Praktyczna implementacja międzynarodowych zasad oceny zagrożeń zawodowych związanych z elektrodynamicznym oddziaływaniem pól magnetycznych małej częstotliwości na pracownika

• Autorzy: Karpowicz J. , Gryz K.

Warianty tytułu

EN

Practical implementation of international rules of assessment of occupational hazards linked with electrodynamic interaction between worker’s body and magnetic field of low frequency

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pod wpływem oddziaływania poła magnetycznego małej częstotliwości w organizmie człowieka zachodzą procesy biofizyczne, które mogą prowadzić do wywołania odpowiedzi komórek nerwowych - zarówno centralnego układu nerwowego, jak i nerwów obwodowych, takich jak magnetofosfeny lub podrażnienie nerwów obwodowych. Zjawisko to determinuje strukturę wymagań dotyczących ochrony pracowników przed ostrymi skutkami oddziaływania pola magnetycznego o częstotliwości nieprzekraczającej kilkuset kiloherców. Wykorzystując wyniki modelowania numerycznego zależności miar wewnętrznych (indukowanego w organizmie pola elektrycznego) i miar zewnętrznych (indukcji magnetycznej pola od działającego na pracowników) narażenia na pole magnetyczne malej częstotliwości, opracowano zasady oceny zagrożeń związanych z oddziaływaniem elektrodynamicznym na organizm pracownika pól magnetycznych o częstotliwości z pasma 1 ÷ 10000 1-Iz. Przy opracowaniu prezentowanych zasad wykorzystano opublikowane przez International Cominission on Non-lonizing Radiation Protection (ICNIRP) zalecenia dotyczące oceny zagrożeń wynikających z oddziaływania pola magnetycznego sinusoidalnie zmiennego w czasie i jednorodnego w przestrzeni stanowiska pracy. Uwzględniono również charakterystyki warunków narażenia na pola magnetyczne, jakie występują na rzeczywistych stanowiskach pracy, gdzie pola są zarówno niejednorodne przestrzenie, jak i niesinusoidalnie zmienne w czasie, a także uwarunkowania techniczne takich badali. Zaproponowane zasady oceny narażeń definiują m.in.: miary wewnętrzne narażenia na pole magnetyczne, miary zewnętrzne w dziedzinie przestrzeni stanowiska pracy dotyczące narażenia na jednorodne lub niejednorodne pole ma genetyczne, miary zewnętrzne w dziedzinie cza su dotyczące narażenia na harmoniczne lub nieharmoniczne pole magnetyczne oraz kryteria oceny narażenia dotyczące poszczególnych części ciała — głowy, tułowia i kończyn. Prezentowane zasady oceny narażeń nie stanowią wprawdzie projektu rozwiązań formalno prawnych w tym zakresie, ale prezentując rezultaty rozważań naukowych, stanowią wkład do dyskusji merytorycznej dotyczącej potrzeby i ewentualnego zakresu zmian wymagań prawa pracy w Polsce, związanych ze zbliżającym się procesem formalnego wdrożenia wymagań nowej dyrektywy europejskiej 2013/35/UE stanowiącej minimalne wymagania w zakresie ochrony pracowników przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na pola elektromagnetyczne w miejscu pracy.

