Problematyka badania możliwości rozwojowych kopalń węgla kamiennego

Bijańska, J.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Problematyka badania możliwości rozwojowych kopalń węgla kamiennego

Autorzy

Bijańska J.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

The issue of research of development possibility of coal mines

Języki publikacji

Abstrakty

Badanie możliwości rozwojowych należy do podstawowych kwestii strategicznych, z którymi muszą zmierzyć się kopalnie węgla kamiennego. Jest to szczególnie trudne w obecnych warunkach, zdeterminowanych ich sytuacją kryzysową. W takich warunkach konieczne jest podjęcie trudnych decyzji i poważnych strategicznych wyzwań, które pozwolą na pokonanie kryzysu, odnowę i efektywne ekonomicznie funkcjonowanie w przyszłości tych kopalń, które mają potencjał rozwojowy, a także na wygaszanie kopalń, które tego potencjału nie mają. Ze względu na skutki decyzji, które dotyczą nie tylko kopalń węgla kamiennego, ale także regionu Śląska, ważne znaczenie ma przygotowanie informacji, które będą je wspomagały i doprowadzą do racjonalnych wyborów, co wiąże się z problematyką badania możliwości rozwojowych. W publikacji przedstawiono rozważania w zakresie problematyki badania możliwości rozwojowych kopalń węgla kamiennego w sytuacji kryzysowej. W świetle wyników studium literatury określono model procesu badawczego oraz wskazano problemy badawcze, które dotyczą: - identyfikacji czynników zewnętrznych, które determinują możliwości rozwojowe polskich kopalń węgla kamiennego i opracowania scenariuszy ich zmian w przyszłości, - identyfikacji czynników wewnętrznych polskich kopalń węgla kamiennego, które determinują ich możliwości rozwojowe, - opracowania sposobu dokonania oceny potencjału rozwojowego kopalń węgla kamiennego dla wskazania odpowiednich opcji strategicznych, a także programów działań dla wdrożenia tych opcji, - określenia możliwych opcji strategicznych i odpowiadających im wariantów programów działań, dostosowanych do specyfiki kopalń węgla kamiennego. Propozycje rozwiązania wskazanych problemów, uzyskane w toku zastosowania określonych metod i narzędzi badawczych, pozwoliły na przedstawienie wytycznych w zakresie badania możliwości rozwojowych kopalń węgla kamiennego.

The research of development capabilities is a fundamental of strategic issues, which has to be taken into consideration by coal mines. This is particularly difficult in the current environment, which is determined by its crisis situation. In such conditions, it is necessary to take difficult decisions, and serious, strategic challenges into account, which allow for the crisis to be overcome, for the renewal and economic effectiveness of the operation of these coal mines, which have potential to grow, and closing the coal mines, which have not potential to grow. Due to the effects of such decisions, which concern not only coal mines but also the Silesian region, it is essential to prepare information to support them and promote rational choices. This is related to the issue of research for development possibilities. The article presents considerations related to the subject of research for development possibilities of coal mines in a crisis situation. Taking the results of literature study into account, the model of research process was developed, and identified the research issues concerning the following: - the identification of external factors which determine the possibility of development of the Polish mines and drawing a schedule of their changes in the future, - the identification of internal factors which determine the possibility of development of the Polish mines, - developing a way for the assessment of the development potential of the coal mines, to show appropriate strategic options and action programmes for these options, - determining possible strategic options and corresponding schedules, appropriate for the specific nature of the mines. The proposition of their solutions, which were obtained in the process of using the specific methods and research tools, allowed the guidelines in terms of research of development capabilities of coal mines to be presented.

Słowa kluczowe

analiza strategiczna ocena potencjału rozwojowego strategie działania kopalnie węgla kamiennego

strategic analysis assessment of development potential strategies of actions coal mines

Wydawca

Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

Czasopismo

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

Rocznik

2017

Tom

nr 99

Strony

17--35

Opis fizyczny

Bibliogr. 52 poz., tab.

Twórcy

autor

Bijańska J.

