Grzyby pasożytnicze występujące na roślinności szuwarowej eutroficznego Jeziora Wasosze

• Autorzy: Czerniawska B. , Adamska I. , Dzięgielewska M.

Warianty tytułu

EN

Parasitic fungus appearing on thickle vegetation of the eutrophic Lake Wasosze

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W jeziorach eutroficznych roślinność jest uboga gatunkowo i jednostajna. Głównie występują: trzcina pospolita, oczeret jeziorny, pałka wąskolistna i szerokolistna. W miejscach bardziej wypłyconych oczerety ustępują roślinności turzycowej (turzyce wysokie): turzyca błotna, zaostrzona, dzióbkowata, pęcherzykowata, a przy brzegu jeziora graniczą z nimi zarośla wierzbowe i lasy olszowe. Wiedza o grzybach pasożytujących na roślinach szuwarowych zarówno Polski, jak i świata jest stosunkowo uboga. Celem badań było określenie gatunków grzybów patogennych występujących na roślinach szuwarowych eutroficznego jeziora Wąsosze położonego na Pojezierzu Drawskim. Materiałem badawczym były części nadziemne roślin z rodzajów Carex, Juncus, Phragmites i Typha z objawami zasiedlenia przez grzyby pasożytnicze. W trakcie badań zidentyfikowano 24 gatunki grzybów zasiedlających 13 gatunków roślin. Wśród rozpoznanych taksonów najwięcej gatunków (11) należało do workowców. Były to: Claviceps microcephala (Wallr.) Tul., Leptosphaeria caricina J. Schröt, L. culmifraga Sacc., Metasphaeria cumana (Sacc. & Speg.) Sacc., Paraphaeosphaeria michotii (Westend.) O.E. Erikss., Phaeosphaeria caricis (J. Schröt) Leuchtm., P. culmorum (Auersw. ex Rehm), P. eustoma (Fuckel) L. Holm, P. juncina (Auersw.) L. Holm, P. typharum (Desm.) L. Holm, Phyllachora junci (Alb. & Schwein.) Fuckel. Grzyby anamorficzne reprezentowane były przez 8 gatunków: Mascostroma innumerosum (Desm.) Höhn., Septoria caricis Pass., Septoriella junci (Desm.) B. Sutton, Stagonospora caricis (Oudem.) Sacc., S. elegans (Berk.) Sacc. & Traverso, S. junciseda Sacc., S. paludosa (Sacc. & Speg.) Sacc. i Phyllosticta caricis (Fuckel) Sacc. Podstawczaki były reprezentowane tylko przez 5 gatunków. Dominowały rdzawnikowce: Puccinia caricina DC. var. caricina i P. dioicae Magnus var. dioicae, P. magnusiana Körn. Głowniowce reprezentowały 2 gatunki: Tolyposporium junci (J. Schröt.) Woronin i Ustilago grandis Fr. Grzyby patogenne mogą przyczyniać się do wymierania roślinności szuwarowej, której głównym składnikiem jest trzcina pospolita. Roślina ta ze względu na silnie rozbudowany i głęboki system korzeniowy przez wielu naukowców uważana jest za komponent glebowej oczyszczalni ścieków.

EN

In eutrophic lakes, vegetation is very poor and monotonous. It mainly comprises common reed, lake bulrush, narrow-leaved, and broad-leaved bludgeon. In more shallow places, bulrushes cede are replaced with sedgic vegetation (high sedges): muddy sedge, pointed, beak, blister, and near the lake banks willow thicket and alder woods border with them. The knowledge of fungi parasitizing on thickle plants of both Poland and other regions of the world is relatively poor. The aim of the study was to determine the species of pathogenic fungi occurring on thickle plants of the eutrophic lake Wasosze situated on Pojezierze Drawskie. Overground parts of plants of the genera Carex, Juncus, Phragmites and Typha with symptoms of infection by parasitic fungi were the study material. 24 species of pathogenic fungi affecting 13 plant species were identified during the research. Most taxa (11) belonged to Ascomycota. These were: Claviceps microcephala, Leptosphaeria caricina, L. culmifraga, Metasphaeria cumana, Paraphaeosphaeria michoti, Phaeosphaeria caricis, P. culmorum, P. eustoma, P. juncina, P. typharum, Phyllachora junci. Anamorphic fungi were represented by 8 species: Mascostroma innumerosum, Septoria caricis, Septoriella junci, Stagonospora caricis, S. elegans, S. junciseda., S. paludosa and Phyllosticta caricis. Basidiomycete were represented only by 5 species. The pathogens dominating were rust fungi: Puccinia caricina. var. caricina and P. dioicae var. dioicae, P. magnusiana. Ustilaginales were represented by 2 species: Tolyposporium junci and Ustilago grandis. Pathogenic fungi can contribute to the dying out of the thickle vegetation in which common reed is the main component. According to many scientists, this plant is a component of a soil sewage treatment, mainly because of its extensive and deep root system.

