Metodyka oceny zagrożeń ze strony opuszczonych szybów górniczych

• Autorzy: Frolik A. , Kotyrba A.

Warianty tytułu

EN

Methodology for assessing risks posed by abandoned mine shafts

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę zagrożeń geotechnicznych, jakie stwarzają opuszczone szyby górnicze oraz metodykę ich oceny. Z chwilą zaprzestania eksploatacji wyrobiska szybowe stały się zbędne i pozbawione kontroli. Znaczną część z nich zlikwidowano przez zasypanie, część jedynie zabezpieczono na wlocie i zapomniano. Pozostawienie pustych szybów stwarza zagrożenie wystąpieniem zapadlisk powierzchni w miejscach ich usytuowania oraz bliskim otoczeniu. Problem ten występuje na terenach zlikwidowanych kopalń podziemnych całego świata. W warunkach polskich, z uwagi na skalę wydobycia kopalin, jest szczególnie istotny na terenach śląskich zagłębi węglowych (GZW, DZW), w obrębie których prowadzono intensywną eksploatację różnych kopalin. Szacowanie zagrożenia oparto na wieloparametrowej metodzie punktowej, która pozwala na zaliczenie danego wyrobiska do określonego stopnia czteropoziomowej skali (I-IV). W zależności od niego skwantyfikowano ryzyko w ujęciu ekonometrycznym.

EN

This paper gives a description of geotechnical hazards posed by abandoned mining shafts and a hazard assessment methodology. Upon the cessation of mining, shafts have become redundant and out of control. A significant part of them were liquidated by filling but another part was secured at the inlet and forgotten. Leaving empty shafts poses a threat of sinkholes forming in their location and close proximity. This problem occurs in the areas of underground mines closed down all over the world. In Polish conditions, given the scale of mineral exploitation, the problem is particularly important in the areas of the Silesian coal basins (Upper Silesian Coal Basin - USCB, Lower Silesian Coal Basin - LSCB), within which there were intensive exploitation of various minerals. The risk estimation is based on multi-parameter point method which allows for the inclusion of specified shaft to a certain degree of four-level hazard scale (I-IV). Depending on the hazard rating the risk is quantified in econometric terms.

Słowa kluczowe

PL

opuszczone szyby; powierzchnia; zapadliska; zagrożenie; ryzyko; kwantyfikacja

EN

abandoned shafts; surface; sinkholes; hazard; risk; rating

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2015
• Tom: T. 71, nr 5
• Strony: 10--19
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Frolik A.

• Główny Instytut Górnictwa w Katowicach

autor

Kotyrba A.

• Główny Instytut Górnictwa w Katowicach

Bibliografia

• 1. Chudek M., Janusz W., Zych J.: Studium dotyczące stanu rozpoznania tworzenia się i prognozowania deformacji nieciągłych pod wpływem podziemnej eksploatacji złóż. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Gliwice 1988, z. 866.
• 2. Drobniewski M., Telenga K.: Prewentywne opracowanie zagrożenia i ryzyka zapadliskowego związanego z płytką eksploatacją na terenach górniczych należących do RAG. Mat. Konferencji XI Dni Miernictwa Górniczego i Ochrony Terenów Górniczych, Hucisko 2011.
• 3. Frolik A., Rogoż M.: Zagęszczanie zasypu w trakcie likwidacji szybu. Przegląd Górniczy 3/2006 str. 27-32.
• 4. Jaros J.: Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Zeszyty Naukowe nr 59. Śląski Instytut Naukowy. Katowice 1972.
• 5. Kotyrba A.: Zagrożenie i ryzyko zapadliskowe terenów GZW. Wiadomości Górnicze nr 7-8. Katowice 2005 str. 348-358.
• 6. Kotyrba A.: Detection, localization and backfill assessment of old mining shafts in the Upper Silesia Coal Basin with geophysical methods. Proc. of 14th EAGE Meeting. Near Surface 2008. 15-17 September, Cracow 2008. CD.
• 7. Kotyrba A.: Verification of post-mining hazard identification on the route of A1 motorway construction in Upper Silesia. 11 Altbergbau Kolloqium. Wrocław. Listopad 2011, pp.155-166.
• 8. Kowalski A., Frolik A., Kotyrba A., Mutke C., Gruchlik P.: Metodyka oceny zagrożeń ze strony wyrobisk górniczych mających połączenie z powierzchnią, usytuowanych na terenach zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych. Praca niepublikowana. GIG. Katowicie, 2012.

Uwagi

Artykuł jest wynikiem realizacji w Głównym Instytucie Górnictwa Projektu Badawczego zleconego przez Wyższy Urząd Górniczy i sfinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.