jolantabijanska@polsl.pl

Politechnika Śląska, Wydział Organizacji i Zarządzania, Zabrze

Bibliografia

1. Adamus, W. i Gręda, A. 2005.Wspomaganie decyzji wielokryterialnych w rozwiązywaniu wybranych problemów organizacyjnych i menedżerskich. Badania operacyjne i decyzje nr 2, s. 28–33.
2. Bijańska, J. 2011. Analiza kształtowania się rentowności produkcji w kopalniach węgla kamiennego w latach 1995–2009. Gliwice: Wyd. Politechniki Śląskiej.
3. Brodowska-Szewczuk, J. 2009. Konkurencyjność przedsiębiorstw i źródła przewagi konkurencyjnej. Zeszyty Naukowe Akademii Podlaskiej, s. Administracja i Zarządzanie nr 80/7, s. 87–100.
4. Dudzik-Lewicka, I. 2013. Specyfika zarządzania przedsiębiorstwem w czasie kryzysu. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas, s. Zarządzanie nr 2, s. 113–127.
5. Dzikowska, M. i Gorynia, M. 2012. Teoretyczne aspekty konkurencyjności przedsiębiorstwa – w kierunku koncepcji eklektycznej? Gospodarka Narodowa nr 4, s. 1–30.
6. Gawęda, A., 2014. Obecna sytuacja sektora węgla kamiennego i możliwości rozwoju. Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN nr 87, s. 5–24.
7. Gawlik, L. 2011. Steam coal. Perspectives of the development in the light of environmental priorities. Węgiel kamienny energetyczny. Perspektywy rozwoju w świetle priorytetów środowiskowych. Kraków: Polski Komitet Światowej Rady Energetycznej.
8. Gawlik, L. i Mokrzycki, E, 2014. Scenariusze wykorzystania węgla w polskiej energetyce w świetle polityki klimatycznej Unii Europejskiej. Przegląd Górniczy nr 5, s. 1–8.
9. Gierszewska, G. 2002. Strategie kryzysowe w warunkach globalizacji [W:] Kozyra, B. i Zelek, A. red. Praktyka zarządzania kryzysem w przedsiębiorstwie. Szczecin: Wyd. Zachodniopomorskiej Szkoły Biznesu, s. 18–36.
10. Gierszewska, G. i Romanowska, M. 2009. Analiza strategiczna przedsiębiorstwa. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
11. Godziszewski, B. 2010. Zasobowe uwarunkowania rozwoju przedsiębiorstwa [W:] Stankiewicz M.S. red. Pozytywny potencjał organizacji. Wstęp do użytecznej teorii zarządzania. Toruń: Dom Organizatora, s. 17–36.
12. Gorynia, M. 2002. Luka konkurencyjna na poziomie przedsiębiorstwa a przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Gospodarka Narodowa nr 10, s. 48–67.
13. Grudziński, Z. 2012. Metody oceny konkurencyjności krajowego węgla kamiennego do produkcji energii elektrycznej. Studia Rozprawy Monografie nr 180, Kraków: IGSMiE PAN.
14. Gumiński, A. 2015. Analiza możliwości zwiększenia efektywności wykorzystania środków produkcji w ścianach wydobywczych kopalni węgla kamiennego. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, s. Organizacja i Zarządzanie z. 78, s. 167–177.
15.Gumiński, A. 2016. Efektywne wykorzystanie zasobów ludzkich jako kluczowy warunek funkcjonowania przedsiębiorstwa górniczego w perspektywie długoterminowej. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, s. Organizacja i Zarządzanie z. 89, s. 163–176.
16. Jakowska-Suwalska, K. i Sojda, A. 2014. Wielokryterialna metoda oceny przedsiębiorstwa górniczego. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, s. Organizacja i Zarządzanie z. 74, s. 147–157.
17. Jonek-Kowalska, I. 2015. Challenges for long – term industry restructuring in the Upper Silesian Coal Basin: What has Polish coal mining achieved and failed from a twenty-year perspective? Resources Policy 44, s. 135–149.
18. Jonek-Kowalska, I. 2016. Przyczyny i symptomy kryzysu w procesie restrukturyzacji polskich przedsiębiorstw górniczych. Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa nr 1, s. 51–66.
19. Kabiesz i in. 2008 – Kabiesz, J., Turek, M., Drzewiecki, J. i Makówka, J., 2008. Ocena innowacyjności technologii eksploatacji węgla kamiennego metodą AHP. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management t. 24, z. 1/2, s. 103–121.
20. Karbownik, A. i Wodarski, K. 2010. Metodyka wielokryterialnej oceny kopalń dla potrzeb budowy strategii spółki węglowej. Przegląd Górniczy nr 9, s. 2–5.
21. Kozioł i in. 2011 – Kozioł, W., Piotrowski, Z., Pomykała, R., Machniak, Ł., Baic, I., Witkowska-Kita, B., Lutyński, A. i Blaschke, W. 2011. Zastosowanie analitycznego procesu hierarchicznego (AHP) do wielokryterialnej oceny innowacyjności technologii zagospodarowania odpadów z górnictwa kamiennego. Rocznik Ochrona Środowiska t. 13, s. 1619–1634.
22. Kudełko, J. 2007. Strategie wyszczuplania lub integracji jako alternatywne opcje rozwoju przedsiębiorstwa górniczego. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management t. 23, z.3, s. 59–73.
23. Kukuła, K. 2000. Metoda unitaryzacji zerowej. Warszawa: PWN.
24. Nalepka, A. 1998. Zarys problematyki restrukturyzacji przedsiębiorstw. Kraków: Antykwa.
25. Nogalski, B. i Macinkiewicz, H. 2004. Zarządzanie antykryzysowe przedsiębiorstwem. Pokonać kryzys i wygrać. Warszawa: Difin.