EN

The influence of a low frequency magnetic field causes biophysical effects in the human body, which may trigger the response of nervous cells, in both the central and peripheral nervous systems, such as magneto-phospfenes or peripheral nervous excitation. This phenomenon determines the structure of requirements regarding the protection of workers against acute effects of the influence of a magnetic field of a frequency not exceeding a few hundreds of kilohertz. Based on the results of numerical simulations of the relation between internal measures (measures of the electric field induced in the human body) and external measures (measures of the magnetic flux density of the field affecting workers) of the exposure to a low frequency magnetic field, the rules were worked out regarding assessment of hazards linked with electrodynanic interaction between a worked body and a magnetic field of a frequency from the range 1-10000 Hz. Guide lines on the assessment of hazards caused by the influence of sinusoidal time-varying and homo geneous in the work space magnetic field, which were published by International Commission on Non-lonizing Radiation Protection (ICNIRP), have been used in developing the rules. The characteristics of exposure to the magnetic field in a real workplace, where fields are both spatial heterogeneous and non-sinusoidal time-varying, have been considered, as well technical conditions of performing such investigations. The proposal for rules on assessing exposure defines, among others, internal measures of exposure to a magnetic field, external measures applicable for exposure to a spatially homogeneous and/or heterogeneous magnetic field regarding the do- main of workplace space, external measures regarding the time domain applicable for exposure to a harmonic or non-harmonic magnetic field, and exposure assessment criteria regarding individual sections of the human body (head, trunk and limbs). However, the rules for exposure assessment this article presents are not a legislative proposal in this field, but referring the outcome of research they are contributing to a discussion on the need and possible range of modifications of requirements of labour law in Poland, related to the coming process of formal implementation of the requirements of European Directive 2013/35/EU, which established the minimum requirements regarding the protection of workers against risks caused by the exposure to electromagnetic fields in the workplace.

Słowa kluczowe

PL

pole elektromagnetyczne; narażenie zawodowe; miary narażenia; kryteria oceny

EN

electromagnetic fields; occupational exposure; exposure measures; assessment criteria

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2013
• Tom: Nr 3 (77)
• Strony: 129--149
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Karpowicz J.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy OO-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16

autor

Gryz K.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy OO-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16

