Ocena jakości bilansów wód, uzyskiwanych za pomocą dedykowaneqo oproqramowania KYBL dla różnych typów układów wodnych kapalń

• Autorzy: Krzeszowski Światosław

Identyfikatory

DOI

10.36119/15.2021.2.6

Warianty tytułu

EN

Evaluation of the quality of water balances, obtained using dedicated KYBL software, for different types of mine water systems

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Bilansowanie układów wodnych kopalń jest istotnym elementem działań podejmowanych przez służby geologiczne kopalń. Bilanse takie są zazwyczaj bardzo trudne do wykonania metodami bezpośrednich pomiarów przepływów wód dopływających do układów wodnych kopalń. Dlatego często używane są metody pośrednie, obliczeniowe, oparte o modele matematyczno-fizyczne układów wodnych. Obliczenia takie są najczęściej wykonywane przy pomocy oprogramowania komputerowego, z wykorzystaniem wartości pomiarowych parametrów chemicznych i fizycznych typów wód zidentyfikowanych w obszarach wyrobisk kopalni. Jednym z takich programów jest KYBL, który został stworzony jako program dedykowany do bilansowania dowolnych układów wodnych w oparciu o dane opisujące składy wód tych układów. W ciągu ostatnich 15 lat oprogramowanie to zostało użyte do bilansowania wielu układów wodnych, głównie były to układy kopalń odkrywkowych oraz głębinowych. W przedstawionym opracowaniu podjęto próbę oceny jakości bilansów wykonywanych przy użyciu tego oprogramowania w zależności od typów badanych układów wód.

EN

Balancing water systems of mines is an important element of activities undertaken by geological services of mines. Such balances are usually very difficult to carry out by means of direct measurements of water flowing into mine water systems. Therefore, indirect, computational methods based on mathematical and physical models of water systems are often used. Such calculations are most often performed with the help of computer software, using measured values of chemical and physical parameters of water types identified in mine workings areas. One such program is KYBL, which was developed as a dedicated program to balance any water system based on data describing the water compositions of those systems. Over the past 15 years, this software has been used to balance many water systems, mostly open pit and deep mine systems. The presented study attempts to evaluate the quality of balances performed using this software depending on the types of water systems studied.

Słowa kluczowe

PL

układy wodne kopalń; bilans wodny; metoda Cholesky'ego; metoda rachunku wyrównawczego; oprogramowanie KYBL

EN

mine water systems; water balance; Cholesky's method; method of results coordination; KYBL software

• Wydawca: Ośrodek Informacji "Technika instalacyjna w budownictwie''
• Czasopismo: Instal
• Rocznik: 2021
• Tom: nr 2
• Strony: 40--46
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab., wzory

Twórcy

autor

Krzeszowski Światosław

• Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki, Katedra Inżynierii Wody i Ścieków, Politechnika Śląska, Gliwice

• https://orcid.org/0000-0003-0285-0159

Bibliografia

• [1] Babul K., (2020) Numeryczna analiza warunków pracy rurociągu przesyłowego w stanie nieustalonym INSTAL, nr 11/2020, 30-35, DOI:10.36119/15.2020.11.4.
• [2] Brassington, R. (1999). Field Hydrogeology. Chichester: Wiley.
• [3] Wolkensdorfer, Ch. (2008). Water Management at Abandoned Flooded Underground Mines. Berlin: Springer.
• [4] Laaksoharju, M., Skårman, Ch., Skårman, E. (1999). Multivariate Mixing and Mass Balance (M3) Calculations, a new tool for decoding hydrogeochemical information. Applied Geochemistry 14 (7), 861-872.
• [5] Laaksoharju, M., Gascoyne, M., Gurban, I. (2008). Understanding Groundwater Chemistry Using Mixing Models, Applied Geochemistry 23, 1921-1940.
• [6] Plummer, I. N, Prestemon, E. C., Parkhurst, D. L. (1994). An Interactive Code (NETPAH) for Modeling NET Geochemical Reactions along a Flow Path Version 2.0. US Geochemical Survey Water-Resources Investigations Report. 94-4169, 130
• [7] Parkhurst, D. L, Appelo, C. A. J. (2013). Description of Input and Examples for PHREEQC Version 3-A Computer Program for Speciation, BatchReaction, One-Dimensional Transport, and Inverse Geochemical Calculations. US Geochemical Survey Techniques and Methods 6(A43), 1-497.
• [8] Gomez, J., Auque L, Gimeno M. (2008) Sensivity and Uncertainty Analysis of Mixing and Mass Balance Calculations With Standard PCA-based Geochemical Codes. Applied Geochemistry 23, 1941-1956.
• [9] Krzeszowski, Ś. (2012). Zastosowanie Metod Rachunku Macierzowego do Bilansowania Układów Wód Kopalnianych. Gliwice. Monography, Silesian University of Technology.
• [10] Adamczewski, Z. (2007). Rachunek Wyrównawczy w 15 wykładach, Warsaw: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
• [11] Gille, J. C., Clique, M. (1986), Rachunek Macierzowy i Wprowadzenie do Analizy Funkcjonalnej. Gliwice: Script of Silesian University of Technology, edition II.
• [12] Rapantova, N., Wolkensdorfer, Ch., Krzeszowski, S., Grmela A. (2013). Methodology of Quantitative Assesment of Mine Water Inflows, Reliable Mine Water Technology. IMWA 2013, Golden CO., 181-188.
• [13] Rapantova, N., Wolkensdorfer, Ch., Krzeszowski, S., Grmela A. (2012). Quantitative Assessment of Mine Water Sources Based on the General Mixing Equation and Mutivariate Statistics. Mine Water and the Environment 31(4), 256-265.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).