26. Obłój, K. 2007. Strategia organizacji. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
27. Pierścionek, Z. 2003. Strategie rozwoju firmy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
28. Porter, M.E. 2001. Porter o konkurencji. Warszawa: PWE.
29. Porter, M.E. 2006. Przewaga konkurencyjna. Osiąganie i utrzymywanie lepszych wyników. Gliwice: Helion
30. Prusak, A. i Stefanów P. 2014. AHP – analityczny proces hierarchiczny. Budowa i analiza modeli decyzyjnych krok po kroku. Warszawa: Wyd. C.H. Beck.
31. Romanowska, M. 2004. Planowanie strategiczne w przedsiębiorstwie. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
32. Romanowska, M. 2009. Strategie przedsiębiorstw w okresie kryzysu gospodarczego [W:] Krupski, R. red. – Zarządzanie strategiczne. Problemy, kierunki badań. Wałbrzych. Prace naukowe Wałbrzyskiej Wyżej Szkoły i Przedsiębiorczości, s. 73–82
33. Saaty, T.L. 2005. The Analytic Hierarchy and Analytic Network Processes for the Measurement of Intangible Criteria and for Decision-Making, in Multiple Criteria Decision Analysis: State of the Art Surveys [W:] Figueira, J., Greco, S., Ehrgott, M. red. Multiple Criteria Decision Analysis State of the Art Surveys. New York, Springer Science+Business Media, Inc., s. 345–407.
34. Sierpińska, M. red. 2007. Wykorzystanie nowoczesnych koncepcji wspomagania decyzji dla poprawy efektywności zarządzania zakładem górniczym i spółką węglową. Kraków: Wyd. Patria, 406 s.
35. Slatter, S. i Lovett, D. 2001. Restrukturyzacja firmy. Zarządzanie przedsiębiorstwem w sytuacjach kryzysowych. Warszawa: WIG-Press.
36. Sobczyk i in. 2011 – Sobczyk, E.I., Wota, A. i Krężołek, S. 2011. Zastosowanie matematycznych metod wielokryterialnych do wyboru optymalnego wariantu źródła pozyskania węgla kamiennego. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management t. 27, z.3, s. 51–68.
37. Sojda, A. 2016. Zastosowanie analitycznego procesu hierarchicznego (AHP) do wielokryterialnej oceny kopalni węgla kamiennego wchodzącej w skład przedsiębiorstwa górniczego. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, s. Organizacja i Zarządzanie z. 96, s. 427–440.
38. Sojda, A. i Wolny, M. 2014. Zastosowanie metody AHP w ocenie projektów inwestycyjnych kopalni węgla kamiennego. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach nr 207, s. 212–222
39. Stabryła, A. 2007. Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy. Warszawa: PWN.
40. Stabryła, A. 2009. Współczesne problemy programowania rozwoju przedsiębiorstwa. Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomiczne w Tarnowie z. 2, s. 11–29.
41. Stabryła, A. 2013. Metodyka oceny osiągnięć przedsiębiorstwa. Zarządzanie i Finanse nr 4, cz. 1. Uniwersytet Gdański, s. 317–332.
42. Stabryła, A. 2014. Analiza zdolności rozwojowej przedsiębiorstwa w kontekście innowacyjności [W:] Kraśnicka, T. red. Innowacyjność współczesnych organizacji. Cz. 2. Kierunki i wyniki badań. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Studia Ekonomiczne, s. 173–184.
43. Stabryła, A. 2015. Koncepcja zarządzania wiedzą i rozwojem przedsiębiorstwa. Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomiczne w Tarnowie z. 1, s. 169–178.
44. Turek, M. i Michalak, A. 2016. Metoda kompleksowego audytu kopalń węgla kamiennego w kontekście oceny ich perspektyw rozwojowych. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, s. Organizacja i Zarządzanie z. 87, s. 416–428.
45. Urbanowska-Sojkin i in. 2007 – Urbanowska-Sojkin, E., Banaszyk, P. i Witczak, H. 2007. Zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
46. Van der Heijden K., 2000. Planowanie scenariuszowe w zarządzaniu strategicznym. Kraków: Oficyna Ekonomiczna. Dom wydawniczy ABC. Wawrzyniak, B. 1999. Odnawianie przedsiębiorstwa. Na spotkanie XXI wieku. Warszawa: Poltext.
47. Wieczerzyńska, B. 2009. Kryzys w przedsiębiorstwie. Warszawa: CeDeWu Sp. z o.o.
48. Wijnmalen, D.J.D. 2007. Analysis of benefits, opportunities, costs, and risks (BOCR) with the AHP–ANP: A critical validation. Mathematical and Computer Modelling No. 46, s. 892–905.
49. Witkowski, T. 2000. Decyzje w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Warszawa: Wyd. Naukowo-Techniczne.
50. Wodarski, K. 2009. Zarządzanie ryzykiem w procesie planowania strategicznego w górnictwie węgla kamiennego. Gliwice: Wyd. Politechniki Śląskiej.
51. Zahra, S.A. 2000. Global Competitiveness and Corporate Strategy in the 21st Century. Competitiveness Review Vol. 10, No. 1, s. 83–103.
52. Zelek, A. 2003. Zarządzanie kryzysem w przedsiębiorstwie. Perspektywa strategiczna. Warszawa: Instytut Organizacji Zarządzania w Przemyśle „ORGMASZ”.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-f87b4071-7bba-43ca-965a-dc52f7c71ba2