Witamina D rola i znaczenie dla człowieka

• Autorzy: Zaborska A. , Król J. , Brodziak A.

Warianty tytułu

EN

Vitamin D – its function and importance for human

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Termin witamina D odnosi się głównie do dwóch jej form, tj. witaminy D2 i D3. Witamina D2 występuje w tkankach roślinnych, drożdżach i grzybach, natomiast w organizmach zwierzęcych wytwarzana jest witamina D3, która może pochodzić ze źródeł pokarmowych lub może być wytwarzana w skórze pod wpływem ekspozycji na światło słoneczne. Główną rolą witaminy D jest regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej w organizmie. Wpływa również na funkcjonowanie układu krwionośnego i insulinooporność. Położenie geograficzne Polski uniemożliwia efektywną syntezę witaminy D z udziałem słońca, zwłaszcza w miesiącach jesienno-zimowych. Z tego powodu uzyskanie i utrzymanie optymalnego stężenia tej witaminy w organizmie powinno opierać się na wspomaganiu jej podaży na drodze żywieniowej. Warto pamiętać, że stężenie witaminy D w żywności jest dodatnio skorelowane z zawartością tłuszczu. Najbogatszym źródłem tej witaminy są świeże, tłuste ryby, tran oraz produkty mleczne wysokotłuszczowe.

EN

The term vitamin D refers mainly to two of its forms, i.e. vitamins D2 and D3. Vitamin D2 is present in plant tissues, yeasts and fungi, while vitamin D3 is produced in organisms of animals. Vitamin D3 can be derived from either dietary sources or can be produced in the skin during an exposure to sunlight. The main role of vitamin D is to regulate calcium and phosphate management in the body. It also affects blood system and insulin resistance. Geographical location of Poland makes the effective synthesis of vitamin D with the participation of the sun impossible, especially in the autumn-winter months. For this reason, an achievement and maintenance the optimum concentration of this vitamin in the body should be based on supporting it by the feed supply. It is worth remembering that the content of vitamin D in food is positively correlated with the amount of fat. The richest sources of this vitamin include fresh, oily fish, fish oil, as well as high-fat dairy products.

Słowa kluczowe

PL

witamina D; funkcje biologiczne; zalecenia żywieniowe; źródła pokarmowe

EN

vitamin D; biological functions; dietary recommendations; food sources

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 2014
• Tom: T. 68, nr 10
• Strony: 34--37
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz.

Twórcy

autor

Zaborska A.

• Katedra Towaroznawstwa i Przetwórstwa Surowców Zwierzęcych; Wydział Biologii i Hodowli Zwierząt, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

autor

Król J.

• Katedra Towaroznawstwa i Przetwórstwa Surowców Zwierzęcych; Wydział Biologii i Hodowli Zwierząt, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

autor

Brodziak A.

• Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła, Wydział Biologii i Hodowli Zwierząt, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