Słowa kluczowe

PL

grzyby pasożytnicze; Carex; Juncus; Phragmites; Typha; Claviceps; Leptosphaeria; Metasphaeria; Paraphaeosphaeria; Phaeosphaeria; Phyllachora; Mascostroma; Septoria; Septoriella; Stagonospora; Phyllosticta; Puccinia; Tolyposporium; Ustilago; jezioro eutroficzne; Wąsosze

EN

parasitic fungi; Carex; Juncus; Phragmites; Typha; Claviceps; Leptosphaeria; Metasphaeria; Paraphaeosphaeria; Phaeosphaeria; Phyllachora; Mascostroma; Septoria; Septoriella; Stagonospora; Phyllosticta; Puccinia; Tolyposporium; Ustilago; eutrophic lake; Wasosze

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Proceedings of ECOpole
• Rocznik: 2010
• Tom: Vol. 4, No. 2
• Strony: 329--333
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz.

Twórcy

autor

Czerniawska B.

• Katedra Ochrony Roślin, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, ul. J. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, tel. [phone]

autor

Adamska I.

• Katedra Ochrony Roślin, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, ul. J. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, tel. [phone]

autor

Dzięgielewska M.

• Katedra Ochrony Roślin, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, ul. J. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, tel. [phone]

Bibliografia

• [1] Klimaszyk P.: Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków, tom 2. Siedliska Natura 2000. http://www.wigry.win.pl/siedliska/3150.htm
• [2] Lewandowski K.: Krainy jezior w Polsce. Przyroda i ekologia jezior. PWRiL, Warszawa 1992.
• [3] Kłosowski S. i Kłosowski G.: Rośliny wodne i bagienne. Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 2001.
• [4] Adamska I.: Fungal species new in Poland on Carex and Juncus. Acta Mycol., 2005, 40, 19-24.
• [5] Durska B.: Studia nad grzybami pasożytniczymi roślin występujących w litoralu zbiorników wodnych Pojezierza Mazurskiego. Acta Mycol., 1974, 10, 73-141.
• [6] Mazurkiewicz-Zapałowicz K., Janowicz K., Wolska M. i Słodownik A.: Bioróżnorodność gatunkowa grzybów mikroskopowych trzciny pospolitej [Phragmites australis (Cav.). Trin . ex. Steud.] w zbiorowiskach szuwarowych Jeziora Glinno. Acta Agrobot., 2005, 58, 359-368.
• [7] Mazurkiewicz-Zapałowicz K., Wróbel M., Silicki A. i Wolska M.: Studies on phytopathogenic and saprotrophic fungi in rush association of Lake Glinno (NW Poland). Acta Mycol., 2005, 41, 125-138.
• [8] Rutkowski L.: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski Niżowej. Wyd. II. WN PWN, Warszawa 2004.
• [9] Branderburger W.: Parasitische Pilze an Gefasspflanzen in Europa. Fischer, Stuttgart -New York 1985.
• [10] Ellis M. B. i Ellis J. P.: Microfungi on Land Plants. An Identification Handbook. Croom Helm, London - Sydney 1985.
• [11] Kochman J. i Majewski T.: Grzyby (Mycota). 5: Ustilaginales, Basidiomycetes. PWN, Warszawa-Kraków 1973.
• [12] Majewski T.: Grzyby (Mycota). 9: Uredinales I, Basidiomycetes. PWN, Warszawa-Kraków 1977.
• [13] Sutton B.C.: The Coelomycetes. Fungi Imperfecti with Pycnidia, Acervuli and Stromata. Commonwealth Mycological Institute. Kew Surrey. England 1980, 696.
• [14] Vańky K.: European Smut Fungi. Gustaw Fischer Verlag, Stuttgart 1994.
• [15] Mułenko W., Majewski T. i Ruszkiewicz-Michalska M.: A Preliminary Checklist of Micromycetes in Poland. Biodiversity of Poland. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków 2008.
• [16] Durska B.: Changes in the reed (Phragmites communis Trin.) condition caused by diseases of fungal and animal origin. Polish Arch. Hydrobiol., 1970, 17(30), 373-396.
• [17] Fidrysiak J.: Oczyszczalnie roślinne, a gospodarka wodno-ściekowa w gruntach wiejskich. Oczyszczalnie trzcinowe według technologii duńskiej. http://www.otzo.most.org.pl/publikacje/hydro/fidrysiakhtm