Scalanie gruntów w terenach górskich – wyzwania i efektywność na przykładzie wsi Wysoka

• Autorzy: Bożek Piotr , Taszakowski Jarosław , Doroż Arkadiusz , Szarek Katarzyna , Żurawska Magdalena , Kowalski Piotr

Identyfikatory

DOI

10.15199/50.2025.5.2

Warianty tytułu

EN

Land Consolidation in mountainous areas – challenges and effectiveness on the Example of the village of Wysoka

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł analizuje proces scalania gruntów w terenach górskich, na przykładzie wsi Wysoka w gminie Jordanów, w powiecie suskim. Celem badań była ocena efektywności oraz skutków scalenia gruntów, szczególnie pod kątem geodezyjnym, środowiskowym i społecznym. Proces scalania został zainicjowany w 2017 roku i zakończony w 2022 roku. W artykule omówiono trudności związane z przeprowadzaniem scaleń w terenach górskich, takie jak duże rozdrobnienie gruntów, brak infrastruktury drogowej, ograniczenia związane z ochroną środowiska oraz konieczność synchronizacji historycznych danych katastralnych z aktualną dokumentacja geodezyjną. Efektem przeprowadzonych prac było zmniejszenie liczby działek ewidencyjnych o 33,7 %, wzrost średniej powierzchni działek, poprawa dostępności komunikacyjnej oraz wprowadzenie działań mających na celu poprawę stosunków wodnych i ograniczenie erozji. W ramach zagospodarowania poscaleniowego zaplanowano budowę i modernizację dróg, wydzielenie gruntów na cele publiczne oraz poprawę warunków hydrologicznych poprzez tworzenie zbiorników retencyjnych i regulację rowów melioracyjnych. Podsumowując, artykuł wykazuje, że scalenia gruntów w terenach górskich są procesem wymagającym interdyscyplinarnego podejścia, łączącego aspekty geodezyjne, ekonomiczne i środowiskowe. Odpowiednio przeprowadzone scalenia przyczyniają się do poprawy struktury przestrzennej gospodarstw rolnych, efektywności użytkowania gruntów oraz jakości życia mieszkańców.

EN

The article analyzes the process of land consolidation in mountainous areas, using the example of the village of Wysoka in the Jordanów municipality, Suski County. The aim of the study was to assess the effectiveness and impact of land consolidation, particularly from geodetic, environmental, and social perspectives. The consolidation process was initiated in 2017 and completed in 2022. The article discusses the c hallenges associated with conducting land consolidation in mountainous areas, such as high land fragmentation, lack of road infrastructure, environmental protection constraints, and the necessity to synchronize historical cadastral data with current geodetic documentation. As a result of the conducted work, the number of cadastral parcels was reduced by 33.7 %, the average parcel size increased, transportation accessibility improved, and measures were implemented to en hance water management and reduce erosion. As part of the post-consolidation land management, road construction and modernization were planned, land was designated for public purposes, and hydrological conditions were improved through the creation of retention reservoirs and the regulation of drainage ditches. In conclusion, the article demonstrates t hat land consolidation in mountainous areas is a complex process requiring an interdisciplinary approach t hat integrates geodetic, economic, and environmental aspects. Properly executed land consolidation contributes to the improvement of the spatial structure of farms, the efficiency of land use, and the quality of life of local residents.

Słowa kluczowe

PL

scalenie gruntów; poprawa struktury agrarnej; rozłóg gruntów

EN

land consolidation; improvement of agricultural structure; land fragmentation

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Geodezyjny
• Rocznik: 2025
• Tom: R. 97, nr 5
• Strony: 25--28
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., zdj.

Twórcy

autor

Bożek Piotr

• Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie, Katedra Geodezji Rolnej Katastru i Fotogrametrii, ul. Balicka 253a, 30-198 Kraków

autor

Taszakowski Jarosław

• Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie, Katedra Geodezji Rolnej Katastru i Fotogrametrii, ul. Balicka 253a, 30-198 Kraków

autor

Doroż Arkadiusz

• Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie, Katedra Geodezji Rolnej Katastru i Fotogrametrii, ul. Balicka 253a, 30-198 Kraków

autor

Szarek Katarzyna

• Koło Naukowe Geodetów, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

autor

Żurawska Magdalena

• Koło Naukowe Geodetów, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

autor

Kowalski Piotr

• Koło Naukowe Geodetów, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

Bibliografia

• [1] Belawejder M., Bielska A., Gniadek J., Król Żanna., Kupidura A., Leń P., Oleniacz G., Sobolewska-Mikulska K., Turek A., 2015: Scalenia gruntów determinantem wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich, Neiko Print & Publishing, Rzeszów, st r. 37
• [2] Doroż A., Taszakowski J., Bożek P. 2023: Wielofunkcyjność projektu scalenia gruntów we wsi Strzelce Wielkie, gmina Szczurowa, powiat brzeski. Przegląd geodezyjny, R. 95, nr 2
• [3] Gabryszuk J., 2014: Scalenie gruntów jako proces optymalizujący gospodarkę leśną na przykładzie obiektu Wólka Nurzecka, st r. 3
• [4] Harasimowicz, S., Janus, J. (2009). Ocena efektów scalenia gruntów w pasie oddziaływania autostrady A-4 we wsi Brzezie. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, (4), 289–298
• [5] Harasimowicz S., Janus J., 2010: Wyznaczanie granic obszaru objętego negatywnym wpływem projektowanej autostrady na strukturę przestrzenną gruntów rolnych we wsi Jodłówka, st r. 10
• [6] Krupowicz, W. (2011). Analiza efektów scalenia gruntów w ocenie społeczności lokalnej. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, (3), 495–506.
• [7] Koncent-Zieliński W., 1907: Jak usuwać szachownicę i przeprowadzać kolonizacje gruntów, Warszawa
• [8] Litwin U., Szewczyk R., 2012: Morfologia działek przyczynkiem kształtowania krajobrazu, st r. 2
• [9] Sobolewska-Mikulska, K. (red.). (2015). Współczesne scalania gruntów w kształtowaniu granic rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
• [10] Taszakowski J., 2011: Ocena przydatności map byłego katastru austriackiego dla regulacji stanu prawnego nieruchomości w południowej Polsce. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, st r. 3 – 4
• [11] Taszakowski J., Mika M., Siejka M., Janus J., Leń P., 2016: Możliwości poprawy stosunków wodnych w pracach urządzeniowo-rolnych, st r. 3
• [12] Ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów (Dz. U. 2023 poz. 1197)
• [13] Woch, F. (2001). Optymalne parametry rozłogu gruntów gospodarstw rodzinnych dla wyżynnych terenów Polski, Rozprawa habilitacyjna, Pamiętnik Puławski, IUNG-PIB.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2025).