Bibliografia

• [1] Armas L., Hollis B., Heaney R.: 2004. Vitamin D2 is much less effective than vitamin D3 in humans. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 89 (11): 5387-5391.
• [2] Bischoff-Ferrari H.A., Dawson-Hudges B., Willet W.C., Staehelin H.B., Bazemore M.G., Zee R.Y., Wong J.B: 2004. Effect of vitamin D on falls a meta-analysis. American Medical Association, 16: 1999-2006.
• [3] Chowdhury R., Kunutsor S., Vitezova A., Oliver-Williams C., Chowdhury S., Kiefte-de-Jong J.C., Khan H., Baena C.P., Prabhakaran D., Hosen M.B., Feldman B.S., Pan A., Johson L., Crowe F., Hu B.F., Franco O.H.: 2014. Vitamin D and risk of cause specific death: systematic review and meta-analysis of observational cohort and randomised intervention studies. British Medical Journal, 348:g1903: 1-13.
• [4] Cilla A., Zanirato V., Rodriguez-Estrada M.T., Garcia-Llatas G.: 2014. Micronutrients: Vitamins and Minerals [w] Encyclopedia of Food Safety. 3: 91-94.
• [5] Glendenning P., Chew G.T., Inderjeeth C.A., Taranto M., Fraser W.D.: 2013. Calculated free and bioavailable vitamin D metabolite concentrations in vitamin D-deficient hip fracture patients after supplementation with cholecalciferol and ergocalciferol. Bone, 56: 271-275.
• [6] Gowin E., Ignaszak-Szczepaniak M., Horst-Sikorska W.: 2010. Niedożywione grubasy. Farmacja Współczesna, 3: 68-72.
• [7] Harris S.S., Dawson-Hughes B., Perrone G.A.: 1999. Plasma 25-hydroxyvitamin D responses of younger and older men to three weeks of supplementation with 1800 IU/day of vitamin D. The Journal of the American College of Nutrition, 18 (5): 470-474.
• [8] Harris S.S., Dawson-Hughes B.: 2002. Plasma vitamin D and 25OHD responses of young and old men to supplementation with vitamin D3. The Journal of the American College of Nutrition, 21 (4): 357-362.
• [9] Heaney R.P.: 2008. Vitamin D in health and Disease. Clinical Journal of the American Society of Nephrology, 3: 1535-1541.
• [10] Holick M.F., Chen T.: 2008. Vitamin D deficiency: a worldwide problem with health consequences. The American Journal of Clinical Nutrition, 87: 1080S-1086S.
• [11] Holick M.F., Binkley N.C., Bischoff-Ferrara H,. Gordon C.M., Hanley D., Heaney R.P., Murad H.M, Weaver C.M.: 2011. Evaluation, treatment and prevention of vitamin D Deficiency: an Endocrine Siciety Clinical Practise Gudeline. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 96 (7): 1-20.
• [12] Houghton L., Vieth R.: 2006. The case against ergocalciferol (vitamin D2) as a vitamin supplement. The American Journal of Clinical Nutrition, 84: 694-697.
• [13] Jakobsen J., Saxholt E.: 2009. Vitamin D metabolites in bovine milk and butter. Journal of Food Composition and Analysis, 22: 472-478.
• [14] Jarosz M.: 2012. Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Witaminy. Wyd. Instytutu Żywności i Żywienia, Warszawa, 86-122.
• [15] Krzyścin J.W., Jarosławski J., Sobolewski P.S.: 2011. A mathematical model for seasonal variability of vitamin D due to solar radiation. Journal of Photochemistry and Photobiology B, 105 (1): 106-112.
• [16] Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K., Przygoda B.: 2005. Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa.
• [17] Lebiedzińska A., Rypina M., Czaja J., Petrykowska K., Szefer P.: 2010. Ocena zawartości witaminy D w całodziennych racjach pokarmowych dorosłych Polaków. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 3: 255-259.
• [18] Makariou S., Liberopoulos N., Elisaf M., Challa A.: 2011. Novel roles of vitamin D in disease: What is New in 2011? European Journal of Internal Medicine, 22: 355-362.
• [19] Marcinowska-Suchowierska M., Sawicka A.: 2012. Wapń i witamina D w prewencji złamań osteoporotycznych. Postępy Nauk Medycznych, 3: 273-279.
• [20] Michaëlsson K., Baron J.A., Snellman G., Gedeborg R., Byberg L., Sundström L., Berglund L., Ärnlöv J., Hellman P., Blomhoff R., Wolk A., Garmo H., Holmberg L., Melhus H.: 2010. Plasma vitamin D and mortality in older men: a community-based prospective cohort study. American Journal of Clinical Nutrition, 92: 841-848.
• [21] Napiórkowska L., Franek E.: 2009. Rola oznaczania witaminy D w praktyce klinicznej. Choroby Serca i Naczyń, 4: 203-210.
• [22] Olędzka R.: 2013. Witamina D w świetle badań ostatnich lat. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2: 121-131.
• [23] Palacios C., Gonzalez L.: 2013. Is vitamin D deficiency a major global public health problem? The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology, doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.jsbmb.2013.11.003.
• [24] Parker J., Hashmi O., Dutton D., Mavrodaris A., Stranges S., Omar J., Saverio A., Ngianga-Bakwin K., Clarke A., Franco O.H.: 2010. Levels of vitamin D and cardiometabolic disorders: Systematic review and meta-analysis. Maturitas, 65: 225-236.
• [25] Pełczyńska M., Jaroszewicz I., Świtalska M. , Opolski A.: 2005. Właściwości biologiczne kalcytriolu i jego nowych analogów – potencjalne zastosowania terapeutyczne. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 59: 129-139.
• [26] Perzanowska-Brzeszkiewicz K., Marcinowska-Suchowierska E.: 2012. Witamina D a choroby przewodu pokarmowego. Postępy Nauk Medycznych, 3: 247-251.
• [27] Płudowski P., Kryśkiewicz E., Karczmarewicz E.: 2012. Zasady suplementacji i standardy oceny zaopatrzenia organizmu w witaminę D w świetle jej działania plejotropowego. Postępy Nauk Medycznych, 3: 265-272.
• [28] Polskie zalecenia dotyczące profilaktyki niedoborów witaminy D – 2009: 2009. Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, 2 (4): 245-249.
• [29] Rapuri P.B., Gallagher J.C., Haynatzki G.: 2004. Effect of Vitamins D2 and D3 Supplement Use on Serum 25OHD Concentration in Elderly Women in Summer and Winter. Calcified Tissue International, 74: 150-156.
• [30] Tang B., Eslick G., Nowson C., Smith C., Bensoussan A.: 2007. Use of calcium or calcium in combination with vitamin D supplementation to prevent fractures and bone loss in people aged 50 years and older: a meta analysis. Lancet, 370: 657-666.
• [31] Tukaj C.: 2008. Właściwy poziom witaminy D warunkiem zachowania zdrowia. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 62: 502-510.
• [32] Węgielska I., Słaba W., Suliburska I.: 2011. Terapia dietą i leczenie farmakologiczne otyłości w aspekcie problemu niedożywienia osób otyłych. Forum Zaburzeń Metabolicznych, 4: 239-244.
• [33] Wolpowitz D., Gilchrest B.: 2006. The vitamin D questions: How much do you need and how should you get it? Journal of the American Academy of Dermatology, 2: 301-317.
• [34] World Health Organization and Food and Agriculture Organization of the United Nations: 2004. Vitamin and mineral requirements in human nutrition. Second edition. Vitamin D, 45-55.