Bibliografia

• 1.Ahlbom C., Cardis E., Green A.. Linet M., Savitz D., Swerdlow A., i in. (2001) Review of the epidemiologie literature on EMF and health. Environ Health Perspect., 109 (suppl. 6), 911—933.
• 2.Barchanski A. (2005) Impact of the displacement current on low-frequency electromagnetic fields computed using high-resolution anatomy models. Phys. Med. Bio. 50, 243—249.
• 3.Bortkiewtcz A. (2008) Skutki zdrowotne działania pól elektromagnetycznych — przegląd badań. Podstawy i Metody Oceny Srodowiska Pracy, 4(58), 67—87.
• 4.CST, Computer Simulatiomn Technology. CST EM Studio. Workflow & Solver Overview (2010) [ material firmowel].
• 5.Dimbylow P.J. (2005) Development of the female voxel phantom, NAOMI and its application to calculations of induced current densities and electric fields from applied low frequency magnetic and electric fields. Phys. Med. Biol. 50, 1047—1070.
• 6.Gedliczka A. (2001) Atlas miar człowieka. Dane do projektowania i oceny ergonomicznej. Warszawa, CIOP.
• 7.Grabarczyk Z., Kurczewska A. (2008) Zagrożenia elektrostatyczne w strefach zagrożonych wybuchem. Warszawa, CIOP.
• 8.Gryz K., Karpowicz J. (2008) Zasady oceny zagrożeń elektromagnetycznych związanych z występowaniem prądów indukowanych i kontaktowych Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4(58). 137—15 I.
• 9.IARC, International Agency for Research on Cancer (2002) World Health Organization. Non-Ionizing radiation. Part 1; Static and extremely low-frequency (ELF) electric and magnetic fields. IARC Monographs 80, IARC Press: Lyon, 429.
• 10.ICNIRP, International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (1998 ) Guidelines for limiting exposure to time-varying electric, magnetic, and electromagnetic fields (up to 300 GHz). Health Physics 74 (4), 494—522.
• 11.ICNIRP, International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (2003) Guidance on determining compliance of exposure to pulsed and complex non sinusoidal wave below100 kHz with ICNIRP Guide-lines. Health Physics 99(6), 818-836.
• 12.ICNIRP, Intemational Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (2010) Guidelines for limiting exposure to time-varying electric and magnetic fields (I l-lz to 100 kHz). Health Physics 99(6) 6, 8 18—836.
• 13.Karpowicz J., Zradziński P., Gryz K. (2012) Miary narażenia zawodowego na zmienne pole magnetyczne malej częstotliwości o niejednorodnym rozkładzie przestrzennym uwzględniające naturę elektrodynamicznego oddziaływania pola na organizm człowieka i zalecania międzynarodowe. Medycyna Pracy 63(3), 317—328
• 14.Karpowicz J., Gryz K., Zradziński P. (2008) Zasady wykorzystania symulacji komputerowych do oceny zgodności z wymaganiami dyrektywy 2004/40/WE dotyczącej bezpieczeństwa i higieny pracy w polach elektromagnetycznych. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 4(58), 103—135.
• 15.Korniewicz H, Karpowicz J., Gr K, Aniołczyk H., Zmyślony M, Kubacki R, Ciołek Z (2001) Pola i promieniowa nie elektromagnetyczne z zakresu częstotliwości O Hz — 300 GHz. Dokumentacja proponowanych znowelizowanych wartości dopuszczalnych ekspozycji zawodowej. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2(28), 97— 238.
• 16.Reilly P.J. (1998) Applied bioelectricity. From electrical stimulation to electropathology. New York, Springer- -Verlag.
• 17.SCENIHR, Scientific Comrnittee on Emerging and Newly Identified Health Risks (2009) Health effects of exposure to EMF. Opinion adopted at the 28th plenary on 19 January Brussels http://ec.europa.eu/health /ph-risk/committees/O4 scenihr/docs/scenihro_022.pdf
• 18.Wilen J., dc Vocht F. (2011) Health comp among nurses working near MRI scanners — a descriptive pilot study. Eur. J. Radiol. 80(2), 510—513.
• 19.World Health Organization (2007) Environmental Health Criteria 238, Extrernely Low Frequency Fields (ELF). WHO, Geneva [http://www.who.intpehemf/publications/elf-ehc/en/lindex.html].
• 20.de Vocht F., Stevens T., van Wendel-de-Joode B., Engels H, Kromhout H. (2006) Acute neurobehavioral effects of exposure to static magnetic fields: analyses of expo sure-response relations. J. Magn. Reson. Imaging. 23(3). 291—297.
• 21.Zeńczak M (1998) Analiza technicznych problemów związanych z dozymetrią pól elektromagnetycznych o częstotliwości przemysłowej. Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej nr 26, 543. Szczecin, Instytut Elektrotechniki.
• 22.Zmyślony M. (2008) Efekty biologiczne i ryzyko zdrowotne sieciowych pól elektromagnetycznych (z wyłączeniem nowotworów). Medycyna Pracy 59(5), 421— 428.
• 23.Zradziński P. Applicability of human body numerical phantoms in assessment of electromagnetic hazards at the workplace, IJOMEH [ w druku].
• 24.Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/35/UE z dnia 26.06.2013 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na zagrożenia spowodowane czynnikami fizycznymi (polarni elektromagnetycznymi) (dwudziesta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. I dyrektywy Rady 89/391/EWG) i uchylająca dyrektywę 2004/40/WE. Dz. Urz. Unii Europejskiej L 179/1, 2013.
• 25.PN-T-06580: 2002 Ochrona pracy w polach i promieniowaniu elektromagnetycznym w zakresie częstotliwości od O Hz do 300 GHz. Arkusz 01. Terminologia. Arkusz 03. Metody pomiaru i oceny pola na stanowisku pracy. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 2002. 26.PN-EN 50505:2008 Norma podstawowa dla oceny ekspozycji człowieka na pola elektromagnetyczne po chodzące od sprzętu do zgrzewania rezystancyjnego i procesów pokrewnych. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 2008.
• 27.PN-EN 50413:2009. Metody pomiaru i obliczeń ekspozycji ludzi w polach elektrycznych, magnetycznych i elektromagnetycznych (0 Hz 300 GHz) — norma podstawowa. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa2009.
• 28.Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 29.11.2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Załącznik 2, Część E. Pola i promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu częstotliwości O Hz—300 GHz. DzU 2002, nr 217, poz. 1833.