Czynniki wpływające na popularność leśnych teatrów plenerowych obrębu dawnych ziem Cesarstwa Niemieckiego

• Autorzy: Szuta A. F.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rb.2017.238

Warianty tytułu

EN

The factors influencing the popularity of open air, forest based theatres in 20th century Europe

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niniejszy artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki wpłynęły na popularność i sukces teatrów plenerowych zlokalizowanych w obszarach leśnych, na terenie dawnych ziem cesarstwa niemieckiego. Głównym przedmiotem rozważań są dwa teatry: Teatr Leśny w Gdańsku Wrzeszczu oraz Opera Leśna w Sopocie. Obiekty te zostają skonfrontowane z teatrem pod gołym niebem Freilichtbühne w Mülheim an der Ruhr, sceną leśną Waldbühne w Berlinie oraz teatrem ludowym Le Théâtre du Peuple w Bussang. Artykuł przedstawia sytuację polityczną panującą w okresie powstania ww. teatrów plenerowych oraz jej wpływ na rozwój tych obiektów. Ukazany zostaje związek czasu wdrożenia nowości technicznych do omawianych teatrów z ich popularnością. Przedstawia się także wpływ dostępności transportu zbiorowego do wybranych teatrów oraz dodatkowych funkcji pełnionych przez miasta/wsie, w których obiekty te zostały zlokalizowane. Za pomocą metody analizy porównawczej i logicznej argumentacji określono czynniki odpowiedzialne stan i funkcjonowanie leśnych teatrów plenerowych w czasach obecnych.

EN

This article attempts to answer which factors influenced the popularity and success of open air, located in forest areas theaters, in the former lands of the German Empire. The main subjects of study are two theaters: The Forest Theatre in Gdansk Wrzeszcz and The Forest Opera in Sopot, which are juxtaposed with the open air theatre Freilichtbühne in Mülheim, the forest stage Waldbühne in Berlin and the folk theater The People's Theater in Bussang. The essay presents the political situation when the above mentioned outdoor theaters were build and its impact on their development. The relationship between the time of implementation of new technologies to the discussed theaters and their popularity is also shown. The article examines the influence of the accessibility of public transport to selected theaters and additional functions performed by the cities/villages in which these venues were located. By the use of the comparative method and logical argumentation it became possible to identify the factors responsible for the continued existence and current condition of open -air, forest theaters in modern times.

Słowa kluczowe

PL

teatr plenerowy; teatr leśny; ziemie niemieckie; Opera Leśna; Sopot; Teatr Leśny Wrzeszcz; Teatr ludowy Bussang; amfiteatr Waldbühne Berlin

EN

open-air theaters; Forest Opera Sopot; Forest Theatre Gdansk Wrzeszcz; People's Theater in Bussang; amphitheater Waldbuhne Berlin

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej
• Czasopismo: Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture
• Rocznik: 2017
• Tom: z. 64, nr 4/II
• Strony: 159--182
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Szuta A. F.

• Wydział Architektury, Politechnika Gdańska, ul. Gabriela Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk

Bibliografia

• [1] Anselm H.: Theatre in Europe Under German Occupation, Routledge, 2017.
• [2] Błażejewski M.: Śpiewacy sopockiej Waldoper w nagraniach płytowych, s. 106-112, nr XIX, Rocznik Sopocki, 2006.
• [3] Bożyk E.: Historia Architektury Budynku Teatralnego i techniki sceny w teatrze europejskim, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Kraków 1956.
• [4] Braun K.: Przestrzeń teatralna. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1982.
• [5] Byrski M. K.: Teatr najantyczniejszy, Tom 18, s. 11-47, nr 1-2 (69-70) „Pamiętnik Teatralny: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce teatru, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1969.
• [6] Jacobeit W.: Concerning the Traditiona Understanding of "Folk Culture” in the German Democratic Republic. A Scholarly - Historical Retrospective. no. 1 (1991): 67-94, Asian Folklore Studies 50, 1999.
• [7] Kot T.: Kurier Sopocki, Copyright Kuryer Sopocki, 2013. http://www.dawnysopot.pl/Kuryer_Sopocki_Sopot_1939_1945.pdf [dostęp: 03.03.2017].
• [8] Kozień – Woźniak M.: Teatry interferencji. Współczesna architektura teatralna a nieformalna przestrzeń teatru, Wydawnictwo PK Kraków 2015.
• [9] Kruger L.: The national stage: Theatre and cultural legitimation in England, France, and America, The University of Chicago Press, USA 1992.
• [10] Leveratto J.-M. LE THÉÂTRE DU PEUPLE DE BUSSANG Histoire et sociologie d'une innovation, s. 5-19 Vingtième Siècle. Revue d'histoire, Presses de Sciences Po (P.F.N.S.P.) 2004/3 no 83.
• [11] Levin H.: Anti-Semitism in German ‘Volk’ Culture: Propaganda through the Pen and Screen, Earlham Historical Journal, Fall 2014 Edition.
• [12] London J.: Theatre Under the Nazise, Manchester University Press 2000.
• [13] Mamuszka F.: Bedeker Sopocki. Wydawnictwo Morskie Gdańsk, Gdańsk 1981.
• [14] Rolland R.: Le théâtre du peuple préface de Chantal Meyer-Plantureux, Bruksela, 2003.
• [15] Sas-Bojarska A.: Park w metropolii – perspektywy i paradoksy. s. 175-192 Biuletyn KPZK, PAN, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, No 259/2015.
• [16] Sobiecka A.: Ujarzmienie pejzażu, czyli o możliwościach teatru plenerowego. Tom 9, s. 251-261 Świat Tekstów. Rocznik Słupski, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, 2011.
• [17] Szerszeń J.: Śródmieście jako obszar kultury. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa - Łódź 1987.
• [18] Tarkowska A.: Sopot między wojnami. Opowieść o życiu miasta 1918-1939, Księżny Młyn Dom Wydawniczy, Łódź 2011.
• [19] Werner E.: Theatergebäude. 1. Geschichtliche Entwicklung, Tom 1, VEB Verlag Technik Berlin, 1954.
• [20] Van Maanen H., Wilmer S.E.: Theatre Worlds in Motion, Structures, Politics and Developments in the Countries of Western Europe. Amsterdam -Atlanta, GA, 1998.
• [21] http://freilichtbuehne-mh.de/?page_id=37 [dostęp: 03.03.2017].
• [22] http://www.gedanopedia.pl/ [dostęp: 03.03.2017].
• [23] https://www.muelheim-ruhr.de [dostęp: 03.03.2017].
• [24] http://www.muratorplus.pl/inwestycje/inwestycje-publiczne/opera-lesna-w-sopocie-jestjuz-po-remoncie_78207.html [dostęp: 03.03.2017].
• [25] http://www.teatrlesny.pl/ [dostęp: 03.03.2017].
• [26] http://www.theatredupeuple.com [dostęp: 03.03.2017].
• [27] http://operalesna.sopot.pl/historia-opery-lesnej-w-sopocie [dostęp: 03.03.2017].
• [28] http://sopot.naszemiasto.pl/artykul/otwarcie-opery-lesnej-po-remoncie-zobacz-juzteraz, 1489825,artgal,t,id,tm.html [dostęp: 03.03.2017].
• [29] http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/flagship-projectactivities/ memory-of-the-world/register/full-list-of-registered-heritage/registeredheritage-page-7/rigveda/ [dostęp: 03.03.2017].
• [30] http://www.waldbuehne-berlin.de/location.html [dostęp: 03.03.2017].
• [31] https://www.verkehr.nrw/ [dostęp: 03.03.2017].
• [32] https://www.google.pl/maps.
• [33] http://www.massif-des-vosges.com/carte-interactive.htm.
• [34] www.jakdojade.pl.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).