Wykorzystanie analizy walorów estetyczno-widokowych w audycie krajobrazowym i waloryzacji gmin. Studium przypadku Jaworzna

• Autorzy: Żemła-Siesicka Anna

Identyfikatory

DOI

10.30450/201823

Warianty tytułu

EN

The analysis of aesthetic and scenic values in landscape audit and municipality valorisation. Case study of Jaworzno

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Analiza walorów estetyczno-widokowych została wprowadzona do polskiego prawodawstwa poprzez audyty krajobrazowe. Stosowana jest także w innych dokumentacjach, m.in. waloryzacjach krajobrazowych gmin. W poniższym artykule przedstawiona została propozycja metodyki analizy estetyczno-widokowej na przykładzie wybranego punktu widokowego (Góry Wielkanoc) w Jaworznie wykorzystanej w opracowaniu waloryzacji przyrodniczej miasta. W ramach opracowania wykonano rysunki studialne oraz opisy przedstawiające zagospodarowania terenu, liczbę planów widokowych i kompozycję oraz dokonano na tej podstawie waloryzacji, oceny zagrożeń oraz wskazań do ochrony krajobrazu.

EN

The analysis of aesthetic and scenic values has been introduced to Polish legislation by the landscape audit. It is also used in other documents and, inter alia, in landscape valorisation of communes and municipalities. The following article presents a proposal for the methodology of aesthetic and scenic analysis of a selected viewpoint (Wielkanoc Hill) of the city of Jaworzno. The analysis was done for the purpose of an environmental valorisation of Jaworzno. In this methodology, study drawings and descriptions were used to present the land development, the number of landscape plans and the composition. On this basis, valorisation, threat assessment and general indications for landscape protection were carried out.

Słowa kluczowe

PL

analiza walorów estetycznych; analiza walorów krajobrazowych; model graficzny; audyt krajobrazowy; Jaworzno

EN

analysis of aesthetic; analysis of scenic values; graphic model; landscape audit; Jaworzno

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 40 (2)
• Strony: 209--224
• Opis fizyczny: Bibliogr. 41 poz., ryc., tab., map.

Twórcy

autor

Żemła-Siesicka Anna

• University of Silesia in Katowice, Faculty of Earth Sciences, Sosnowiec, Poland

