deposits of the Liplas Tarnawa basin. [Osady Permo-triasu w Basenie Liplas-Tarnawa] Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, (174), 87-100.
• 5. Kotarba, M. J., Kowalski, A., & Wiȩcław, D. (1994). Nowa metoda obliczeń wskaźnika CPI i wykorzystanie badań dystrybucji n-alkanów i izoprenoidów w prospekcji naftowej. Mat. Symp. Badania Geochemiczne I Petrofizyczne W Poszukiwaniach Ropy Naftowej I Gazu Ziemnego, 82-91.
• 6. Kotarba, M. J., & Szafran, S. (1985). Zastosowanie analizatorów rock eval i oil show w poszukiwaniach naftowych. Nafta, 3(3), 81-88.
• 7. Matyja, H. T., Tomas, A., Liepiec, M., & Turnau, E. (2001). Stratigraphy of the Devonian-Carboniferous carbonates in the Rajbrot-Tarnawa area (Palaeozoic basement of the Polish Outer Carpathians). [Stratygrafia dewońsko-karbońskiej serii węglanowej w rejonie Rajbroutu i Tarnawy] Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, (174), 33-60.
• 8. Oszczypko, N. (1999). The Miocene subsidence of the Polish Carpathian foredeep. [Przebieg Miocenskiej subsydencji w polskiej części zapadliska przedkarpackiego] Prace Pańtwowego Instytutu Geologicznego, (168), 209-230.
• 9. Shanmugam, G. (1985). Significance of coniferous rain forests and related organic matter in generating commercial quantities of oil, gippsland basin, Australia. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 69(8), 1241-1254.
• 10. Sofer, Z. (1980). Preparation of carbon dioxide for stable carbon isotope analysis of petroleum fractions. Analytical Chemistry, 52(8), 1389-1391. doi:10.1021/ac50058a063
• 11. Sofer, Z. (1984). Stable carbon isotope compositions of crude oils: application to source depositional environments and petroleum alteration. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 68(1), 31-49.
• 12. Stach, E., Mackowsky, M., Teichmüller, M., Taylor, G. H., Chandra, D., & Teichmüller, R. (1982). Stach's Textbook of Coal Petrology.
• 13. Tissot, B. P., & Welte, D. H. (1984). Petroleum Formation and Occurrence.
• 14. Trzepierczyńska, A. (2001). Lower Carboniferous miospore associations in the Tarnawa 1 borehole section. [Biostratygrafia Klastycznych Utworów Karbonuna Podstawie Miospor w profilu otworu Tarnawa 1] Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, (174), 67-80.
• 15. Wilczek, T., & Merta, H. (1992). Wstępne wyniki badań pirolitycznych metodą rock-eval. Nafta, 48, 3-10.