Cechy fizykochemiczne i skład jonowy wód górnej Soły

• Autorzy: Malata M. , Motyka J. , Postawa A. , Byrski B.

Identyfikatory

DOI

10.22630/PNIKS.2017.26.1.04

Warianty tytułu

EN

Physico-chemical characteristics of water and the ionic composition of the upper Soła

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań jakości wód w górnym odcinku Soły (od Rajczy do zapory Tresna). W składzie chemicznym wody dominowały jony Ca2+ i HCO3–, a ze związków biogennych NO32–. Wody charakteryzowały się niskim poziomem mineralizacji w zakresie od 195,6 do 246,3 mg·dm–3. W terenie zmierzono wartość pH oraz PEW wody. W laboratorium HGI AGH oznaczono metodami ICP-OES: Ca2+, Mg2+, Na+, K+, Fe2+, SO42–, PO43–, oraz ICP-MS: Ag, Al, As, Be, Bi, Br, Cd, Co, Cr, Cs, Cu, Ga, Hg, I, Mn, Mo, Ni, Pb, Rb, Sb, Se, Sn, Te, Ti, Tl, U, V, W, Y, Sr, Zn, Zr. Stężenia HCO3– oraz Cl– oznaczono wolumetrycznie oraz argentometrycznie (metodą Mohra). Do oznaczenia stężenia NO32– wykorzystano spektrofotometr DR 2800 fi rmy HACH Lange. W pracy dokonano próby powiązania składu fizykochemicznego z cechami środowiska geograficznego zlewni.

EN

In the article the authors present the results of water quality in the upper section of the Soła (from Rajczy to the dam Tresna). The chemical composition of water dominated by Ca2+ and HCO3–, and the biogenic compounds NO32–. Water characterized by low mineral content in the range of 195.6 to 246.3 mg·dm–3. In the field, the pH measured, and EC water were measured. In the laboratory HGI AGH determined by methods ICP-OES: Ca2+, Mg2+, Na+, K+, Fe2+, SO42–, PO43–, and ICP-MS: Ag, Al, As, Be, Bi, Br, Cd, Co, Cr, Cs, Cu, Ga, Hg, I, Mn, Mo, Ni, Pb, Rb, Sb, Se, Sn, Te, Ti, Tl, U, V, W, Y, Sr, Zn, Zr. Concentrations of HCO3– and Cl– were determined volumetrically and argentometrycznie (Mohr’s method). To determine the concentration of NO32– used the DR 2800 spectrophotometer HACH Lange. The paper attempts ties physico-chemical composition of the characteristics of the geographical environment catchment.

Słowa kluczowe

PL

Soła; cechy fizykochemiczne; woda; antropopresja

EN

Soła; physicochemical properties; water; anthropopressure

• Wydawca: Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
• Czasopismo: Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 26, No. 1
• Strony: 38--54
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., mapy, rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Malata M.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

autor

Motyka J.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

autor

Postawa A.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

autor

Byrski B.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

Bibliografia

• Chowaniec, J. (1984). Objaśnienia do mapy hydrogeologicznej Polski 1:200 000. Arkusz Bielsko Biała, Tatry Zachodnie. Instytut Geologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne.
• Chowaniec, J., Freiwald, P. i Witek, K. (2009). Bielsko-Biała. W: K. Witek (red.) Wody podziemne miast Polski powyżej 50 000 mieszkańców (s. 21-38). Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
• Bula, R., Romańczyk, M., Sokół, K., Wieland, Z. i Wrońska A. (2014). Strategia rozwoju obszarów wiejskich województwa śląskiego do roku 2030 Diagnoza uwarunkowań środowiskowych. Centrum dziedzictwa przyrody Górnego Śląska.
• Golonka, J. (1981). Objaśnienia do mapy geologicznej Polski 1:200 000. Arkusz Bielsko-Biała. Instytut Geologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne.
• Kabata-Pendias, A. i Pendias, H. (1999). Biogeochemia pierwiastków śladowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kleczkowski, A.S. (1990). Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony, skala 1:500 000. Kraków: Instytut Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej AGH.
• Kondracki, J. (2002). Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Lipski, C., Kostuch, R. i Ryczek, M. (2005). Charakterystyka hydrologiczna górnej części zlewni Soły na tle warunków fizjograficznych, klimatu i użytkowania. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 2, 75-82.
• Macioszczyk, A. (1987). Hydrogeochemia. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne.
• Malata, M. i Motyka, J. (2015). Chemizm wód źródeł w zlewni Markowego Potoku. Babiogórski Park Narodowy. Przegląd Geologiczny, 63, 247-255.
• Nachlik, E. (2001). Lokalny plan ograniczenia skutków powodzi i profilaktyki przeciwpowodziowej Powiatu Żywieckiego. Kraków.
• Niedźwiedź, T. i Obrębska-Starklowa, B. (1991). Klimat. W: I. Dynowska i M. Maciejewski (red.), Dorzecze górnej Wisły (s. 68-82). Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Paczyński, B. (1995). Atlas hydrogeologiczny Polski w skali 1: 500 000. Systemy zwykłych wód podziemnych. Zasoby, jakość i ochrona zwykłych wód podziemnych. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
• Paczyński, B. i Sadurski, A. (2007). Hydrogeologia regionalna Polski. Wody słodkie. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
• Romer, E. (1949). Regiony klimatyczne Polski, Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego (B), 16.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczona do spożycia (Dz.U. 2002, poz. 1728).
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2016 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz.U. 2016, poz. 1187).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. 2015, poz. 1989).
• Ślusarczyk, J. (2016). Program małej retencji dla Województwa Śląskiego – aktualizacja 2016 r. Katowice: Śląski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych.
• Szczepanek, R. (2003). Czasoprzestrzenna struktura opadu atmosferycznego w zlewni górskiej. (rozprawa doktorska). Kraków: Politechnika Krakowska.
• Witczak, S., Kania, J. i Kmiecik, E. (2013). Katalog wybranych fizycznych i chemicznych wskaźników zanieczyszczeń wód podziemnych i metod ich oznaczania. Warszawa: Instytut Ochrony Środowiska.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).