Bibliografia

• Amir S, Gidalizon E, 1990: Expert-based method for the evaluation of visual absorption capacity of the landscape, Journal of Environmental Management, vol. 30, iss. 3: 251-263.
• Anderson LR., Bennetts R., Chandler G., Galliano S., Holcomb D., Neville B., 1976: Visual Absorption Capability for Forest Landscapes USDA Forest Service, Klamath National Forest, Yreka, California.
• Bastian O., 2000: Landscape classification in Saxony (Germany) — a tool for holistic regional planning. Landscape and Urban Planning, vol. 50, iss. 1-3: 145-155.
• Bogdanowski J., Łuczyńska-Bruzda M., Novák Z. 1981: Architektura krajobrazu, PWN, Warszawa – Kraków.
• Bogdanowski J., 1976: Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu, Polska Akademia Nauk. Oddział w Krakowie. Komisja Urbanistyki i Architektury, Wrocław.
• Chmielewski TJ., 2012: Systemy krajobrazowe. Struktura-funkcjonowanie-planowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Chmielewski TJ., Kułak A., 2014: Struktura fizjonomiczna krajobrazu [in] Struktura środowiska przyrodniczego a fizjonomia krajobrazu (eds): W. Ziaja, M. Jodłowski, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński: 33-52.
• Chmielewski TJ, Myga-Piątek U., Solon J., 2015: Typologia aktualnych krajobrazów Polski, Przegląd Geograficzny, vol. 87, no. 3: 377-408.
• Chmielewski TJ., Śleszyński P., Chmielewski S., Kułak, A., 2018: Ekologiczne i fizjonomiczne koszty bezładu przestrzennego, Prace Geograficzne, no. 264, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
• Giedych R., 2016: Ocena wizualnego wpływu przedsięwzięć na krajobraz - nowe wyzwanie dla ocen środowiskowych, Przestrzeń i Forma, no 26: 105-114.
• Kowalczyk A., 1992: Metodologia i metodyka badań percepcji krajobrazu z punktu widzenia potrzeb turystyczno-wypoczynkowych, Gea, no. 2, Wyd. WGiSR UW, Warszawa–Płock Murzynowo.
• Krajewski P., 2012: Możliwości zastosowania oceny pojemności krajobrazu w planowaniu przestrzennym na obszarach podmiejskich, Architektura Krajobrazu, no 3/2012, vol. 36: 22-29.
• Krajewski P., Mastalska-Cetera B., 2016: Rola audytu krajobrazowego w kontekście zasad funkcjonowania wybranych obszarów chronionych, Problemy Ekologii Krajobrazu. vol. 43: 63-71.
• Kułak A., Chmielewski TJ., 2012: Atlas tożsamości krajobrazu lokalnego jako forma zintegrowanego zapisu cech zespołu wnętrz krajobrazowych, Problemy Ekologii Krajobrazu, vol. 33: 245-252.
• Majchrowska A., Papińska E., 2018: Audyt krajobrazowy narzędziem innowacji społecznej, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica 32: 51-67.
• Michalik-Śnieżek M., Chmielewski T.J., 2012: Analiza porównawcza kompozycji panoram widokowych Płaskowyżu Nałęczowskiego i Roztocza Zachodniego, Problemy Ekologii Krajobrazu, vol. 33: 253-266.
• Molina-Ruiz J, Martínez-Sánchez M.J., Pérez-Sirvent C, Tudela-Serrano M.L, García Lorenzo ML, 2011: Developing and applying a GIS-assisted approach to evaluate visual impact in wind farms, Renewable Energy, vol. 36, iss. 3: 1125-1132.
• Myga-Piątek, U, 2012: Krajobraz kulturowy. Aspekty ewolucyjne i typologiczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Myga-Piątek U., Nita J., Sobala M., Pukowiec K., Dzikowska P., Żemła-Siesicka A., 2015: Sporządzenie audytu krajobrazowego – testowanie metodyki identyfikacji i oceny krajobrazu. Ministerstwo Środowiska (opublikowane na stronie Ministerstwa Środowiska).
• Myga-Piątek U., Chmielewski T.J., Solon J., 2015: Rola cech charakterystycznych, wyróżników i wyznaczników krajobrazu w klasyfikacji i audycie krajobrazowym. Problemy Ekologii Krajobrazu, vol. 40: 177-187.
• Mücher CA., Klijn JA., Wascher DM., Schaminée JHJ., 2010: A new European Landscape Classification (LANMAP): A transparent, flexible and user-oriented methodology to distinguish landscapes. Ecological Indicators, vol. 10, iss. 1: 87-103.
• Niedźwiecka-Filipiak I., Ozimek P., Akincza M., Kochel L., Krug D., Sobota M., Tokarczyk-Dorociak K., 2017: Rekomendacje w zakresie prowadzenia analiz krajobrazowych na potrzeby wyznaczania stref ochrony krajobrazu, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska.
• Ozimek A., Ozimek P., Łabędź P., 2012: Analizy widokowe z użyciem narzędzi cyfrowych, Architektura Krajobrazu, no 3/2012, vol. 36: 4-12.
• Rygiel P., 2007: Odporność wizualna krajobrazu – zastosowanie w planowaniu przestrzennym, Czasopismo Techniczne. Architektura, vol. 10. iss. 5-A, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej: 257-258.
• Solon J., Chmielewski T.J., Myga-Piątek U., Kistowski M., 2015: Identyfikacja i ocena krajobrazów Polski – etapy i metody postępowania w toku audytu krajobrazowego w województwach, Problemy Ekologii Krajobrazu, vol. 40: 55-77.
• Solon J., Borzyszkowski J., Bidłasik M., Richling A., Badora K.,Balon J., Brzezińska-Wójcik T., Chabudziński Ł., Dobrowolski R., Grzegorczyk I., Jodłowski M., Kistowski M., Kot R., Krąż P., Lechnio P., Macias A., Majchrowska A., Malinowska E., Migoń P., Myga-Piątek U., Nita J., Papińska E., Rodzik J., Strzyż M., Terpiłowski S., Ziaja W., 2018: Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographia Polonica, vol. 91, iss. 2: 143-170.
• Tokarska-Guzik B., Rostański A., Gorczyca J., Herczek A., Dulias R., 2011: Waloryzacja przyrodnicza miasta Jaworzna, UM Jaworzno.
• Tokarska-Guzik B., Rostański A., Gorczyca J., Herczek A., Dulias R., 2012: Przyroda miasta Jaworzna, UM Jaworzno.
• Tokarska-Guzik B., Myga-Piątek U., Beata Babczyńska- Sendek, Nita J., Rostański A., Sobala M., Zarychta A., Żemła-Siesicka A., 2018: Suplement do waloryzacji przyrodniczej miasta Jaworzna odnoszący się do zagospodarowania przestrzennego obszarów cennych pod względem środowiska przyrodniczego i krajobrazu, UM Jaworzno.
• Zając M., Bałaga K., Janicki G., 2014: Waloryzacja krajobrazu podmiejskiej wsi (okolice Lublina) dla potrzeb gospodarki przestrzennej, Problemy Ekologii Krajobrazu, vol. 37: 77-86.
• Baza Danych o Obiektach Topograficznych (BDOT 10k).
• European Landscape Convention (Journal of Law 2006 no 14 item. 98).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2019 r. w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych, Dz.U. 2019 poz. 394.
• Study of conditions and directions of spatial development in Jaworzno. Resolution No. IV/ 17/2015 RM in Jaworzno, January 29, 2015.
• Resolution of the City Council in Jaworzno February 26, 2015 No. XLVI/620/2010 regarding the local spatial development plan „Ciężkowice” in Jaworzno.
• Resolution of the City Council in Jaworzno February 26, 2015 No. V/38/2015 the establishment of „Meadow in Ciężkowice” ecological area.
• Resolution of the City Council in Jaworzno February 26, 2015 No. V/36/2015 the establishment of „Góra Wielkanoc” ecological area.
• Act of March 27, 2003 on planning and spatial development (Journal of Law 2003 No. 80 item. 774).
• Act of April 16, 2004 on nature conservation (Journal of Law 2004 No. 92 item. 880)
• Act of April 24, 2015 amending certain acts in relation to strengthening landscape protection instruments (Journal of Law 2015 item. 774)
• www.jaworzno.pl/2018/04/09/ogrod-botaniczny-arboretum-jaworznicka-chorwacja-na-mapie.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).