The sphere in architecture as an example of an elementary form

• Autorzy: Szpakowska-Loranc Ernestyna

Identyfikatory

DOI

10.4467/2353737XCT.19.063.10616

Warianty tytułu

PL

Kula w architekturze jako przykład formy elementarnej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This article is an attempt to analyse the use of the sphere in contemporary architecture in connection with first historical examples of designing with the use of this solid figure. The strong form, introduced by architects as a shape with complex symbolism, conveys various ideas contained in design projects. At the same time, the sphere reflects the tendency towards elementarisation of form, replacing figurative architecture with abstraction. Such a phenomenon constitutes a peculiar paradox in connection with the fact that spherical buildings are some of the most famous examples of architecture in the Enlightenment.

PL

W artykule podjęto próbę analizy wykorzystania formy kuli w architekturze współczesnej w powiązaniu z historycznymi, pierwszymi przykładami projektowania z zastosowaniem tej bryły geometrycznej. Silna forma, wykorzystywana przez architektów jako kształt o złożonej symbolice, przekazuje różnorodne idee zawarte w projektach. Jednocześnie kula odzwierciedla tendencję do elementaryzacji formy, zastąpienia architektury figuratywnej przez abstrakcję. Takie zjawisko stanowi swoisty paradoks w powiązaniu z faktem, iż kuliste budynki są jednymi z najbardziej znanych przykładów oświeceniowej architecture parlante.

Słowa kluczowe

EN

architecture parlante; sphere

PL

architecture parlante; kula

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Technical Transactions
• Rocznik: 2019
• Tom: Vol. 116, iss. 6
• Strony: 91--105
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., il.

Twórcy

autor

Szpakowska-Loranc Ernestyna

• Institute of Urban Design, Faculty of Architecture, Cracow University of Technology

Bibliografia

• [1] Anderton F., Jacques Herzog explains the spheres in his design for the Berggruen Institute, Design & Architecture, http://blogs.kcrw.com/dna/jacques-herzog-explains-spheresdesign-berggruen-institute (online: 13.12.2017).
• [2] Arnheim R., Dynamika formy architektonicznej, Wydawnictwo Officyna, Łódź 2016.
• [3] Charciarek M., Elementary architecture – between rationalism and poetic of form, Technical Transactions, 12/2017, 5–12.
• [4] Charciarek M., Współczesny dom – próby monumentalizacji przestrzeni, [in:] Architektura mieszkaniowa dziś, ed. T. Kozłowski, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2016, 19–36.
• [5] Chicago Architecture Foundation, Live Stream: Announcement of Winners of the 2014 Chicago Prize, https://www.youtube.com/watch?v=33E1OrQcS14&feature=youtu.be&t=1h2s (access: 12.12.2017).
• [6] Cirlot E.J., Słownik symboli, Znak, Kraków 2006.
• [7] Curtis W.J.R., Modern Architecture Since 1900, Phaidon Press, London 1996.
• [8] Foqué R., Building Knowledge in Architecture, Asp Vubpress, Antwerp 2010.
• [9] K. Harries, Sphere and Cross, [in:] Dodds G., Tavernor R., Rykwert J., Body and Building: Essays on the Changing Relation of Body and Architecture, MIT Press, Cambridge 2002.
• [10] Harries K., The Ethical Function of Architecture, MIT Press, Cambridge 1998.
• [11] https://www.re-thinkingthefuture.com/gada-2018-runner-up/kazakhstan-pavilionnur-alem-adrian-smith-gordon-gill-architecture/ (access: 05.01.2019).
• [12] http://www.swedensolarsystem.se/en/ (access: 09.01.2019).
• [13] Kruft H.-W., History of Architectural Theory, Princeton Architectural Press, Princeton 1994.
• [14] Niezabitowska E.A., Metody i techniki badawcze w architekturze, Politechnika Śląska, Katowice 2014.
• [15] The Barack Obama Presidential Library, http://s3.amazonaws.com/architecture-org/files/resources/obama-library-aras-burak-sen-design-brief.pdf (access: 21.01.2019).
• [16] Satkiewicz-Parczewska A., Kompozycja architektoniczna a jej percepcja (w świetle niektórych aspektów teorii energii przestrzeni), Wydaw. Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, Szczecin 2001.
• [17] Sedlmayr H., Art in Crisis: The Lost Center, Routledge 2017.
• [18] Trzeciak P., Historia, psychika, architektura, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1988.

Uwagi

EN

Section "Architecture and urban planning"

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).